Mieszkańcy Włodawy i miejscowości położonych wzdłuż granicy z Białorusią od czwartku (2 września) znaleźli się w strefie objętej stanem wyjątkowym. Oficjalnie jego wprowadzenie jest związane z kryzysem migracyjnym i rosnącą liczbą uchodźców. Pod koniec ub. tygodnia pojawiły się jednak opinie, że wzmożona koncentracja polskich sił wzdłuż granicy może być reakcją na planowane przez wojska rosyjsko-białoruskie „przypadkowe” wkroczenie na terytorium Litwy lub Polski w czasie corocznych manewrów Zapad-2021.
Przede wszystkim ograniczenia
Jak grom z jasnego nieba huknęła we wtorek (31 sierpnia) informacja, że rząd planuje wprowadzenie we Włodawie (i innych miejscowościach na granicy polsko-białoruskiej) stanu wyjątkowego na okres co najmniej miesiąca. Wiąże się to z napiętą sytuacją na tej granicy i działaniami reżimu prezydenta Łukaszenki, który od jakiegoś czasu sprowadza na Białoruś migrantów przede wszystkich z Bliskiego Wschodu i Afryki, a następnie transferuje ich na terytorium Unii Europejskiej do Litwy i Polski. Pod koniec ubiegłego tygodnia na opłotkach Włodawy na stałe zagościły policyjne radiowozy. ze względu na obecną sytuację na granicy oraz wprowadzenie w kilkunastu miejscowościach powiatu włodawskiego stanu wyjątkowego więcej policjantów pełni służbę w tym rejonie. Funkcjonariusze prowadzą kontrole na drogach dojazdowych do strefy, dlatego osoby podróżujące w ten rejon muszą liczyć się z takimi działaniami, pamiętając jednocześnie o obowiązujących przepisach i ograniczeniach wynikających z rozporządzenia. – Osoby wjeżdżające do strefy muszą mieć ze sobą dokument potwierdzający ich tożsamość.
Należy pamiętać o zakazie przebywania w wyznaczonej strefie poza osobami, które tam mieszkają czy pracują – mówi sierżant sztabowy Elwira Tadyniewicz z KPP we Włodawie. W związku z tym policyjne kontrole będą wzmożone, na ulicach będzie też więcej mundurowych, których do Włodawy ściągnięto z innych miast. Nad granicę przyjechało też wojsko oraz WOT. Wzdłuż Bugu pojawi się też więcej patroli Straży Granicznej. Co to oznacza dla mieszkańców? Przede wszystkim ograniczenia. Nie można organizować imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych. Dorośli muszą wszędzie nosić ze sobą dowód osobisty, a uczniowie legitymacje szkolne. Turyści i osoby przyjezdne przebywające w strefie stanu wyjątkowego muszą opuścić ten obszar.
Nie można robić zdjęć ani nagrywać służb mundurowych, obiektów i obszarów przygranicznych. Obowiązuje też ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym, związanych z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji. Dziennikarze relacjonować wydarzenia w strefie mogą tylko z zewnątrz i to z odległości. Na granicy nie może przebywać nikt poza rolnikami, którzy mają ziemię w okolicach Bugu. Zabronione jest indywidualne łowienie ryb oraz wszelkie formy aktywności jak spływy kajakowe, rajdy rowerowe czy zawody wędkarskie.
Ludzie się boją
We Włodawie głosy co do sensu i zasadności wprowadzenia stanu wyjątkowego są podzielone. Wielu mocno krytykuje ten pomysł, ale jeszcze więcej zwyczajnie się boi. I nie ma co się dziwić ludziom, skoro miasto i okolice wyglądają jak w filmach katastroficznych czy wojennych. Tylko w czwartek i piątek z Włodawy w stronę Hanny przejechało kilkadziesiąt policyjnych radiowozów, a widok tylu służb na ulicach nigdy nie wróżył niczego dobrego, choć są i tacy, którzy sytuację bagatelizują. – To zwykła propaganda, która tylko utrudni nam wszystkim życie – mówi pan Adam z Włodawy.
– Nie dość, że żadni turyści nie będą mogli do nas przyjechać, to jeszcze trzeba było odwołać coroczny Festiwal Trzech Kultur – jedną z najważniejszych imprez kulturalnych na wchód od Wisły – uważa. Inni twierdzą, że wprowadzenie stanu wyjątkowego nie może spowodować żadnego odstraszenia dla imigrantów. Podobnie też nie rozumieją, czemu nie można uszczelnić granic bez wprowadzania tak radykalnych środków ograniczenia swobód obywatelskich. – To zupełnie niezrozumiała sytuacja w związku z zakazem fotografowania i filmowania w tym 3-kilometrowym pasie – mówi lokalny dziennikarz.
