17 stycznia Kościół katolicki, już po raz dwudziesty drugi, będzie obchodził Dzień Judaizmu. Polska jest drugim po Włoszech krajem, który zdecydował się organizować tego typu obchody. Obecnie odbywają się one też między innymi w Austrii, Szwajcarii i Holandii.
Dzień Judaizmu zazwyczaj obchodzony jest 17 stycznia, to jest w wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, chyba, że ze względu na zbieżność tej daty z szabasem termin zostaje o jeden dzień przesunięty. Co roku centralne uroczystości odbywają się w wybranym mieście pod innym hasłem, zaczerpniętym z Biblii lub nauczania Kościoła. Pierwsze hasło: „Kto spotyka Chrystusa, spotyka judaizm”, zaczerpnięte zostało z przemówienia świętego Jana Pawła II w Moguncji w listopadzie 1987 roku.
W Lublinie centralna impreza obchodów Dnia Judaizmu pod hasłem „Jeden drugiego brzemiona noście” odbyła się w 2002 roku.
Miasto naznaczone cierpieniem
Tegoroczne uroczystości odbędą się pod hasłem: „Nie przychodzę, żeby zatracać”. Zostało one zaczerpnięte z Księgi Ozeasza (Oz. 11,9) nazywanego „prorokiem przebaczającej miłości”. Miejscem centralnych obchodów Dnia Judaizmu będzie w tym roku Łódź. Wybór tego miejsca wiąże się z wielowiekową obecnością gminy żydowskiej w tym mieście. Z początkiem XX w. społeczność żydowska w Łodzi liczyła ponad 200 tys. osób, co stanowiło blisko 35% wszystkich mieszkańców.
Tę historię przerwał wybuch II wojny światowej. W listopadzie 1939 roku zburzono większość synagog, a z początkiem 1940 roku Niemcy utworzyli drugie co do wielkości, po Warszawie, getto. Oprócz Żydów łódzkich zwożono tam też Żydów z Niemiec oraz terenów będących pod okupacją niemiecką. W okresie istnienia getta zmarło w nim z głodu lub chorób blisko 50 tys. osób., Natomiast około 80 tys. deportowano w 1944 roku do obozów śmierci.
Szema Izrael – Słuchaj Izraelu
W Lublinie główne uroczystości XXII Dnia Judaizmu odbędą się 17 stycznia w auli Metropolitalnego Seminarium Duchownego przy ul. Wyszyńskiego 6..Wezmą w nich udział abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski i rabin Symcha Keller. Uroczystości rozpoczną się o godz. 16.00. W programie przewidziano nabożeństwo słowa Bożego, śpiew „Szema Izrael” oraz komentarz żydowski i katolicki do fragmentu Księgi Ozeasza, z której pochodzi hasło tegorocznych uroczystości. Nie zabraknie modlitwy św. Jana Pawła II za naród żydowski i błogosławieństwa aronowego. Zaplanowano też rozmowę z rabinem Symchą Kellerem i śpiewanie pieśni „Przy chasydzkim stole”. Na zakończenie głos zabierze abp Stanisław Budzik.
Żydzi, usuwani przez wieki z wielu krajów europejskich, mogli w Polsce znaleźć nie tylko azyl i opiekę władzy królewskiej, ale też warunki do praktykowania własnej religii, rozwijania, nauki, kultury i obyczajów. Historia Żydów polskich jest nieodłączną częścią dziedzictwa Rzeczypospolitej, która była wspólnym domem dla przedstawicieli różnych wyznań, religii i narodów. Istotnym elementem polskiego pejzażu były, oprócz kościołów czy cerkwi, synagogi i żydowskie cmentarze. W polskim wojsku posługę duszpasterską pełnili także rabini. Obecnie do gmin żydowskich należy ok. 4 tys. osób, natomiast Żydów mieszka w naszym kraju od 8 do 12 tys. podczas, gdy po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, zamieszkiwało ich w Polsce ponad 3 mln, co stanowiło jedną z największych diaspor na świecie.
Lublin Jerozolimą Wschodu
Judaizm jest ściśle związany z przedwojennym Lublinem, czego symbolem do dzisiaj jest jesziwa u zbiegu ulic Unickiej i Lubartowskiej, obecnie Lubartowska 85. Wyższa uczelnia talmudyczna została otwarta właśnie w Lublinie w 1930 roku ze względu na tradycję funkcjonowania jesziwy w naszym mieście już od XVI wieku (chasydzi uważali Lublin za Jerozolimę Wschodu). Imponującej wielkości gmach o powierzchni ponad 1800 m2 zaprojektował architekt Agenor Smoluchowski.
Funkcjonowanie świetnie rozwijającej się uczelni przerwało wkroczenie do Lublina 18 września 1939 roku Niemców. Po wojnie z budynku korzystał UMCS i Akademia Medyczna. Jesienią 2003 roku posesja została przekazana Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. W południowym skrzydle budynku Jesziwy znajduje się synagoga o powierzchni ponad 200 m2.
Dzień Judaizmu to szczególny czas refleksji i modlitwy. Pomaga on katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa, w pogłębianiu świadomości tego, iż religia żydowska, nie jest wobec naszej religii „rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym” oraz że nasz „stosunek do niej jest inny, aniżeli do jakiejkolwiek innej religii” (św. Jan Paweł II ).
Dni Judaizmu dają tylko instytucjonalną formę polsko-żydowskim kontaktom, które rozwijane są przez cały czas. Przez ostatnie trzydzieści kilka latach, w sprawach dialogu katolicko żydowskiego zrobiono bardzo wiele, a to głównie za sprawą świętego Jana Pawła II. Dużą rolę w rozwijaniu tego dialogu odegrał też zmarły 10 lutego 2011 roku metropolita lubelski, abp Józef Życiński.
Żydzi z Lublina, i z Polski, Izraela, Ameryki i Europy znajdowali w arcybiskupie Życińskim kogoś, kto dobrze rozumiał sens dialogu, zbliżenia i pojednania. W październiku 2008 roku w Lublinie odbyło się między innymi spotkanie seminarzystów i studentów rabinackiego kolegium Abrahama Geigera z Berlina, któremu patronował abp Józef Życiński. Uczestniczył w nim rektor kolegium, rabin Walter Homolka
Papieże ostatnich pontyfikatów: święci: Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II oraz Benedykt XVI wcielali w życie ducha deklaracji „Nostra aetate”.
Elżbieta Kasprzycka
Dzień Judaizmu został ustanowiony z inicjatywy abpa Stanisława Gądeckiego przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 roku, a organizowany jest przez Komitet ds. Dialogu z Judaizmem, któremu obecnie przewodniczy bp Rafał Markowski, będący gościem tegorocznego centralnego wydarzenia w Łodzi. Celem uroczystości jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii oraz, jak mówił święty Jan Paweł II „poznanie naszych braci starszych w wierze”.
