Wydziedziczenie

Prawo spadkowe stanowi, że majątek po zmarłym można nabyć w drodze dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Z tych też względów ustawodawca uregulował procedurę powoływania spadkobierców i przyjmowania spadku. Zdarzają się jednak sytuację, gdy spadkodawca nie chce, aby jakakolwiek część jego majątku wzbogaciła osobę, która jest tego niegodna. Możliwe jest wówczas pozbawienie członka rodziny prawa do zachowku. W terminologii prawniczej instytucja ta nosi nazwę wydziedziczenie.

W sytuacji powołania spadkobiercy w drodze dziedziczenia testamentowego najbliższej rodzinie spadkodawcy, czyli: zstępnym, małżonkowi oraz jego rodzicom, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się połowa lub nawet dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym. Właśnie ten mechanizm prawny nosi nazwę zachowku. Jeżeli przywołane wyżej osoby nie otrzymają należnego im zachowku np.: w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, ewentualnie zapisu, to przysługuje im przeciwko spadkobiercy testamentowemu roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Spisując testament lub czyniąc za życia darowizny, spadkodawca musi się liczyć z tym, że jego najbliższa rodzina może upomnieć się o zapłatę kwoty stanowiącej równowartość części udziału spadkowego, który przypadałby im w sytuacji niedokonywania żadnych rozporządzeń jego majątkiem.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić swoich zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, ewentualnie uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Należy mieć na uwadze okoliczność, że nie każde postępowanie wbrew zasadom współżycia społecznego lub niedopełnianie obowiązków rodzinnych może być realną podstawą do wydziedziczenia, ale wyłącznie takie, które niesie za sobą znamię uporczywości. Zachowanie musi godzić w podstawowe wartości moralne, które determinują normy zachowania w społeczeństwie. Podstawą do wydziedziczenia nie mogą być więc incydentalne sprzeczki rodzinne lub okresowe zaniechanie odwiedzin spadkodawcy.

Konieczne jest, aby przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku wynikała z treści testamentu. Dodatkowo spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Nawet gdy w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, ponieważ orzeczeniem sądu zdolność ta została mu ograniczona lub odebrana, to przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem. Warto pamiętać, że nawet jeżeli skutecznie wydziedziczymy daną osobę, to jej zstępni, czyli potomkowie, będą uprawnieni do zachowku.

Instytucja wydziedziczenia jest często stosowana i sprawdza się w naszym systemie prawnym. Nierzadko istnieją przecież sytuacje, gdy naganne prowadzenie się członka rodziny lub konflikt rodzinny uzasadnia skorzystanie z niej. Z tych też względów, spisując testament, powinno się pamiętać o możliwości pozbawienia prawa do zachowku członków najbliższej rodziny.

adwokat Łukasz Sygocki, tel: 692 342 829

Na Państwa pytania, wątpliwości i zagadnienia związane z obowiązującymi przepisami prawa i ich interpretacją czekamy pod adresami mailowymi: redakcja@nowytydzien.pl, adwokat.sygocki@gmail.com (wpisując w tytule „Masz Prawo”) oraz pod numerami telefonu 81 751 68 21 i 692 342 829 i w kancelarii: Adwokat Łukasz Sygocki Kancelaria Adwokacka, ul. 3-go Maja 3 lok. 2, 21-040 Świdnik.

News will be here