Problemy Chełma określone. Kiedy działania?

Chełmscy radni przyjęli „Strategię rozwiązywania problemów społecznych na lata 2022-2026”. Czy przyjęte w niej kierunki działań pozwolą zmniejszyć bezrobocie, ubóstwo i inne problemy chełmian?

Strategia rozwiązywania problemów społecznych na lata 2022-2026 to analiza największych problemów chełmian, dotyczących bezrobocia, alkoholizmu, promocji i ochrony zdrowia, wspierania osób niepełnosprawnych. Zawiera dane o realizowanych programach profilaktycznych, określa cele strategiczne i wskazuje kierunki działań, które powinny być podjęte, aby skuteczniej rozwiązywać problemy chełmian. Strategię omawiano podczas komisji rad miasta, a radni przyjęli ją na sesji (25 lutego). Dokument ten jest kopalnią wiedzy o sytuacji chełmian.

Odsetek seniorów wyższy od średniej krajowej

W strategii czytamy, że miasto Chełm „rejestruje wysoce niekorzystną sytuację demograficzną”, w której od 2007 r. utrzymuje się przewaga osób w wieku poprodukcyjnym nad tymi w wieku przedprodukcyjnym. Do tego systematycznie spada liczba mieszkańców. Zwiększa się też liczba seniorów, a zmniejsza liczba dzieci i młodzieży. W 2007 r. 18,4 proc. chełmian było w wieku przeprodukcyjnym, 67,1 proc. w wieku produkcyjnym, a 14,6 proc. w wieku poprodukcyjnym.

Według najnowszych danych wskaźniki te wynoszą odpowiednio: 17, 2 proc., 58,1 proc., 25,3 proc. Autorzy strategii piszą, że w tej kwestii rzeczywistość przerosła prognozy, bo odsetek osób w wieku poprodukcyjnym przekroczył 25 proc. Wskaźnik ten w mieście jest wyższy niż średnia wojewódzka i krajowa. W strategii czytamy, że przeobrażenia w strukturze demograficznej ludności Chełma są spowodowane zmianami w przyroście naturalnym, wydłużeniem czasu trwania życia, a także migracjami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Wpływ na sytuację demograficzną ma również spadek liczby zawieranych małżeństw przy ilości rozwodów, utrzymującej się na dość wysokim poziomie (2019 r. – 133, 2020 r. – 183).

Ubóstwo poważnym wyzwaniem

Dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Chełmie wskazują, że na liście powodów do przyznawania świadczeń pieniężnych chełmianom na pierwszym miejscu znajdują się: długotrwała i ciężka choroba (904 rodzin zgłosiło ten powód do systemu pomocy w 2020 r.), ubóstwo (858 rodzin), bezrobocie (684 rodzin). Ubóstwo mieszkańców stanowi poważne wyzwanie, a odsetek rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa w stosunku do ogólnej liczby rodzin korzystających z pomocy utrzymuje się na „niekorzystnym poziomie” i w 2020 r. wynosił 47,51 proc.

Przybywa bezdomnych

Według opracowanej strategii kolejnym negatywnym zjawiskiem jest bezdomność. Z przytoczonych informacji wynika, że w mieście w ostatnich latach przebywało od 5 do 10 osób bezdomnych. Nie wyrażali oni zgody na umieszczenie w schronisku dla osób bezdomnych, a głównym tego powodem jest tamtejszy zakaz spożywania alkoholu. Liczba bezdomnych w 2020 r. wynosiła 116, ale wśród tych osób większość tj. 63 swój ostatni meldunek miało poza Chełmem. W grupie bezdomnych przeważają mężczyźni, którzy stanowią ponad 91 proc.

Duże bezrobocie, mało ofert pracy

Strategia alarmuje, że wskaźnik bezrobocia od wielu lat utrzymuje się w Chełmie na poziomie dwucyfrowym, a obecna sytuacja stanu zagrożenia epidemiologicznego może spowodować utrzymanie się tego stanu na dłużej. Autorzy opracowania informują też, że najbardziej narażoną grupą na dłuższe bezrobocie są osoby pozostające bez pracy powyżej 24 miesięcy, tj. około 45 proc. wszystkich chełmskich bezrobotnych. Kobiety pozostające bez pracy, zarejestrowane w urzędzie pracy, stanowią ponad 54 proc. ogółu zarejestrowanych.