– Przecież nawet w czasie najkrwawszych wojen są korespondenci wojenni, którzy często na żywo pokazują obrazy walk. A tu chyba chodzi tylko o to, by nie patrzeć władzy na ręce. Iście białoruski sposób myślenia – dodaje. Są jednak i tacy, którzy rozumieją zasadność wprowadzenia stanu wyjątkowego. – Jeśli to ma pomóc w zatrzymaniu agresji dyktatury Łukaszenki, to trzeba to zrozumieć. Zwłaszcza, że ograniczenia swobód obywatelskich są niewielkie, a szkody dla naszego biznesu po sezonie również minimalne – mówi jeden z włodawskich listonoszy.
Czy grozi nam zbrojny konflikt?
Mało kto z mieszkańców miasta wiąże postawienie w stan nadzwyczajnej gotowości tylu mundurowych z możliwością realnego militarnego zagrożenia ze strony Białorusi bądź Rosji, choć eksperci ostrzegają, że taka mobilizacja może być reakcją na coś, o czym wiedzą nasze służby wywiadowcze. Pod koniec ubiegłego tygodnia pojawiły się przecieki, jakoby Rosjanie i Białorusini podczas szeroko zakrojonych manewrów wojskowych Zapad-2021, w których udział może brać nawet 200 tysięcy żołnierzy i masa sprzętu, planują niby przypadkowe przekroczenie granicy z Litwą lub Polską. Realizacja takiego scenariusza byłaby dla Putina świetnym sprawdzianem tego, jak zareagują na taką „pomyłkę” NATO, Unia Europejska i Stany Zjednoczone.
Te ostatnie już od jakiegoś czasu wydają się obawiać zaplątania w konflikt w Europie Środkowo-Wschodniej, czego dowodem ma być niedawne wycofanie dużej części ich wojskowego kontyngentu z Niemiec na zachód i południe naszego kontynentu do Belgii i Włoch. Niepokój może też budzić rosnące napięcie w rejonie Morza Czarnego, gdzie flota rosyjska agresywnie reagowała na manewry okrętów brytyjskich i duńskich. – Napięta sytuacja na wschodniej granicy Unii Europejskiej jest spowodowana wojną hybrydową prowadzoną przez prezydenta Białorusi i przede wszystkim przez Putina – przekonuje na łamach ogólnopolskiego portalu generał Waldemar Skrzypczak.
– Transfer uchodźców jest tylko jednym z jej elementów. Kolejnym jest powszechna dezinformacja w przestrzeni publicznej, w mediach, Internecie. Przy okazji ucieczki z Białorusi opozycjonistów Łukaszenka miał świetną okazję, by w tym gronie przemycić do Polski swoich agentów, których dezinformacyjne działania są teraz świetnie widoczne. Obawiam się jednak, że wprowadzenie stanu wyjątkowego nie było podyktowane jedynie kryzysem migracyjnym. Może być tak, że nasze służby dowiedziały się o innym bardzo poważnym zagrożeniu w tych okolicach – tłumaczył generał.
Wszystko odwołane
Stan wyjątkowy obejmuje dwanaście miejscowości powiatu włodawskiego. Są to: SOBIBÓR, ORCHÓWEK, WŁODAWA, SUSZNO, SZUMINKA, RÓŻANKA, STAWKI, PAWLUKI, DOŁHOBRODY, HANNA, KUZAWKA, JANÓWKA. W tych miejscowościach obowiązują wszystkie ograniczenia związane ze stanem wyjątkowym. We Włodawie odwołano Festiwal Trzech Kultur oraz wiele innych wydarzeń kulturalnych czy sportowych. Nie będzie m.in. dożynek powiatowych w Hannie czy Trójstyku Literackiego we Włodawie.
Najgorsze jest jednak to, że panuje powszechna niewiedza i stan podniecenia oraz poczucia zagrożenia. Na chwilę obecną stan wyjątkowy potrwa 30 dni. Jest jednak możliwość jego przedłużenia o dodatkowe 60 dni, jeśli oczywiście zajdzie taka potrzeba.
