29 września Kościół wspominał archaniołów: Michała, Gabriela i Rafała. Z tej okazji w kościele pw. św. Michała Archanioła na lubelskich Bronowicach odbył się odpust ku czci patrona.
Uroczystości odpustowe zaczęły się już w sobotę, 28 września, nabożeństwem różańcowym i mszą św. za zmarłych parafian i dobroczyńców, by wyprosić dla nich łaskę nieba. Niedziela, 29 września, była Dniem Wspólnoty Parafialnej. Po każdej mszy św. przed kościołem można było skorzystać z poczęstunku, zjeść ciasto, czy wypić kawę. O godz. 13 wystawiono Najświętszy Sakrament (rodziny z parafii, według schematu poszczególnych ulic, uczestniczyły w adoracji Najświętszego Sakramentu).
O godz. 15.00 odprawiono nabożeństwo ku czci Miłosierdzia Bożego, a o 17.30 nabożeństwo ku czci patrona w intencji parafian, z procesją wokół kościoła z figurą św. Michała Archanioła i lampionami. Uroczystości odpustowe zakończyła wieczorna msza św.
Książę aniołów
Św. Michał nazywany jest księciem aniołów, któremu Bóg powierzył zadania wymagające szczególnej siły. Jest archaniołem, którego wierni przyzywają w walce przeciwko siłom zła. Do II Soboru Watykańskiego, we wszystkich kościołach po mszy św. była odmawiana modlitwa, ułożona przez papieża Leona XIII: „Święty Michale Archaniele wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a Ty, Wodzu niebieskich zastępów, szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen.”
Leon XIII nakazał ją odmawiać biskupom i kapłanom po każdej mszy św. Sam też odmawiał ją wielokrotnie w ciągu dnia. Jest to częściowy egzorcyzm. Broni przed złem i pokusami. Przypomniał o tej powinności Ojciec Święty Jan Paweł II 24 maja 1987 roku, gdy przybył jako pielgrzym do słynnego sanktuarium św. Michała na górze Gargano. W trakcie peregrynacji figury św. Michała Archanioła z Gargano po Polsce, trafiła ona też w sierpniu 2013 roku m.in. do parafii na Bronowicach.
Wewnętrzne światło
Wierni wierzą, że św. Michał pomaga odnaleźć wewnętrzne światło. Jest „niezmordowanym mistrzem dobroci” i zawsze pomaga podnieść się pokonanym. Nazywany jest też często życzliwym Aniołem Śmierci.
Początków kultu św. Michała Archanioła należy szukać już w II, kiedy powstało jego sanktuarium we Frygii (Mała Azja). Bardzo żywy był jego kult w Konstantynopolu i Egipcie. W dawnej Polsce wzniesiono ponad 300 kościołów pod jego wezwaniem. Ponadto aż 222 miejscowości w Polsce swoje nazwy wywodzi od imienia św. Michała.
Na Lubelszczyźnie w 1282 roku krakowski książę Leszek Czarny toczył walki z Jadźwingami. Wg legendy zatrzymał się w naszym mieście i zasnął pod okazałym dębem, wówczas przyśnił mu się św. Michał z mieczem. Książę uznał to za znak od Boga, dopędził wroga, zwyciężył i zniszczył doszczętnie, odebrawszy jeńców i łupy. Gdy powrócił z wyprawy jako wotum wdzięczności za zwycięstwo, wybudował przy ul. Grodzkiej świątynię pw. św. Michała Archanioła.
Możliwe jednak, że kościół pw. św. Michała istniał już od 876 roku, jako romańska świątynia. Według Długosza i innych źródeł, kościół zbudowany został z cegły w 1282 roku w stylu gotyckim. Początkowo był to kościół parafialny, w latach 1574-1826 był kolegiatą, a od 1826 do 1832 roku, w związku z przeniesieniem biskupa z Krasnegostawu do Lublina, był katedrą.
Trzy dzwony: Gabriel, Rafał i Michał
Złoty okres w dziejach świątyni to pierwsza połowa XVII wieku. W tym czasie nad kościołem widniała ok. 65-metrowa wieża, którą widać było daleko poza rogatkami miasta. Wewnątrz były umieszczone trzy dzwony: Gabriel, Rafał i Michał. Z wieży kościoła w latach 1686-1830 grano hejnał. Do gotyckiego prezbiterium z siedmioma kaplicami, zakrystią i skarbcem, wchodziło się przez kruchtę. Nawa główna kwadratowa, była podzielona czterema filarami. Unikalne w skali kraju były dwa chóry, niższy dla wiernych i chóru śpiewającego, wyższy, muzyczny z organami dla kapeli kościelnej. Wnętrze było bogato wyposażone.
W ołtarzu głównym znajdował się obraz patrona kościoła św. Michała oraz płótno przedstawiające sen Leszka Czarnego. Poza tym były liczne ołtarze, Krucyfiks Trybunalski, chrzcielnica z brązu z XIII wieku, wiele obrazów z życia NMP, żyrandole oraz rzeźbione ławy. Pod posadzką z białego i czarnego marmuru znajdowało się wiele grobów znanych lublinian, mieszczan i duchownych, między innymi lubelskiego rajcy Erazma Lubomelskiego herbu Zadora. Do dzisiaj zachował się ówczesny wizerunek kolegiaty w kamienicy Lubomelskich przy ul. Rynek 8.
