Gminne Centrum Kultury w Żmudzi w cyklu „Żmudź i okolice, wczoraj i dziś” prezentuje kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Klesztowie. To mała świątynia późnego baroku z niezwykłymi dziełami sztuki.
Świątynia powstała jako cerkiew grekokatolicka. Kościół powstał z fundacji Łukasza Węglińskiego – podkomorzego chełmskiego. W jego wnętrzu znajdują się niezwykłe dzieła sztuki niespotykane na szerszą skalę w kościołach wiejskich m.in. freski iluzjonistyczne. Świątynia powstała jako „Dom Boży” dla unitów. Obecnie to kościół katolicki. Znajdują się w nim zabytkowe untensylia, obrazy i malowidła pochodzące z XVIII wieku, które nie wskazują na unicki charakter „Domu Bożego”, lecz posiadają cechy późnobarokowego katolickiego miejsca kultu. Wizerunki fundatora wraz z małżonką widnieją na suficie kruchty przy drzwiach oddzielających przedsionek od nawy.
Budynek w pełnej formie stanął w 1772 r. W tym samym czasie powstały freski iluzjonistyczne autorstwa Gabriela Sławińskiego, będące jednym z ważniejszych zabytków znajdujących się w świątyni. Kościół został erygowany 13 listopada 1773 r., co upamiętnia napis w języku łacińskim, znajdujący się powyżej dwóch ołtarzy iluzjonistycznych na przedniej ścianie nawy.
Dzwonnica – brama znajdująca się tuż obok posiadała niegdyś dwa dzwony. Wchodząc do kościoła pomiędzy kruchą a nawą można zauważyć – poza polichromią i freskami przedstawiającymi fundatorów oraz monogram Marii – barokowe drzwi, pozostające od 1772 r. niezmiennie na swoim miejscu.
We wnętrzu kościoła można podziwiać dzieło Gabriela Sławińskiego – scenę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Całą scenę okala tralkowa balustrada. Na ścianie ponad chórem w nawie znajduje się scena anioł z Dawidem. Z kolei na rogach ścian bocznych nawy u styku z sufitem znajdują się postacie 4 ewangelistów.
Na tych samych ścianach są namalowane iluzjonistyczne kolumny zwieńczone kapityrami korynckimi. Obraz św. Łukasza przy pulpicie datuje się na 2 poł. XVIII w. Możliwe, że jego autorem jest G. Sławiński. Naprzeciwko znajduje się obraz powstały w podobnym czasie. Przedstawia on anioła udzielającego komunii być może św. Onufremu.
Patrząc w stronę prezbiterium widać dwa boczne ołtarze: św. Józefa z dzieciątkiem, a także scenę wniebowzięcia NMP. Nad ołtarzami jest napis upamiętniający datę poświęcenia świątyni. Uwagę przykuwa także wiszący świecznik z plakietkami czterech ewangelistów, zwieńczony krzyżem patriarchalnym, a także krucyfiks wykonany w XVIII w. w stylu późnobarokowym. Na ścianie tęczowej znajduje się fresk przedstawiający Jezusa, który powierza św. Piotrowi w obecności nawróconego św. Pawła klucze do królestwa niebieskiego.
W prezbiterium znajduje się kinkiet datowany na okres powstania świątyni. Iluzjonistyczny ołtarz główny wciąż zdobiony jest kolumnami i pilastrami korynckimi. W centrum kościoła znajduje się ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem pędzla A.S. Sawidłowskiego z 1745 r. Na prezbiterium widnieje oko opatrzności otoczonego aniołami. Poza działami sztuki na terenie parafii nie sposób pominąć untensyliów znajdujących się na stanie świątyni m.in. zabytkowy świecznik, kielich. (red, fot. FB GCK Żmudź)
