26 sierpnia Kościół w Polsce obchodził uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej. Tego dnia na Jasnej Górze odbyły się główne uroczystości rocznicowe związane z 300-leciem pierwszej koronacji słynącego łaskami obrazu.
Uroczystej Eucharystii przewodniczył abp Salvatore Pennacchio, nuncjusz apostolski w Polsce, zaś homilię wygłosił prymas Polski abp Wojciech Polak. Podczas mszy św. nastąpiło odnowienie Jasnogórskich Ślubów Narodu. Tego dnia, wieczorem, przedstawiono też widowisko pod tytułem: „Z dawna Polski Tyś Królową, Maryjo”, zaś 30 sierpnia o godzinie 19.00 w jasnogórskiej bazylice będzie można wysłuchać rocznicowego koncertu.
Pierwsza koronacja poza Włochami
Uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej narodziła się z inicjatywy błogosławionego Honorata Koźmińskiego, który po upadku powstania styczniowego starał się zjednoczyć naród wokół Królowej Polski. Wraz z ówczesnym przeorem Jasnej Góry, o. Euzebiuszem Rejmanem, wyjednał on u papieża, św. Piusa X, ustanowienie w 1904 r. święta Matki Bożej Częstochowskiej. W 1910 r. św. Pius X podarował Pani Jasnogórskiej nowe korony, gdyż poprzednie zostały skradzione w 1909 r. Papież Pius XI rozciągnął w 1931 r. obchody uroczystości na całą Polskę.
Pierwsza papieska koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej miała miejsce 8 września 1717 r. Dokonał jej biskup poznański Krzysztof Antoni Szembek koronami podarowanymi przez papieża Klemensa XI. Była to pierwsza koronacja poza granicami Italii. Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej zalicza się do ikon, określanych nazwą Hodegetria – z gr. ‘przewodniczka’. Określenie to oznacza ‘Tę, która prowadzi’ lub ‘Tę, która wskazuje drogę’. Wyraża ono głęboką, teologiczną myśl, że Maryja prowadzi wiernych do Jezusa i że to On, Jej Syn, jest najważniejszy.
Ikona św. Łukasza?
Autorstwo cudownego obrazu jasnogórskiego przypisuje się św. Łukaszowi. Ewangelista miał go namalować na deskach stołu, przy którym spożywała posiłki Święta Rodzina. Gdyby tak było, byłby to jeden z najstarszych wizerunków Maryi. Naukowcy jednak uważają, że malowidło powstało w XIII lub XIV wieku w kręgu bizantyjskiego malarstwa ikonowego. Przywiózł je do Polski w 1382 r. książę Władysław Opolczyk. Do opieki nad wizerunkiem pobożny książę wyznaczył sprowadzonych z Węgier paulinów. Obecna, wierna kopia cudownego obrazu o wymiarach 122,2×82,2×3,5 cm jest ułożona na sklejonych trzech deseczkach lipowych, na które zostało położonych 2 -3 mm zaprawy kredowej. Samo malowidło położono na płótnie temperą. Przedstawia ono Maryję z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Tło obrazu jest zielone, co w symbolice bizantyjskiej wyraża często pełnię łask
Ducha Świętego
Księgi klasztoru jasnogórskiego potwierdzają niezwykłe fakty związane z cudownym obrazem. Najstarszy opis cudownego uzdrowienia za przyczyną Matki Bożej Częstochowskiej pochodzi z roku 1402. W tym też czasie zaczęto sporządzać jego kopie. Do dziś pozostały na malowidle ślady po napaści z 1430 r. Są nimi dwa równoległe cięcia mieczem na policzku Maryi, przecięte trzecim na linii nosa, oraz kilka podobnych, choć znacznie mniejszych nacięć na szyi.
Śluby jasnogórskie
Przed jasnogórskim obrazem modlili się na przestrzeni wieków polscy królowie i książęta. M. in. Kazimierz Jagiellończyk, św. Kazimierz królewicz, Zygmunt I Stary, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki, Jan III Sobieski, August II i August III Sas. W roku 1655 r. miała miejsce słynna obrona Jasnej Góry. Wdzięczny Matce Bożej król Jan Kazimierz rok później, w katedrze lwowskiej, ogłosił Ją Patronką i Królową Polski. Na apel prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego i uchwałą Episkopatu Polski w 1957 r. rozpoczęła się Wielka Nowenna, aby przygotować cały naród do obchodów tysiąclecia przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Równocześnie zarządzono peregrynację, czyli wędrówkę – nawiedzenie kopii cudownego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej we wszystkich diecezjach i parafiach.
Śluby króla Jana Kazimierza odnowiono uroczyście na Jasnej Górze, w obecności około miliona wiernych, 26 maja 1956 r. Natomiast 5 maja 1957 r. odnowienie tych ślubów odbyło się we wszystkich polskich kościołach. Śluby Jasnogórskie stały się zobowiązaniem całego narodu polskiego. Najbardziej znana i uroczysta koronacja obrazu odbyła się w 1966 r. w ramach obchodu Tysiąclecia Chrztu Polski. Dokonał jej Prymas Tysiąclecia, sługa Boży kardynał Stefan Wyszyński.
Cudowny obraz jest otaczany niezwykłą czcią. Wielokrotnie modlił się przed nim Karol Wojtyła i potem sześciokrotnie już jako Ojciec Święty Jan Paweł II. W 1991 r. w Częstochowie odbyły się z inicjatywy św. Jana Pawła II Światowe Dni Młodzieży. Przed cudownym obrazem modlił się też papież Benedykt XVI i w ubiegłym roku papież Franciszek. Oprócz królów polskich Panią na Jasnej Górze odwiedzili m. in. car Aleksander I i car Mikołaj I z synem Michałem, ostatni cesarz Niemiec i król Prus Wilhelm II Hohenzollern, gen. Józef Haller, marszałek Józef Piłsudski, abp Angello Roncalli, późniejszy papież św. Jan XXIII prezydent Ignacy Mościcki, natomiast w czasie II wojny światowej szef SS Heinrich Himmler oraz gubernator Hans Frank. W 1955 r. do sanktuarium na Jasnej Górze przybył John Kennedy, późniejszy prezydent USA. Byli też m. in. kanclerz Niemiec Helmut Kohl, prezydent Czech Vaclaw Havel oraz prawosławny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I.
Nasza kopia cudami słynąca
W Kaplicy Matki Bożej rozwieszone są liczne wota dziękczynne ze srebra i złota, a także kule byłych inwalidów, którzy mogli opuścić Jasną Górę o własnych siłach. Nikt jednak nie prowadzi rejestru nawróceń i przemian duchowych, jakie dokonują się w sercach pielgrzymów. Szczególnie cennym wotum jest ofiarowany przez Jana Pawła II jego pas sutanny przestrzelony podczas zamachu na jego życie w 1981 r. Swój medal Pokojowej Nagrody Nobla ofiarował też Matce Bożej prezydent Lech Wałęsa
Najbardziej znana kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w naszej diecezji, koronowana 26 czerwca 1988 r., znajduje się w lubelskiej archikatedrze i też zasłynęła licznymi cudami, czego wyrazem jest wpisanie przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów do kalendarza liturgicznego święta Najświętszej Marii Panny Płaczącej.
Elżbieta Kasprzycka
