2 lutego, w święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej), zakończył się tradycyjny okres Bożego Narodzenia.
Święto Ofiarowania Pańskiego było obchodzone w Jerozolimie już w IV wieku, a więc tuż po ustaniu prześladowań chrześcijan. Dwa wieki później pojawiło się w Kościele zachodnim. Nazwa tego jednego z najstarszych świąt chrześcijańskich wywodzi się od dwóch greckich terminów: Hypa – pante i Heorte ton Kataroin, co oznacza święto spotkania i oczyszczenia. Dzień „spotkania i oczyszczenia” przypada czterdziestego dnia po narodzeniu Chrystusa, upamiętniając ofiarowanie małego Jezusa w świątyni jerozolimskiej. Podkreśla pierwszeństwo Boga w życiu.
Zastępy konsekrowanych
Nie bez powodu więc tego właśnie dnia obchodzony jest, ustanowiony w 1997 r. przez św. Jana Pawła II, Dzień Życia Konsekrowanego, poświęcony refleksji i modlitwie za osoby, które oddały swoje życie na służbę Bogu i ludziom w niezliczonych zakonach, zgromadzeniach i instytucjach świeckich.
W naszej archidiecezji jest 50 zgromadzeń zakonnych. 2 lutego w archikatedrze abp Stanisław Budzik przewodniczył mszy św. w intencji wszystkich ich członków. Mało jest krajów na świecie, gdzie nie pracowałyby osoby konsekrowane z Polski. Obecnie ewangelizację na całym świecie prowadzi ok. 35 tys. Polek i Polaków.
Procesja światła
Tradycyjna w Polsce nazwa święta Matki Bożej Gromnicznej uwypukla fakt, że przyniesieniu małego Jezusa do świątyni towarzyszyła procesja ze świecami. Podstawą historyczną święta Ofiarowania Pańskiego jest opis ofiarowania małego Jezusa w świątyni, zawarty w Ewangelii według św. Łukasza. Zgodnie z nakazami prawa mojżeszowego na pamiątkę ocalenia pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej każdy pierworodny syn u Żydów był uważany za własność Boga i wykupywało się go, składając w ręce kapłana symboliczną opłatę pięciu sykli (równowartość pięciu dni pracy). Był to symboliczny gest poświęcenia Bogu tego, co dla rodziców było największą wartością. Następowało też symboliczne oczyszczenie matki 40 dni po urodzeniu chłopca, 80 dni po urodzeniu dziewczynki. Matka składała w ofierze rocznego baranka lub, jeśli była uboga, dwie synogarlice albo dwa młode gołębie. W ewangelicznej scenie Jezusowi towarzyszą Maryja, św. Józef, starzec Symeon i wdowa Anna. W czasie Ofiarowania Symeon wziął Jezusa na ręce i wypowiedział prorocze słowa: „Światłość na oświecenie pogan i na chwałę Izraela”.
Kantyk Symeona, który czekał na Mesjasza całe swoje życie, jest do dzisiaj częścią codziennie odmawianej przez osoby duchowne „Liturgii Godzin”, a dokładnie modlitwy na zakończenia dnia, zwanej kompletą.
Przez wiele lat święto miało wybitnie maryjny charakter. Obecnie większy akcent kładzie się na osobę Chrystusa. Charakter święta ustalił ostatecznie Mszał Rzymski z 1970 roku opowiadając się za nazwą „Ofiarowanie Pańskie” zamiast „Oczyszczenie”, podkreślając nie tylko aspekt ofiarowania zamiast pokuty, ale także uwypuklając chrystologiczny wymiar tego święta.
Symbol świecy
Od X w. upowszechnił się w Polsce obrzęd poświęcania świec, których płomień symbolizuje Jezusa – Światłość świata. Pobłogosławioną w kościele gromnicę starano się donieść do domu, by zapalić od niej ogień, który zwiastować miał zgodę i miłość w rodzinie. Z zapaloną świecą obchodzono gospodarstwo, potem wypalano jej płomieniem krzyż nad drzwiami i na belce sufitu. Miało to uchronić dom od złego. Gromnica miała chronić między innymi przed piorunami, gradem, czy powodzią. Jako znak Bożej jasności zapalano ją w trudnych chwilach. Wkładano też ją w ręce umierającej osoby, by ochronić ją przed napaścią złych duchów. Płonąca świeca jest symbolem, że nasze życie spala się dla Boga i w godzinie śmierci powinniśmy być przygotowani, jak „roztropne panny” wychodząc ze światłem, na przyjęcie „Światłości Świata”. Jej blask pozwala widzieć wszystko oczyma wiary.
Symbolika światła jest tak istotna, że do niej właśnie w Europie Zachodniej nawiązują nazwy tego święta. 2 dzień lutego obchodzony jest w Niemczech, jako Lichtmesse, w Anglii Candlemas Day, a we Francji Chandeleur.
Elżbieta Kasprzycka
W Cerkwi prawosławnej święto Ofiarowania Pańskiego jest jednym z dwunastu głównych świąt i obchodzone jest pod nazwą Spotkanie Pańskie. W tym samym dniu obchodzony jest Światowy Dzień Młodzieży Prawosławnej, proklamowany w 1992 roku przez liderów Syndesmosu, największej na świecie federacji prawosławnych bractw
i szkół teologicznych.
Ewangelicy obchodzą tę uroczystość pod nazwą Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny.
Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP obchodzi 2 lutego pod nazwami Ofiarowanie Pańskie i Święto Matki Bożej Gromnicznej, podobnie jak Kościół Polskokatolicki w RP.