Wieki świetności i upadek
Wśród wielu zadań duszpasterskich kościół prowadził działalność charytatywną utrzymując trzy szpitale. Funkcjonowała też przy nim szkoła parafialna kształcąca między innymi organomistrzów. Przy świątyni skupiały się też bractwa i stowarzyszenia religijne mające za członków wszystkich „poważniejszych i pobożniejszych mieszczan lubelskich”.
Arcybractwo Trójcy Przenajświętszej skupiało duchownych z miasta i okolic. Przez wieki świątynia była ogniskiem życia religijnego w czasach pomyślnych dla miasta i narodu, jak i podczas upadków i ogólnych nieszczęść. Pożary spowodowały, że kościół wielokrotnie ulegał przebudowom. Często jednak remonty były tylko częściowe i świątynia powoli popadała w ruinę.
Remont zniweczyły zabory
W pierwszej połowie XVIII wieku plany gruntownego remontu zbiegły się z utratą niepodległości przez Polskę. Wtedy to, mimo potrzeb własnych, na rzecz kraju oddano czterdzieści dwie sztuki naczyń liturgicznych. Do ostatecznego upadku kościoła przyczyniło się ustanowienie katedry w kościele pojezuickim pod wezwaniem św. Jana. Kolegiata została kościołem parafialnym, zwanym potocznie farą.
Podjęty w 1841 roku projekt rozebrania świątyni i zbudowania jej na nowo nie doszedł do skutku z powodu braku funduszy. W związku z tym, w 1846 roku podjęto decyzję o rozebraniu nadwerężonej przez czas budowli. Rozbiórka trwała do 1855 roku.
Świątynia w czasie swego istnienia, przez kilkaset lat, promowała siłę i moc pogromcy szatana, św. Michała Archanioła. Przy kolegiacie przez 570 lat koncentrowało się wszechstronne religijno- umysłowe życie Lublina. Jednak w związku z ciężką sytuacją narodu, publiczny kult św. Michała osłabł na kilkadziesiąt lat.
Na początku XX wieku lubelski biskup ks. Franciszek Jaczewski zaczął czynić starania o stworzenie nowej parafii na Bronowicach, ale wszystkie zabiegi rozbijały się o opór rosyjskich władz okupacyjnych. Od 1913 roku papież Pius X stał się duchowym ojcem nowej parafii. Jej organizatorem został ks. Piotr Stodulski, wikariusz par. św. Pawła. 23 grudnia 1916 roku zakupiono i sprowadzono z Pawłowa modrzewiowy kościółek, który obecnie znajduje się w Kazimierzówce pod Lublinem.
Wskrzeszenie kultu na Bronowicach
W 1920 roku pierwszym proboszczem parafii pw. św. Michała Archanioła na Bronowicach został ks. prałat Feliks Szeleźniak. Bp Marian Fulman, wskrzesiciel kultu św. Michała Archanioła, w 1921 roku dokonał kanonicznej erekcji nowej parafii. W tym czasie H. Sachs- właściciel ziemski, ofiarował pod budowę nowego kościoła plac i budynki mieszkalne, w tym zabytkowy dworek, który do 1974 roku był plebanią.
Nowy dom parafialny został wybudowany w latach 1971-74. Natomiast, nowy, murowany kościół pw. św. Michała Archanioła, według projektu znanego, warszawskiego architekta Oskara Sosnowskiego, zbudowano już w latach 1927-38. Konsekrował go bp Fulman, z polecenia którego w latach 1936-38 odkryto też fundamenty po farze, które od 2002 roku są jednym z ciekawszych miejsc lubelskiej starówki.
Na terenie liczącej 9104 wiernych parafii na Bronowicach, z inicjatywy proboszcza działa od września 2011 roku „Domek chleba”, gdzie okoliczni potrzebujący, od października do marca, otrzymują bezpłatne posiłki. Przy prężnie rozwijającej się parafii, działają liczne grupy modlitewne i grupy wsparcia, między innymi: Caritas, Domowy Kościół, Legion Maryi, Grupa Anonimowych Alkoholików, Grupa Anonimowych Hazardzistów, Ministranci, Nadzwyczajni Szafarze Komunii Świętej, Droga Neokatechumenalna, Bractwo Najświętszego Sakramentu, oaza, schole młodzieżowa i dziecięca, Żywy Różaniec, Krąg biblijny, Przyjaciele Jezusa, Harcerze SHK FSE „Zawisza”, Wspólnota Młodzieżowa Ruchu Światło – Życie, Akcja Katolicka.
Ks. Arkadiusz Paśnik, od 11 lat sprawujący w parafii funkcję proboszcza, wydał kilka książek. W ubiegłym roku nakładem Wydawnictwa Świętego Pawła ukazała się pozycja pod znamiennym tytułem „Miłość”. Poprzednie to: „Obietnica”, „Znamię”, Dar” i „Lęk” oraz „Różaniec dla dwojga. Taka jak Ty/ Taki jak Ty”.
Teksty przygotowane dla kobiet przez s. Annę Pudełko AP i osobno dla mężczyzn przez ks. Arkadiusza Paśnika Rozważania mają charakter duchowy, biblijny. Przy kościele pw. Świętego Michała Archanioła znajduje się pomnik katyński, pomnik ku czci żołnierzy wyklętych, pomnik ku czci ofiar obozów koncentracyjnych i metalowy krzyż przeniesiony z ul. Łęczyńskiej. Elżbieta Kasprzycka