Jak informuje Dariusz Sienicki z NOSG w Chełmie, pogranicznicy w okolicach Włodawy nie odnotowali wzrostu liczby prób przekroczenia granicy z Białorusią. (pb)
Zgodnie z rozporządzeniem RADY MINISTRÓW z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego (…) określa się następujący zakres wprowadzenia i stosowania ustalonych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń wolności i praw: 1) zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania zgromadzeń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 631); 2) zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania imprez masowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171) oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi; 3) obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość przez przebywające w miejscach publicznych osoby, które ukończyły 18 lat, a w przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 18 lat – legitymacji szkolnej; 4) zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym, obowiązujący całą dobę; 5) zakaz utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech miejsc, obiektów lub obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną, również w przypadku, gdy miejsca te, obiekty lub obszary stanowią tło dla wizerunku funkcjonariusza Straży Granicznej lub Policji oraz żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; 6) ograniczenie dostępu do informacji publicznej (…) dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji. 2. Ograniczenia, o których mowa w ust. 1, stosuje się na obszarze, na którym został wprowadzony stan wyjątkowy, (…) nie dotyczy osób, które wykażą, że: 1) na dzień wprowadzenia stanu wyjątkowego stale zamieszkiwały na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy; 2) zapewniają obsługę urzędu administracji publicznej lub jednostki organizacyjnej, wykonujących na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, zadania o charakterze publicznym; 3) przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w celu załatwienia sprawy w urzędzie lub jednostce, o których mowa w pkt 2; 4) stale wykonują pracę zarobkową na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, na rzecz podmiotów, które stale prowadzą na tym obszarze działalność, w tym gospodarczą; 5) stale wykonują działalność gospodarczą na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy; 6) wykonują usługi pocztowe, kurierskie lub w zakresie przewozu osób lub towarów, a ich przebywanie na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, ma na celu doręczenie przesyłki lub towaru do adresatów na tym obszarze lub przewóz osób uprawnionych do przebywania na tym obszarze; 7) są posiadaczami nieruchomości zlokalizowanych na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, a ich przebywanie na tym obszarze ma na celu korzystanie z tych nieruchomości; 8) stale wykonują pracę w gospodarstwach rolnych znajdujących się na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, a ich przebywanie na tym obszarze ma na celu wykonywanie tej pracy; 9) są uczniami pobierającymi naukę na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, bądź ich opiekunami albo studentami odbywającymi studia na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, a ich przebywanie na tym obszarze jest związane z pobieraniem nauki, odbywaniem studiów lub sprawowaniem opieki; 10) są dziećmi objętymi wychowaniem przedszkolnym lub formami opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, bądź ich opiekunami, a ich przebywanie na tym obszarze ma na celu korzystanie lub umożliwienie korzystania z wychowania przedszkolnego lub form opieki nad tymi dziećmi; 11) są osobami niepełnosprawnymi albo opiekunami osób niepełnosprawnych, a ich przebywanie na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, jest związane z korzystaniem z ośrodka dla osób niepełnosprawnych; 12) w stosunku do osoby, o której mowa w pkt 1, są małżonkiem, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwem i przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w celu opieki nad nią albo pomocy w załatwianiu jej bieżących spraw życia codziennego; 13) przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w celu sprawowania lub udziału w kulcie religijnym, chrzcinach, weselu lub pogrzebie; 14) przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w związku z bezpośrednim przemieszczaniem się w celu zgodnego z przepisami przekroczenia granicy państwowej lub bezpośrednio po jej przekroczeniu w celu opuszczenia obszaru, na którym wprowadzono stan wyjątkowy; 15) przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w związku z przemieszczaniem się przez ten obszar drogą publiczną – bezpośrednio w celu jego niezwłocznego opuszczenia; 16) zachodzą szczególne, uzasadnione okoliczności wskazujące na niezbędność bezpośredniego kontaktu z osobą, o której mowa w pkt 1, po uzyskaniu zgody właściwego miejscowo komendanta placówki Straży Granicznej. 2. Ograniczenia, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 4, nie stosuje się do: 1) osób przemieszczających się pojazdami ratownictwa medycznego i innych służb interwencyjnych; 2) osób przemieszczających się bezpośrednio do podmiotów wykonujących działalność leczniczą (…) w celu skorzystania ze świadczeń zdrowotnych; 3) funkcjonariuszy i pracowników służb państwowych oraz żołnierzy i pracowników Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wykonujących zadania służbowe. § 3. Ograniczenia, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 5, nie stosuje się do utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech miejsc, obiektów lub obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną przez funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej i Policji oraz żołnierzy i pracowników Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wykonujących zadania służbowe. § 4. Informacje o wprowadzonych ograniczeniach właściwy wojewoda podaje niezwłocznie do wiadomości publicznej przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na terenie miejscowości wchodzących w skład obszaru, na którym wprowadzono stan wyjątkowy. Informacje o objęciu obszaru stanem wyjątkowym mogą zostać zamieszczone także na tablicach informacyjnych. § 5. Osoby objęte ograniczeniem, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 4, mają obowiązek opuszczenia obszaru objętego stanem wyjątkowym do godz. 24.00 w dniu ogłoszenia niniejszego rozporządzenia. § 6. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
