„Pokój! Pokój dalekim i bliskim!” to hasło tegorocznego XXI Dnia Judaizmu, który jak zwykle obchodzić będziemy 17 stycznia. Centralne polskie uroczystości zorganizowano w tym roku w Warszawie. Niezależnie od tego wiele polskich miast, także Lublin, przygotowało własny program lokalnych obchodów tego święta, organizując spotkania, koncerty, prelekcje.
W Lublinie zainteresowani Dniem Judaizmu spotkają się o godz. 16 w Metropolitalnym Seminarium Duchownym przy ul. Wyszyńskiego. Uroczystości w auli seminarium rozpoczną się od Nabożeństwa Słowa Bożego. Wypełnią je czytania z Księgi Izajasza, śpiew kantorów z neokatechumenatu, modlitwa wiernych, modlitwa św. Jana Pawła II za naród żydowski, błogosławieństwo Aaronowe.
Zgromadzeni na uroczystości przedstawiciele Gminy Żydowskiej i interesujący się judaizmem lubelscy katolicy wysłuchają pieśni „Szema Izrael”, „Hawenu szalom” oraz będą mieli okazje wysłuchać śpiewu żydowskiego rabina Boaza Pasha. Rabin Boaz wygłosi również komentarz żydowski do przeczytanych uprzednio fragmentów z Księgi Izajasza: 57, 14-15, 19b; 58,1-11. Będą to m.in. takie wersy: „ Stwarzając owoc na ich wargach w postaci słów: Pokój! Pokój dalekiemu i bliskiemu – mówi Pan, Ja go uleczę.”; „Lecz to jest post, w którym mam upodobanie: że się rozwiązuje bezprawne więzy, że się zrywa powrozy jarzma, wypuszcza na wolność uciśnionych i łamie wszelkie jarzmo, Że podzielisz twój chleb z głodnym i biednych bezdomnych przyjmiesz do domu, gdy zobaczysz nagiego, przyodziejesz go, a od swojego współbrata się nie odwrócisz. Wtedy twoje światło wzejdzie jak zorza poranna i twoje uzdrowienie rychło nastąpi; twoja sprawiedliwość pójdzie przed tobą, a chwała Pańska będzie twoją tylną strażą.” Własną interpretację starotestamentalnego tekstu przedstawi także ks. prof. Alfred Wierzbicki – teolog, filozof, kierownik Katedry Etyki KUL.
Uczestnicy obejrzą także film „Jan Karski: świadek, emisariusz, prorok” opowiadający historię polskiego oficera, który podczas II wojny światowej został kurierem Polskiego Państwa Podziemnego i w ramach tej misji m.in. dwukrotnie wszedł na teren warszawskiego getta. Nieludzkie traktowanie Żydów widział także podczas krótkiego pobytu w obozie w Izbicy. W dyskusji panelowej, inspirowanej przez tematykę filmu, wezmą udział Sławomir Żurek – polonista, profesor KUL, członek Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich; Dariusz Libionka – historyk, profesor PAN, członek Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN; i ks. prof. Alfred Wierzbicki
Całość zakończy się około godz. 18 wystąpienie metropolity lubelskiego abpa Stanisława Budzika.
Kto spotyka Chrystusa, spotyka judaizm
Przypomnijmy, że Dzień Judaizmu został ustanowiony z inicjatywy abpa Stanisława Gądeckiego przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 roku, a organizowany jest przez Komitet ds. Dialogu z Judaizmem, któremu obecnie przewodniczy bp Rafał Markowski. Celem wydarzenia jest rozwój dialogu chrześcijańsko – żydowskiego, a także modlitwy i refleksje nad związkami obu religii oraz, jak mówił święty Jan Paweł II poznanie naszych braci starszych w wierze”. Polska jest drugim po Włoszech krajem, który zdecydował się organizować tego typu obchody. Obecnie odbywają się one też między innymi w Austrii, Szwajcarii i Holandii. Dzień Judaizmu zazwyczaj obchodzony jest 17 stycznia, to jest w wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, chyba, że ze względu na zbieżność tej daty z szabasem termin zostaje o jeden dzień przesunięty. Co roku centralne uroczystości odbywają się w wybranym mieście pod innym hasłem zaczerpniętym z Biblii lub nauczania Kościoła. Pierwsze hasło:„ Kto spotyka Chrystusa spotyka judaizm” zaczerpnięte zostało z przemówienia świętego Jana Pawła II w Moguncji w listopadzie 1987 roku. W Lublinie centralna impreza obchodów Dnia Judaizmu pod hasłem „Jeden drugiego brzemiona noście” odbyła się w 2002 roku.
