Debatą dwóch ambon rozpoczął się 9 września w bazylice dominikanów przy ul. Złotej 9 tydzień odpustowy, przygotowujący wiernych do święta Podwyższenia Krzyża.
Trzydniowe rekolekcje poprowadzi o. Stanisław Nowak – pierwsze rozważania 11 września o godz. 18. Dzień później, 12 września, o godzinie 16 nastąpi uroczyste rozstrzygnięcie konkursu plastycznego, fotograficznego i literackiego „Klasztor w sercu miasta”. Zostaną wręczone nagrody i wyróżnienia, a w wirydarzu otwarta zostanie wystawa prac konkursowych. 13 września uroczyste nieszpory o Krzyżu Świętym o godz. 19 poprowadzą wspólnoty neokatechumalne. W uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego, 14 września mszy św. odpustowej o godz. 17 będzie przewodniczył biskup Józef Wróbel. Procesja z relikwiami Krzyża Świętego przejdzie na plac po Farze, gdzie odbędzie się tradycyjne nabożeństwo ekumeniczne sprawowane razem z parafią prawosławną. Po nabożeństwie ekumenicznym i procesyjnym powrocie do bazyliki będzie można adorować relikwie Krzyża Świętego, a potem biesiadować w wirydarzu. (Podczas tegorocznego Jarmarku Jagiellońskiego lubelscy dominikanie sprzedawali swoje pyszne „pierogi św. Jacka”, a uzyskany w ten sposób dochód w wysokości 24 198 zł wspomoże przeprowadzane w bazylice przy Złotej remonty.) W sobotę, 16 września, o godz. 19.00 odbędzie się Koncert dla Przyjaciół, podczas którego Orkiestra Trybunału Koronnego zaprezentuje muzykę religijną z XIX-wiecznych rękopisów – odkrycia lubelskich muzykologów. Wystąpią Julia Pruszak – sopran, Aleksandra Kocurko – alt, Jacek Szponarski – tenor, Wojciech Socha – bas. W programie koncertu Chóru i Orkiestry Trybunału Koronnego w Lublinie pod dyr. Przemysława Stanisławskiego będzie można wysłuchać utworów Beethowena (I Symfonii C -dur op. 21) i Anonima (Missa in B).
Legenda o znalezieniu krzyża
Nabożeństwo do Krzyża Świętego sięga początków chrześcijaństwa. Praktykowane było ono najpierw w Jerozolimie, a następnie w całym Kościele. Obchodzone jest tak przez katolików, jak i prawosławnych. Jest pamiątką wydarzeń związanych z losami krzyża, na którym był ukrzyżowany Jezus Chrystus. Krzyż z dwoma innymi, stojącymi obok, został zakopany i dopiero po 300 latach odnaleziony z inicjatywy, według najpopularniejszej wersji, św. Heleny, matki cesarza Konstantyna Wielkiego, pierwszego z cesarzy, który przyjął naukę Chrystusa. Po długich poszukiwaniach w Jerozolimie odkopano 3 krzyże. W tym czasie obok przechodził kondukt pogrzebowy. Zatrzymano go, a gdy po dotknięciu jednym z krzyży umarły zmartwychwstał, uznano, że jest to krzyż Chrystusa. Wszyscy chcieli go zobaczyć, pokłonić się mu i ucałować. Nie było to jednak możliwe ze względu na zgromadzone tłumy. Wtedy arcybiskup Makary i cesarzowa Helena podnieśli krzyż do góry, by wszyscy mogli mu się pokłonić. Było to 3 maja ok. 340 roku. Po pewnym czasie krzyż został zrabowany przez Persów. Tradycja katolicka głosi, że odzyskał go w 628 roku cesarz bizantyjski Herakliusz i w uroczystej procesji wniósł go przez Złotą Bramę do Jerozolimy.
