Hańsk Pierwszy – ciekawostki lokalne (109)

W hańskim dworze


„W XVI w istniał dwór zbudowany na planie prostokąta, trójdzielny, półtoratraktowy z sienią na osi. Po jednej stronie sieni izba o 2 oknach, izba druga o 1 oknie. Po drugiej stronie sieni piekarnia. Wybudowany przed rokiem 1647, w tymże roku odnotowany drugi stary zniszczony dwór. Właściciele: w roku 1564 Hańscy, w latach 1676-1679 Romanowscy z Romanowa, w roku 1695 Aleksander Romanowski”.

Przed reformą i po reformie rolnej

„W 1827 r. Hańsk liczył 187 mieszkańców. Na terenie wsi istniało 26 budynków mieszkalnych. Majątek ziemski w Hańsku obejmował szereg sąsiednich folwarków, zajmujących znaczną powierzchnię 1623 mórg ziemi. W 1857 roku majątek należał do rodziny Hańskich, która posiadała w tym okresie również znaczne posiadłości ziemskie na Wołyniu, z tym, że Hańsk był ich posiadłością rodową (…). W wyniku reformy rolnej majątek ziemski w Hańsku przeszedł na własność państwa. Pałac w wyniku niewłaściwego wykorzystania w stosunkowo krótkim czasie uległ zniszczeniu i został rozebrany”.

Ofiary cholery poza cmentarzem

„Najstarsze wzmianki o cmentarzu hańskim pochodzą z 1853 r. Dziekan Dekanatu Włodawskiego w piśmie do Konsystorza Jeneralnego opisał cmentarz grzebalny w Hańsku jako nowy, założony według przepisów i dość obszerny. Osoby zmarłe w 1852 r. na cholerę grzebane były jednak osobno w polu”.

Ksiądz-pszczelarz

„W Hańsku w latach 1857-1875 mieszkał ks. Jan Dolinowski pszczelarz, twórca i konstruktor pierwszego polskiego ula ramowego”.

Klęska bolszewików

„17 sierpnia 1921 r. dzięki szybkiemu manewrowi wojsk polskich dowodzonych przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego i obsadzeniu Włodawy oraz Hańska zadano klęskę 58 Dywizji Armii Czerwonej, która została pozbawiona drogi odwrotu przez Bug. Po dłuższych walkach nieprzyjaciela zupełnie rozgromiono. Zdobyto 26 karabinów maszynowych, kancelarię pułku, tabory, broń i amunicję, ujęto przeszło 700 jeńców (w tej liczbie dowódcę brygady, oficerów pułku)”.
A. Wawryniuk, Monografia powiatu włodawskiego, Chełm 2010

Cztery religie

„Według spisu z 30 września 1921 r. wieś i folwark w gminie Hańsk. Wieś posiadała 63 domy (w tym budynki niezamieszkałe) i 3 inne obiekty mieszkalne. Liczyła 411 osób, w tym 1980 mężczyzn oraz 213 kobiet, w tym 88 rzymskokatolików, 305 prawosławnych, 8 ewangelików i 10 wyznania mojżeszowego. 86 osób deklarowało narodowość polską, 307 rusińską, 7 niemiecką, 10 żydowską i 1 inną. Folwark: 4 domy i 4 inne obiekty mieszkalne. Liczył 95 osób, w tym 49 mężczyzn i 46 kobiet, w tym 79 rzymskokatolików i 16 prawosławnych, w tym 83 narodowości polskiej i 12 rusińskiej”.
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, tom IV województwo lubelskie, Warszawa 1924

Hitlerowskie obozy pracy

„Na terenie Gminy Hańsk były trzy obozy pracy dla ludności żydowskiej i cygańskiej: Osowa, Ujazdów, Krychów oraz Hańsk – dwór (filia Krychowa). Więźniowie pracowali przy kopaniu rowów melioracyjnych, regulacji rzeki, zbieraniu ziół i uprawie warzyw. Osoby chore prowadzone były pod konwojem do Obozu Zagłady w Sobiborze. Cmentarz i obelisk „Ku czci pomordowanej ludności żydowskiej w obozie” w Osowie”.

Holenderskie guldeny na nową szkołę

„3 września 2001 r. oddano do użytku nową szkołę podstawową (poprzedni obiekt spalił się). Budowę wsparły władze holenderskiej gminy w Gemert, którzy na ten cel przeznaczyli 4500 guldenów”.
A. Wawryniuk, Monografia powiatu włodawskiego, Chełm 2010

News will be here