TERESA LECHNICKA-AFFELTOWICZ – Chełmski słownik biograficzny (206)

Wśród zasłużonych rodów ziemiańskich ziemi chełmskiej szczególne miejsce zajmuje rodzina Lechnickich. W „Chełmskim Słowniku Biograficznym” prezentowane już były biogramy Felicjana Kajetana i Tadeusza Lechnickich. Równie ciekawą postacią była Teresa Lechnicka-Affeltowicz, działająca w okresie II wojny światowej w Armii Krajowej i uczestnicząca w powstaniu warszawskim.

Teresa Helena Lechnicka urodziła się 13 października 1923 roku w Serebryszczu (obecnie Srebrzyszcze) jako piąte dziecko (po Jadwidze, Zofii, Marii i Klemensie Felicjanie) Felicjana Kajetana i Anny z domu Bobińskiej. Jej ojciec był działaczem społecznym i politycznym oraz posłem i senatorem II RP. Jej starszy brat Klemens Felicjan Lechnicki, absolwent Państwowego Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie, zginął jako podchorąży Dywizjonu 300 nad Francją w 1944 roku. Do wybuchu II wojny światowej Teresa Lechnicka była uczennicą Żeńskiego Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi w Chełmie. W 1939 roku zamieszkała w Warszawie, gdzie w 1940 roku wstąpiła do konspiracyjnej organizacji „Polska Żyje”. W 1942 roku została zaprzysiężona jako członek AK. Pełniła obowiązki instruktorki grupy łączniczek przy dowództwie Obwodu Warszawa-Śródmieście. W okresie powstania pełniła funkcję łączniczki Wydziału Łączności Technicznej (dowodzonego przez ppłk. Jerzego Uszyckiegp ps. „Ort”) Oddziału V Łączności Komendy Głównej AK. Przekazywała rozkazy i meldunki do poszczególnych radiostacji i komórki szyfrów (między innymi meldunek o kapitulacji Warszawy wysłany do władz RP w Londynie). W trakcie powstania została awansowana do stopnia podporucznika.
Po upadku powstania przebywała w niewoli, w obozie jenieckim Lamsdorf. Po uwolnieniu wyjechała do Włoch, gdzie wstąpiła do 2 Korpusu Polskiego. We Włoszech wyszła za mąż za kapitana Stanisława Józefa Affeltowicza (. Następnie wraz z mężem zamieszkała w Londynie, gdzie działała w organizacjach emigracyjnych, między innymi skupiających byłych żołnierzy AK. Wspierała również władze RP na Uchodźstwie, uczestnicząc w pracach Rady Narodowej RP (pełniła funkcję wiceprzewodniczącej) i Zarządu Głównego Skarbu Narodowego, powołanego decyzją prezydenta Augusta Zaleskiego w 1949 r. Interesowała się sytuacją w kraju i wspierała działalność opozycji, przede wszystkim NSZZ „Solidarność”. Była także aktywna jako publicystka prasy emigracyjnej.
Do Polski przyjechała w 1994 roku, w grupie kombatantów AK, przybyłych na uroczystości 50. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego. Na Zamku Królewskim została udekorowana przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W trakcie wizyty odwiedziła również Chełm i Srebrzyszcze.
Teresa Lechnicka-Affeltowicz zmarła 25 września 1994 roku w Londynie. Urna z jej prochami została przewieziona do Chełma i 13 kwietnia 1996 roku umieszczona w grobowcu Lechnickich na cmentarzu parafialnym w Chełmie. Tego samego dnia została również odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona Teresie Lechnickiej – Affeltowicz, którą umieszczono we wnętrzu bazyliki pw. Narodzenia NMP w Chełmie. Na tablicy umieszczono tekst: Ś.+P. / TERESA / LECHNICKA-AFFELTOWICZ / URODZONA 13. X. 1923 W RODZINNYM / MAJĄTKU SEREBRYSZCZE / ZMARŁA W LONDYNIE 25. IX. 1994 R. / ŻOŁNIERZ ARMII KRAJOWEJ / ZAWSZE ZWIĄZANA Z POLSKĄ / MŁODE LATA SPĘDZONE W CHEŁMIE / LUBELSKIM WPŁYNĘŁY NA JEJ / NIEPODLEGŁOŚCIOWĄ POSTAWĘ / I SZEROKĄ DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNĄ / UZNANA NA EMIGRACJI I W KRAJU / ODZNACZONA KRZYŻEM OFICERSKIM / POLONIA RESTITUTA W 1994 / SZANOWANA ZA SWĄ NIEZWYKŁĄ / SERDECZNOŚĆ PRZENIKLIWOŚĆ ROZUMU / I POGODĘ DUCHA / UKOCHANA MATKA I BABCIA. Artykuł poświęcony pamięci Teresy Lechnickiej-Affeltowicz opublikował w 1996 roku w piśmie „Pro Patria” (nr 5) chełmski regionalista Konstanty Prożogo. Sporo informacji o jej działalności można również odnaleźć w artykule Katarzyny Hanc Z dziejów rodziny Lechnickich. Wizyta Józefa Piłsudskiego w Święcicy, zamieszczonym w „Roczniku Chełmskim” (tom 17 z 2007 roku), a także we wspomnieniach siostrzeńca (syna siostry Zofii) Antoniego Kroha Starorzecza, które ukazały się w 2010 roku. W ostatniej z wymienionych pozycji zostały między innymi zamieszczone obszerne fragmenty zachowanych w maszynopisach wspomnień Teresy Lechnickiej-Affeltowicz.

News will be here