Dzień Judaizmu to szczególny czas wspólnotowej refleksji i modlitwy. Pomaga on katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa, w pogłębianiu świadomości tego, iż religia żydowska, nie jest wobec naszej religii „ rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym” oraz , że nasz „stosunek do niej jest inny, aniżeli do jakiejkolwiek innej religii” (św. Jan Paweł II). Budowanie wzajemnego braterstwa, życzliwości i formowanie właściwej mentalności wiernych wymaga Bożej pomocy, dlatego tak bardzo potrzebna jest modlitwa. Tego dnia chrześcijanie powinni dostrzegać, co ich łączy z wyznawcami judaizmu, a jest to wiara w jednego Boga, Biblię, jako słowo Boże, wierność tradycji religijnej, Dekalog jako fundament praw moralnych, a także wezwanie do codziennej modlitwy. Podczas licznych liturgii sprawowanych w Dniu Judaizmu, wierni będą mogli się modlić między innymi o to, aby Kościół coraz pełniej rozwijał dialog religijny z wyznawcami judaizmu w duchu wezwania do braterstwa II Soboru Watykańskiego oraz nauczania świętego Jana Pawła II.
Zgromadzeni w kościołach na diecezjalnych i parafialnych obchodach wierni będą modlić się także za wszystkie ofiary Holokaustu, za ocalonych z Holokaustu oraz tych, którzy nieśli pomoc prześladowanym.
Nieodłączne dziedzictwo Rzeczypospolitej
Żydzi, usuwani przez wieki z wielu krajów europejskich, mogli w Polsce znaleźć nie tylko azyl i opiekę władzy królewskiej, ale też warunki do praktykowania własnej religii, rozwijania, nauki, kultury i obyczajów. Historia Żydów polskich jest nieodłączną częścią dziedzictwa Rzeczypospolitej, która była wspólnym domem dla przedstawicieli różnych wyznań, religii i narodów. Istotnym elementem polskiego pejzażu były, oprócz kościołów czy cerkwi, synagogi i żydowskie cmentarze. W polskim wojsku posługę duszpasterską pełnili także rabini. Obecnie do gmin żydowskich należy ok. 4 tys. osób, natomiast Żydów mieszka w naszym kraju od 8 do 12 tys., podczas gdy po odzyskaniu niepodległości, w 1918 roku mieszkało ich w Polsce ponad 3 mln, co stanowiło jedną z największych diaspor na świecie.
Judaizm jest ściśle związany z przedwojennym Lublinem, czego symbolem do dzisiaj jest Jesziwa Lubelska u zbiegu ulic Unickiej i Lubartowskiej, obecnie Lubartowska 85. Wyższa uczelnia talmudyczna została otwarta właśnie w Lublinie w 1930 roku ze względu na tradycję funkcjonowania jesziwy w naszym mieście już od XVI wieku. Imponującej wielkości gmach o powierzchni ponad 1800 m. kwadratowych zaprojektował architekt Agenor Smoluchowski. Funkcjonowanie świetnie rozwijającej się uczelni przerwało wkroczenie do Lublina 18 września 1939 roku Niemców. Po wojnie z budynku korzystał UMCS i Akademia Medyczna. Jesienią 2003 roku posesja została przekazana Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. W południowym skrzydle budynku Jesziwy znajduje się synagoga o powierzchni ponad 200 m. kwadratowych.
Monika Skarżyńska, Elżbieta Kasprzycka
