Matka Miłosierdzia

8 września Kościół będzie obchodził święto Narodzenia NMP. Jego wagę podkreślił metropolita lubelski, arcybiskup Stanisław Budzik, zapraszając w Roku Miłosierdzia do dwóch bazylik: w Chełmie i Wąwolnicy, gdzie szeroko otwarte są bramy miłosierdzia. W trakcie uroczystości odpustowych zostaną tradycyjnie poświęcone wieńce żniwne jako wyraz wdzięczności wobec Stwórcy za tegoroczne plony.

Pierwsze wzmianki o liturgicznym święcie narodzin Maryi pochodzą z VI wieku. Rozpoczęto je obchodzić prawdopodobnie w Syrii, gdy po soborze efeskim coraz bardziej rozwijał się kult maryjny. Wprowadzenie tego święta w 688 roku przypisuje się papieżowi św. Sergiuszowi I. Datę 8 września Kościół przyjął ze Wschodu. W Polsce święto Narodzenia NMP nosi także nazwę Matki Bożej Siewnej. Był bowiem dawny zwyczaj, że dopiero po tym święcie i uprzątnięciu pól brano się do orki i siewu. Do dzisiaj w kościołach święci się ziarno siewne.

Niezwykły odpust

W Bazylice Mariackiej na Górze Chełmskiej uroczystości odpustowe zaczną się jak zwykle już 7 września. Głównej mszy św. odpustowej o 11.30 8 września będzie przewodniczył ks. abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita lwowski obrządku łacińskiego, przewodniczący Komisji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy. Mszę będą także celebrowali: ks. abp Stanisław Budzik i biskupi: ks. Mieczysław Cisło, celebrujący też poranną mszę św. dla rodzin i ks. Józef Wróbel, który będzie przewodniczył wieczornej mszy 7 września.

Stare dzieje bazyliki

Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Chełmie obchodzi w tym roku 85-lecie swego istnienia. Została erygowana 22 października 1931 r. przez biskupa Mariana Fulmana. Góra Chełmska wraz z zespołem zabytkowych budynków posiada znacznie dłuższą historię. W pierwszej połowie XIII w. książę halicko-wołyński Daniel Romanowicz przeniósł z Halicza do Chełma stolicę swego państwa. Wybudował tu drewnianą cerkiew prawosławną i przeniósł z Uhruska nowo założone biskupstwo prawosławne. Po pożarze w 1255 r. powstała tu murowana cerkiew katedralna. Od chwili zawarcia unii brzeskiej w 1596 r. funkcjonowała ona jako katedra greckokatolicka. W pierwszej połowie XVII w. osadzono tu bazylianów i wkrótce wybudowano dla nich klasztor. Na początku XVIII w. wzniesiono również pałac biskupów greckokatolickich. Budynek ten istnieje do dzisiaj. Po 1920 r. przebudowano jego wnętrze i przystosowano dla potrzeb klasztoru jezuitów. W latach 1931-1980 budynek pełnił funkcję plebani.
Obecny późnobarokowy kościół pw. Narodzenia NMP został wybudowany w latach 1735-1756 prawdopodobnie przez Tomasza Rezlera według projektu Pawła Fontany. Powstał on dzięki staraniom unickiego biskupa Filipa Wołodkiewicza. Po pożarze w 1802 r. świątynię odnawiano w latach 1809-1827 i w 1837. Po 1875 roku została ona przekształcona w cerkiew. Wtedy dobudowano klasycystyczny portyk. W czasie I wojny światowej kościół został zdewastowany przez wojska austriackie i zamieniony na stajnię. Renowację przeprowadzili jezuici. Szeregu remontów dokonano też wewnątrz i na zewnątrz świątyni po II wojnie światowej. Od frontu posiada ona ośmiodzielną kopułę i dwie wieże, widoczne już z daleka przy wjeździe z Lublina do Chełma. Pod częścią środkową fasady znajduje się czterokolumnowy, neoklasycystyczny portyk. Wnętrze jest trójnawowe. Obok krótkiego prezbiterium są tu dwie zakrystie ze skarbczykami na piętrze. Pod prezbiterium znajdują się krypty unickich biskupów. Ołtarze z 1959 roku zbudowano z marmuru kieleckiego.

Replika słynnego obrazu

We wnęce nad ołtarzem głównym, odsuniętym od ściany, mieści się replika obrazu MB Chełmskiej, namalowana przez chełmskiego malarza Władysława Ukleja w 1938 r. Oryginał cudownej ikony znajduje się w Muzeum Ikony Wołyńskiej w Łucku. Pochodzi prawdopodobnie z X w. Malowany był na na płótnie naciągniętym na cyprysową deskę. Za pośrednictwem chełmskiej ikony MB z Dzieciątkiem do roku 1652 odnotowano 698 łask i cudów. Król Jan Kazimierz zabrał cudowny obraz na kampanię berestecką. Późnobarokowe antepedium z blachy srebrnej, to według tradycji jego wotum za zwycięstwo pod Beresteczkiem w 1651 r. W czasie insurekcji 1794 r. Tadeusz Kościuszko przybył do Chełma podziękować Matce Bożej za zwycięstwo pod Racławicami. Cudowny obraz został koronowany w 1765 r. przez arcybiskupa smoleńskiego Herakliusza Lizańskiego. Kopia obrazu o wymiarach 113 na 70 cm była dwukrotnie koronowana przez biskupów lubelskich: w 1946 r przez późniejszego prymasa Stefana Wyszyńskiego i w 1957 r. przez Piotra Kałwę. Wokół obrazu znajdują się liczne wota dziękczynne świadczące o otrzymanych łaskach. W 1988 r. Kościół pw. Narodzenia NMP w Chełmie uzyskał tytuł bazyliki mniejszej.
Elżbieta Kasprzycka

NARODZENIE JUTRZENKI

W prawosławiu Narodzenie Przenajświętszej Bogurodzicy jest pierwszym wielkim świętem rocznego cyklu świąt cerkiewnych. „Narodzenie Jutrzenki” zwiastuje narodzenie Słońca, którym jest Jezus Chrystus. Maryja przyszła na świat prawdopodobnie między 20. a 16. rokiem p.n.e. O okolicznościach tego wydarzenia dowiadujemy się z wczesnochrześcijańskiej tradycji. Małżeństwo Joachim i Anna nie mieli dzieci. W tamtych czasach wśród Żydów bezdzietność uważano za karę za grzechy. Modlili się więc do Boga wierząc, że usłyszy ich modlitwy i uszczęśliwi potomstwem. Pan Bóg wysłuchał modlitw świętych małżonków. Annie zjawił się Anioł Pański i zapowiedział narodzenie córki, która będzie radością wszystkich ludzi. Tę samą nowinę przyniósł Joachimowi. Szczęśliwi małżonkowie dziękowali Bogu za tę łaskę i obiecali, że przyszłe dziecko ofiarują na służbę Bogu.

News will be here