Jeśli urząd skarbowy przedłuża prowadzone postępowanie i opóźnia wydanie decyzji inwestor ma prawo wnieść skargę na bezczynność organu – musi jednak wcześniej złożyć odpowiednie ponaglenie na niezałatwienie sprawy w przysługującym na to ustawowo terminie.
Bardzo często dochodzi do sytuacji, w których urzędnicy nadużywają swoich praw i przedłużają prowadzone postępowania. Dla przykładu: urząd skarbowy przedłuża postępowanie w sprawie rozliczenia podatku VAT – upłynął przewidziany przez ustawę termin wydania rozstrzygnięcia, a strona postępowania nie otrzymuje nawet informacji o przyczynach powstałego opóźnienia. Jak przyspieszyć prace opieszałych urzędników? Kiedy rzeczywiście mamy do czynienia z bezczynnością organów? Jakimi narzędziami prawnymi dysponuje podatnik, który chce zmobilizować organ do zakończenia postępowania?
W pierwszej kolejności strona postępowania powinna zaznajomić się z terminami, jakie przysługują organom na rozpatrywanie przedłożonych im spraw. Jeśli mamy do czynienia ze sprawą wymagającą przeprowadzenia postępowania dowodowego to, co do zasady, jej rozstrzygnięcie powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki – jednak nie później niż w ciągu miesiąca – a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Co więcej, niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą zostać rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie. Z kolei załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy – nie później niż w ciągu 3 miesięcy. Do wymienionych tu terminów nie można doliczać terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. Podatnik, który czeka na rozstrzygniecie sprawy przez urzędników fikusa powinien także pamiętać, że z godnie z prawem o każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy zobowiązany jest zawiadomić stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie podatkowym również w przypadku, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu. Za takie zwyczajowo uznaje się zarówno działania sił przyrody, jak i działania lub zaniechania innych organów, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Zgodnie z prawem organ podatkowy zobowiązany jest do wydania rozstrzygnięcia w prowadzonej sprawie w ustawowo wskazanym terminie. Jeśli nie dopełnia tego obowiązku podatnik powinien zacząć interweniować – pierwszym krokiem musi być złożenie ponaglenia. Stronie postępowania – w tym przypadku podatkowego – przysługuje możliwość złożenia ponaglenia do organu podatkowego wyższego stopnia. Jeśli zatem sprawy we właściwym terminie nie załatwił organ podatkowy pierwszej instancji ponaglenie należy skierować do dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub, jeśli oni nie wywiązują się ze swoich obowiązków, do ministra właściwego do spraw finansów publicznych – wyjaśnia Bartosz Antos z portalu grunttozysk.pl. W zamyśle ustawodawcy instytucja ponaglenia ma niejako wymusić na organie szybsze sfinalizowanie sprawy – szczególnie jeśli doszło do przekroczenia terminu przewidzianego na jej załatwienie, a organ dodatkowo nie dopełnił swojego obowiązku powiadomienia o tym fakcie strony i wyznaczenia nowego terminu. Należy jednak pamiętać, że złożenie ponaglenia nie jest równoznaczne z przekazaniem sprawy do organu wyższego stopnia – nawet po uznaniu ponaglenia do tej pory opieszale prowadzoną sprawę nadal rozpatrywać będzie organ pierwszego stopnia.
W kolejnej części poradnika: co powinno zawierać poprawnie sporządzone ponaglenie na bezczynność organu oraz jakie są konsekwencje uznania przez organ wyższej instancji ponaglenia za zasadne?
Saveinvest Sp. z o. o.
