Kości kruche jak szkło

20 października obchodzono Światowy Dzień Osteoporozy. W Polsce na tę chorobę cierpi 3 miliony ludzi, a 8 milionów może zachorować na nią w najbliższym czasie.


Światowa Organizacja Zdrowia uznaje osteoporozę za jedną z głównych chorób cywilizacyjnych, a wielu specjalistów uważa ją za „epidemię” XXI wieku. Łącznie na całym świecie na osteoporozę choruje aż 200 milionów osób. Na ryzyko złamań osteoporotycznych narażone jest aż ponad 46% kobiet powyżej 50. roku życia.

To choroba, przed którą można się ochronić, należy jednak zadbać o zdrowy tryb życia. Osteoporoza to schorzenie metaboliczne związane z osłabieniem mikroarchitektury kości i zwiększeniem ryzyka ich złamań. Narażane są na nią osoby z niedoborem wapnia we krwi – podstawowego budulca tkanki kostnej.

Wśród lekarzy osteoporoza nazywana jest „cichym złodziejem kości”, ponieważ bardzo długo nie daje żadnych dolegliwości bólowych. Już teraz dotyczy trzech milionów osób w Polsce, a chorych prawdopodobnie będzie przybywać. GUS szacuje, iż do 2035 r. liczba Polaków chorych na osteoporozę w wieku ponad 65 lat wzrośnie z ponad 5 mln do 8,5 mln.

Warto mieć na uwadze, że na zachorowanie na osteoporozę narażone są nie tylko starsze kobiety, ale również m.in. matki karmiące, ponieważ w czasie karmienia piersią zapotrzebowanie na wapń rośnie nawet o 20% i jednocześnie wzrasta ryzyko wystąpienia osteoporozy oraz jej wczesnej fazy – osteopenii.

Jak się ustrzec

– Proces ubytku wapnia z kości u osób starszych może być związany z obniżoną zdolnością przyswajania tego pierwiastka z pożywienia. Najczęstszą zaś przyczyną osteoporozy u kobiet, także młodszych, są zaburzenia gospodarki hormonalnej i niski poziom estrogenów. Odwapnienie kości często dotyczy kobiet mających zaburzenia miesiączkowania, osób z nadczynnością tarczycy czy stosujących restrykcyjną dietę. W trakcie odchudzania zanika tkanka tłuszczowa, w której zachodzi istotny proces konwersji do estrogenów, w rezultacie ich poziom się obniża, a jednym z objawów jest ubytek wapnia z kości. Również w okresie przekwitania, gdy dochodzi do zaprzestania produkcji estrogenów w jajnikach, zmniejsza się gęstość kości – tłumaczy, dr n. med. Katarzyna Skórzewska, ginekolog-endokrynolog.

Istotnym czynnikiem wpływającym na kondycję układu kostnego jest także styl życia. Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość, siedzący tryb życia czy niedożywienie znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Bezobjawowy przebieg choroby trwa długo – najczęściej dowiadujemy się o niej, kiedy dochodzi do złamania. Niestety, wtedy jest to dowód na to, że choroba znajduje się już na zaawansowanym etapie i jest trudna w leczeniu. W zdrowym organizmie, niedotkniętym schorzeniem, zwykły upadek z reguły nie kończy się złamaniami – inaczej jest w przypadku osteoporozy.

Pamiętaj o densytometrii

Podstawowym badaniem oceniającym gęstość mineralną kości jest densytometria. Dzięki temu badaniu jest możliwość wykrycia choroby we wczesnym etapie jej rozwoju (osteopenii), a także jest możliwe określenie stopnia jej zaawansowania oraz monitorowanie na bieżąco leczenia.

Badanie jest dość proste, bezbolesne i powszechnie dostępne, jednak aż 65% Polek w wieku 45-55 lat nigdy nie wykonywało badań diagnostycznych w zakresie osteoporozy. Badaniu densytometrycznemu poddaje się odcinki układu kostnego, które najczęściej ulegają złamaniom osteoporotycznym – szyjkę kości udowej lub odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa. Samo badanie trwa kilka minut i nie jest skomplikowane. Polega na tym, że nad badanym fragmentem ciała przesuwa się ramię densytometru, który emituje promienie RTG.

W czasie badania należy leżeć nieruchomo. U kobiet takie badanie zalecane jest od wieku około menopauzalnego. Powinno być powtarzane co 12 – 24 miesięcy. U mężczyzn badanie jest zalecane po 65 roku życia – Na podstawie wyników badania lekarz reumatolog będzie w stanie określić stan zdrowia kości, a w razie zdiagnozowania osteoporozy wdrożyć szybkie i bezpieczne leczenie – wyjaśnia dr n.med. Maria Rell-Bakalarska.

W zaleceniach odnośnie profilaktyki osteoporozy jest stosowanie odpowiedniej diety bogatej w wapń. Polecany jest nabiał: mleko, jogurty, ser żółty; a także migdały, suszone figi, mak, soja czy sardynki. Trudno jednak przyjmować odpowiednie ilości tego pierwiastka w diecie, dlatego warto uzupełniać ją preparatami z apteki, np. z linii Calperos. (EM.K.)

News will be here