Gdy dni stają się chłodniejsze, a słońce coraz rzadziej zagląda przez okno, wiele osób zauważa, że ich nastrój się pogarsza. Pojawia się zmęczenie, niechęć do działania, brak energii i spadek nastroju. To nie przypadek – za takie samopoczucie często odpowiada jesienna chandra, zwana też seasonal affective disorder (SAD), czyli sezonowym zaburzeniem afektywnym.
Chandra – co to właściwie jest?
Chandra to potoczne określenie stanu obniżonego nastroju, który może utrzymywać się przez kilka dni lub tygodni. W odróżnieniu od klinicznej depresji, zwykle ustępuje samoistnie po pewnym czasie lub po wprowadzeniu zmian w stylu życia. To naturalna reakcja organizmu na krótszy dzień, mniejszą ilość światła i zmiany hormonalne.
Z punktu widzenia biologii, jesienny spadek energii i motywacji ma swoje przyczyny. Kiedy do organizmu dociera mniej światła, produkcja serotoniny (hormonu dobrego nastroju) spada, a poziom melatoniny rośnie. Skutkiem są senność, apatia i ogólne znużenie. U niektórych osób może dojść do głębszego obniżenia nastroju, które przypomina objawy łagodnej depresji sezonowej.
Objawy jesiennej chandry
Jesienna chandra ma wiele twarzy. U jednych objawia się rozdrażnieniem, u innych – brakiem chęci do pracy czy spotkań towarzyskich. Do najczęstszych objawów należą:
- spadek energii i trudność w koncentracji,
- senność mimo przespanej nocy,
- spadek nastroju i brak motywacji,
- zwiększona ochota na słodycze,
- wrażenie ciągłego zmęczenia,
- uczucie obojętności i apatia.
To wszystko może być efektem niedoboru światła i zaburzonej równowagi hormonalnej w okresie jesienno-zimowym.
Jak jesienna chandra wpływa na odporność?
Wielu z nas zapomina, że jesienny spadek formy dotyczy nie tylko psychiki, ale i ciała. Przewlekłe zmęczenie i obniżony nastrój wpływają na działanie układu immunologicznego, przez co łatwiej o infekcje sezonowe. Jesienna chandra często idzie więc w parze z przeziębieniami czy gorszym samopoczuciem fizycznym.
Aby temu zapobiec, warto w tym okresie szczególnie zadbać o sen, zbilansowaną dietę i ruch na świeżym powietrzu. Wspieranie odporności ma kluczowe znaczenie – organizm osłabiony przez stres i brak światła jest bardziej podatny na choroby.
Jeśli mimo odpoczynku i domowych sposobów czujesz, że organizm nie daje sobie rady, możesz skorzystać z konsultacji lekarskiej lub szybkiej pomocy online. W razie potrzeby specjalista może wystawić e-zwolnienie, byś mógł spokojnie dojść do siebie. Takie rozwiązania oferuje m.in. MeMedic.pl, gdzie pomoc uzyskasz bez wychodzenia z domu.
Czy jesienna chandra to depresja?
Wiele osób myli jesienną chandrę z depresją, jednak między tymi stanami istnieją istotne różnice.
Chandra to chwilowy, sezonowy spadek formy, który zazwyczaj mija po kilku tygodniach, gdy organizm przystosuje się do nowych warunków. Depresja natomiast jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które wymaga diagnozy i leczenia – często także farmakologicznego.
Jeśli obniżony nastrój utrzymuje się przez dłuższy czas, pojawia się bezsenność, poczucie beznadziei lub myśli rezygnacyjne – warto skonsultować się ze specjalistą.
Jak sobie radzić z jesiennym spadkiem formy?
Choć jesienny spadek nastroju jest zjawiskiem naturalnym, istnieją skuteczne sposoby, by złagodzić jego objawy i poprawić samopoczucie.
1. Światło i ruch
Brak słońca to główny powód pogorszenia nastroju. Warto codziennie wychodzić na spacer, nawet jeśli pogoda nie zachęca. Światło dzienne, nawet przy zachmurzeniu, pomaga zwiększyć poziom serotoniny i endorfiny, co przekłada się na lepszy nastrój.
2. Dobrze zbilansowana dieta
Jesienią łatwo sięgać po słodycze i cięższe potrawy, ale to tylko chwilowa ulga. Lepszym rozwiązaniem jest zdrowa, jesienna dieta, bogata w warzywa korzeniowe, orzechy i pełnoziarniste produkty. Pomaga to utrzymać stabilny poziom energii. Warto też pamiętać o witaminie D, której poziom naturalnie spada w okresie zimowym.
3. Ciepłe rytuały i relaks
W walce z jesienną chandrą świetnie sprawdzają się drobne przyjemności – gorąca herbata, wieczór z książką, kąpiel z olejkami eterycznymi czy spotkanie z przyjaciółmi. Ciepło i odpoczynek pomagają organizmowi odzyskać równowagę i przeciwdziałać jesiennym spadkom nastroju.
4. Aktywność fizyczna
Ruch zwiększa wydzielanie endorfiny, czyli naturalnych hormonów szczęścia. Warto znaleźć aktywność, którą naprawdę lubisz – może to być spacer, joga, taniec czy trening w domu. Regularność jest ważniejsza niż intensywność.
Kiedy chandra wymaga większej uwagi?
Jeśli chandra nie ustępuje, a zamiast poprawy pojawia się coraz większe przygnębienie, warto skonsultować się z lekarzem. Długotrwały spadek nastroju może być pierwszym sygnałem rozwijającej się depresji sezonowej. W takich przypadkach nie należy bagatelizować objawów – odpowiednia diagnoza i wsparcie pozwalają odzyskać równowagę szybciej.
Podsumowanie
Jesienna chandra to częste, ale przejściowe zjawisko. Pojawia się, gdy krótszy dzień i brak światła powodują zmiany hormonalne, które wpływają na nasz nastrój i odporność. Kluczem do dobrego samopoczucia jest zrozumienie, że organizm potrzebuje czasu i wsparcia – ruchu, odpoczynku, zdrowego jedzenia i pozytywnych rytuałów.
Gdy jednak obniżenie nastroju łączy się z osłabieniem fizycznym, częstymi infekcjami czy problemem z regeneracją, warto poszukać profesjonalnego wsparcia. Pomoc lekarską można uzyskać szybko i wygodnie również online.
Materiał zewnętrzny
