Nie zawsze doceniani, stają się dla nas, ogółu społeczeństwa, zauważalni przy okazji obchodzonego 2 lutego Dnia Życia Konsekrowanego. W Polsce tę szczególną społeczność osób konsekrowanych tworzy około 32 tysiące zakonnic i zakonników. Ich powołanie jest zgodą na życie pełne poświęceń.
W Liście na Dzień Życia Konsekrowanego 2018 bp Jacek Kiciński CMF (przewodniczący Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego) podkreśla trzy ważne elementy „daru życia konsekrowanego”: Pierwszym jest miłość, bowiem – jak pisze – „Życie zakonne zrodziło się z miłości Bożej i do miłości zostało powołane”. Wyrazem jej jest posługa w różnych formach życia zakonnego: w zakonach klauzurowych, apostolskich, misyjnych. Pośród tzw. „kultury tymczasowości” osoby konsekrowane – przekonuje biskup J. Kiciński – mają być znakiem miłości prawdziwej i wiernej, która nie znika przy pierwszym zetknięciu się z przeciwnościami.
Współczesny problem to także kryzys wierności. Dotyka on nawet sfer życia „zabezpieczonych” sakramentem, a więc małżeństwa czy kapłaństwa. Bp Kiciński wypowiada się o wierności słowami Jana Pawła II, zaczerpniętymi z adhortacji apostolskiej Vita Consecrata: „Wierność Bogu jest też źródłem ofiarnej służby braciom, którą osoby konsekrowane pełnią, kosztem wielu wyrzeczeń, przez nieustanną modlitwę wstawienniczą za potrzeby braci, przez bezinteresowną posługę ubogim i chorym, przez wzajemną pomoc w trudnościach, przez gorliwy udział w troskach i doświadczeniach Kościoła” (VC 24).
Jedność – to kolejne ważne wyzwanie dla współczesnego Kościoła. Obserwujemy przecież intensyfikujące się podziały w małżeństwach, w rodzinach, w społeczeństwie, podziały w łonie narodów. Konsekwencją – podkreśla autor Listu – jest „brak zaufania w relacjach międzyludzkich, dystans i lęk przed trwałymi decyzjami i zobowiązaniami”. Antidotum na to – można wysnuć wniosek – to napawający nadzieją przykład braterskiej jedności (komunii) we wspólnotach i zgromadzeniach zakonnych. Jej przykład to podpowiedź dla zwykłych ludzi, że jedność w rodzinie, pracy, społeczności lokalnej ma sens, który wyraża się poprawą jakości życia.
Przypomnijmy, że List na Dzień Życia Konsekrowanego 2018 został przyjęty jesienią 2017 roku w Lublinie przez 377. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski.
Mało powołań
Ważną część wspólnoty – w wymiarze duchowym – stanowią klasztory kontemplacyjne (w tym o tak ścisłych regułach, jak klaryski czy kameduli). By pomóc im w – bywa – trudnej sytuacji materialnej, w Dniu Życia Konsekrowanego w Polsce zbierane były datki na ich rzecz. Dalszych kilka tysięcy osób – około 7 tysięcy – to członkowie różnych wspólnot i instytutów życia świeckiego. w związku z czym w Polsce jest w sumie ok., 39 tys. osób konsekrowanych; 70 procent spośród nich stanowią kobiety.
Wśród niemal 180 zakonów i zgromadzeń zakonnych funkcjonujących w Polsce jedna trzecia to zakony męskie, w których wciąż funkcjonuje postulat, nowicjat, oczywiście są klerycy i bracia, z tym, że liczba powołań do nich – w ramach postulatu – nie jest obecnie zbyt imponująca, w Kościele jednak podkreśla się raczej jakość powołań). Patrząc na statystyki z końca 2016 roku ze strony opublikowane na podstawie danych http://www.zyciezakonne.pl/dzialy/wiadomosci/kraj/sekretariatu Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich) młodzi polscy mężczyźni najchętniej wybierali zakon franciszkanów: (Franciszkanie OFM – 30, Franciszkanie OFMConv – 24) dodatkowo było tu aż 18 obcokrajowców), oraz kapucynów – 19. Chętnie wybierani są dominikanie – w 2016 r. zdecydowało się wstąpić 27, karmelici bosi – 8 powołań, orioniści – 10 kandydatów. Inne zakony miały po kilka lub nawet żadnego powołania. W sumie ponad rok temu polskie męskie zakony zasiliło 181 Polaków oraz 64 obcokrajowców.
Biorąc pod uwagę liczbę nie tylko postulantów, ale też już będących na dalszym etapie wchodzenia w życie zakonne nowicjuszy, kleryków czy braci, to znaczące liczebnie są następujące zgromadzenia: franciszkanie OFM – 178 osób, franciszkanie OFMConv – 136, Oblaci MN – 108, salezjanie – 105, dominikanie – 103, kapucyni – 102, jezuici – 90, paulini – 71, pallotyni – 69, karmelici Bosi – 64. Zaraz za pierwszą dziesiątką są chrystusowcy i redemptoryści – po 47 osób.
W sumie w męskich wspólnotach zakonnych jest ponad 12 tysięcy osób, z której to liczby kapłani stanowią ponad 9 tys. Dziś zakonnicy w Polsce zajmują się, obok swych podstawowych zakonnych zadań, także prowadzeniem parafii – 700, opieką nad sanktuariami – 155, prowadzeniem domów rekolekcyjnych – 139 (dane za 2016 r.).
Natomiast polskie żeńskie wspólnoty zakonne gromadzą ponad 19 tysięcy zakonnic żyjących w ponad 100 zgromadzeniach. Ponad 2,5 tysiąca z nich powodu wieku lub choroby zajmuje się głównie modlitwą. Ponad 2 tysiące polskich sióstr pracuje na misjach za granicą.
Generalnie siostry zatrudniane są w szpitalach, ośrodkach zdrowia itp. jako: pielęgniarki (ponad 1000), ale i lekarki (30), szkołach: (nauczycielki, katechetki); zakładach wychowawczych, przedszkolach; wychowawczynie. Opieka nad dziećmi, starszymi, chorymi, pomoc rodzinom, to główna domena sióstr zakonnych. Prowadzą hospicja oraz 29 tzw. okien życia. Sto sióstr zaangażowanych jest w duszpasterską pracę z więźniami. Prowadzą stołówki, noclegownie, domy wychodzenia z bezdomności.
Monika Skarżyńska
