16 marca br. zmarł w Chełmie – po obłożnej chorobie (także z poważnymi problemami ze słuchem i pamięcią) – Weteran Walk o Niepodległość i ppor. WP w st. spocz. śp. Michał Bojarczuk ps. Lot. Został pochowany nazajutrz w Trzeszczanach w pow. hrubieszowskim. Od 1991 r. należał do Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, a po wygaśnięciu jego chełmskiego Oddziału w 2015 r. był członkiem nadzwyczajnym Koła Chełm ŚZŻAK.
Michał Bojarczuk urodził się 18 sierpnia 1923 r. w Czarnołozach gm. Wojsławice, gdzie ukończył 4 klasy Szkoły Powszechnej. W latach 1935-1939 (do wybuchu II wojny światowej i początku okupacji sowieckiej) przemieszkiwał przejściowo wraz z rodzicami – Wojciechem i Anną z domu Zając – w Horodnie (gm. Hołowno, pow. lubomelski, woj. wołyńskie) i tam uzupełnił wykształcenie w zakresie 7-klasowgo szkolnictwa podstawowego. Okres okupacji niemieckiej spędził z rodziną w miejscu urodzenia na terenie pow. chełmskiego.
26 sierpnia 1944 r. wcielony został do „ludowego” Wojska Polskiego w składzie 1. Brygady Zaporowej – zapewne w strukturach formowanego na ziemi chełmskiej 1. Korpusu Pancernego, autonomicznej jednostki II Armii WP. Nie wiadomo w jakich okolicznościach znalazł się przed jej wymarszem na front w Szpitalu Garnizonowym nr 7 w Lublinie, skąd zdezerterował 3 grudnia 1944 r. – wiążąc się, z własnego tym razem wyboru, z podziemiem niepodległościowym (konkretnie: z nieznanej mi proweniencji oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych). Jesienią 1945 r. – po potyczce (?), w której odniósł rany i stracił przytomność – został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. „Uwięzienie za walkę” w strukturach NSZ trwało w jego przypadku „lat 01 miesięcy 06” i przypadało na okres „12. 1945 – 04”. 1947” [tak podano w Zaświadczeniu Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z 1994r.]. Wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w Chełmie z 8 lutego 1946 r. skazany został wprawdzie na karę 2 lat więzienia, lecz na mocy amnestii zwolniony został już w 1947 r.
Dopiero w III RP, 13 kwietnia 1994 r., wyrok tamten został uznany za nieważny na mocy Postanowienia Warszawskiego Sądu Wojskowego w Warszawie na sesji wyjazdowej w Lublinie – jako orzeczony wobec osoby represjonowanej za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
W 1948 r. tymczasem zawarł związek małżeński, z którego przyszło na świat troje dzieci. Mieszkał odtąd z rodziną w Bereściu (gm. Grabowiec, pow. zamojski) – do 1984 r., kiedy to przeprowadził się już do Chełma, gdzie 6 lat później doczekał się emerytury.
Odznaczony został po latach Krzyżem Kawalerskim OOP (2016) i Krzyżem Więźnia Politycznego 1939-1956 (1996) oraz Odznaką Weterana Walk o Niepodległość (1995).
CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI!
(-) Jan A. Paszkiewicz
Prezes Zarządu Koła Chełm ŚZŻAK