Rabunek relikwii
Największa część Krzyża w Polsce, była do lutego 1991 roku w posiadaniu lubelskich o.o. dominikanów. W 1420 roku, za panowania Jagiellonów, przywiózł ją z Kijowa ówczesny biskup kijowski, dominikanin Andrzej. Miały trafić do Krakowa. Biskup po drodze zatrzymał się w Lublinie, u swoich współbraci, kiedy ruszył w dalszą drogę, konie odmówiły posłuszeństwa. Wciąż zawracały w stronę Lublina. Biskup uznał to za znak od Boga, który chce, by relikwie pozostały w Lublinie. Sam też do końca życia tu pozostał. Pochowany jest w krypcie pod kaplicą, gdzie umieszczono relikwie. Podobna historia, jak głosi legenda spisana przez o. Pawła Ruszla, wydarzyła się w XV w., kiedy to kupiec Henryk z Pomorza postanowił wykraść relikwie i zawieźć je do Gdańska. Kradzież się udała, ale gdy rabuś dojechał do rogatek miasta, konie stanęły i nawet bite batem nie ruszały dalej. Przerażony kupiec zwrócił relikwie, a jako zadośćuczynienie wystawił w miejscu, gdzie zatrzymały się konie w 1434 roku, drewnianą kaplicę, w miejscu której wybudowano w XVII w. obecny kościół pw. Świętego Krzyża (akademicki KUL ) przy ul. Radziszewskiego. W czasie I wojny światowej świątynia ta uległa zniszczeniu. Została odbudowana w dwudziestoleciu międzywojennym według projektu M. Lalewicza.
Niestety, kradzież bezcennych relikwii z bazyliki o.o. dominikanów w 1991 roku udała się. Złoty relikwiarz z liczącym dwa tysiące lat dużym kawałkiem drewna Krzyża zniknął i jak do tej pory nie trafiono na ślad świętokradców. Znajdujące się obecnie w bazylice, na ołtarzu kaplicy Firlejów i w skarbcu, relikwie Krzyża Świętego też są prawdziwe. Przywiezione zostały z najbardziej znanego miejsca, gdzie się znajdują, czyli z Brukseli, oraz z Krakowa, gdzie drobiny trafiły w latach 70-tych z Lublina, a po kradzieży wróciły z powrotem.
Parafia przy Pogodnej 7
W Lublinie znajduje się jeszcze jedna świątynia pw. Świętego Krzyża. Jest to nowoczesny kościół przy ul. Pogodnej 7. Tu też znajduje się relikwiarz z drobną drzazgą z Krzyża Świętego. Powstanie liczącej dziś 10 tys. 988 wiernych parafii poprzedziło powołanie 10 maja 1990 roku samodzielnego ośrodka duszpasterskiego. Parafię z siedzibą w tymczasowej kaplicy, erygował 25 czerwca 1990 roku ks. bp Bolesław Pylak. Dekret erekcyjny wyłączał jej terytorium z parafii pw. św. Maksymiliana. Granica ta została ostatecznie ustalona 27 maja 1994 roku, kiedy to postanowiono, iż przebiegać ona będzie wzdłuż Drogi Męczenników Majdanka. Pierwszym proboszczem i budowniczym został ks. Marian Duma, dotychczasowy proboszcz parafii pw. Świętego Krzyża. Budowę zespołu sakralnego, według projektu lubelskiego architekta Antoniego Hermana, rozpoczęto 4 maja 1991 roku. Świątynię ukończono w 1993 roku i w uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego, 14 września została pobłogosławiona przez abpa Bolesława Pylaka. Plebanię oddano do użytku w 1997 roku.
Od 1998 roku przy parafii działa Bractwo Czcicieli Krzyża Św. Jego patronem jest św. Ojciec Pio. Bractwo liczy dziś ok. 30 osób i spotyka się w każdy pierwszy czwartek miesiąca po wieczornej mszy św. Przy parafii działają też m. in. Wspólnota Młodzieżowa im. Jana Pawła II, neokatechumenat, Legion Maryi, Ruch Rodzin Nazaretańskich, Trzeci Zakon św. Franciszka, Akcja Katolicka, chór Adoramus i Bractwo Czcicieli Najświętszego Sakramentu. Elżbieta Kasprzycka