Sytuacja na rynku pracy w Chełmie na tle regionu oraz kraju przedstawia się jako „trudna i bardziej skomplikowana z uwagi na małą liczbę ofert pracy”. W grupie bezrobotnych najwięcej rejestruje się osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Duży wskaźnik bezrobocia odnotowany jest także w grupie osób z wykształceniem wyższym i gimnazjalnym. Oznacza to, że osoby te mają kwalifikacje nieadekwatne do potrzeb lokalnego rynku pracy.

Z analizy ofert pracy w Powiatowym Urzędzie Pracy wynika, że poszukiwani są wykwalifikowani pracownicy w konkretnych branżach: budowlanej, mechanicznej, transportowej. Na rynku lokalnym jest też stale rosnące zapotrzebowanie na personel medyczny – lekarzy różnych specjalności, pielęgniarki wykwalifikowane, ratowników medycznych. To wynik braku wymiany pokoleniowej w zawodach medycznych, co akurat jest problemem ogólnopolskim. Według strategii w strukturze wiekowej bezrobotnych przeważają osoby poniżej 34 roku życia, co stanowi 37 proc. wszystkich bezrobotnych.

Mniej nowych firm

Autorzy opracowania zauważają, że maleje liczba wpisów do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) tj. w 2018 r. było ich – 554, w 2019 r. – 502, w 2020 r. – 303. Według nich malejąca liczba wpisów może być skutkiem sytuacji epidemiologicznej w kraju.

Dynamika w narkomanii

W strategii czytamy, że w Chełmie zjawisko narkomanii nie jest powszechne, ale ulega dużej dynamice. Autorzy opracowania wskazują, że w celu ograniczenia problemu narkomanii konieczne jest zwiększanie działań profilaktycznych adresowanych zarówno do dzieci, młodzieży, ich rodziców oraz osób dorosłych z różnych grup społecznych i zawodowych. Niezbędnym minimum jest edukacja mieszkańców na temat przyczyn i szkodliwości zażywania substancji psychoaktywnych.

Z kolei problem narkotyków jest od kilku lat „umiarkowanie poważny” wśród dorosłych chełmian. Na pytania o znajomość w swoim otoczeniu osób, które zażywają narkotyki lub substancje psychoaktywne ponad 98 proc. mieszkańców twierdzi, że nie zna takich osób. Z kolei na pytania o zażywanie narkotyków lub substancji psychoaktywnych w swoim życiu prawie 93 proc. respondentów twierdziło, że nigdy nie korzystało z takich używek.

Pracownicy chełmskiego MOPR na podstawie doświadczeń w pracy twierdzą, że uzależnienie od narkotyków i substancji psychoaktywnych prowadzi do zrywania więzów z najbliższym otoczeniem, utraty pracy, a także bezdomności. Wskazują też, że zachowanie osób uzależnionych często nacechowane jest przemocą, agresją, zaniedbywaniem podstawowych obowiązków rodzinnych, co przyczynia się do destrukcji życia ich rodzin, zaburzeń zdrowia somatycznego i psychicznego oraz stygmatyzacji społecznej. Wśród osób uzależnionych przeważają mężczyźni.

Przemoc w rodzinie i kryzysy małżeńskie

Liczba procedur „niebieskiej karty” wszczętych w Chełmie w ciągu ostatnich 10 lat wyniosła 1 690. Autorzy strategii piszą, że przemoc często pozostaje nie- ujawniona, bo ci, którzy jej doświadczają, a są to najczęściej kobiety wstydzą się i znoszą ją w samotności. Według pracowników MOPR w Chełmie (w tym pracowników Ośrodka Interwencji Kryzysowej oraz Zespołu Interdyscyplinarnego) zwiększa się jednak poziom świadomości społeczeństwa w tym zakresie, co potwierdza wysoki odsetek zgłaszających się ofiar przemocy. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się uczestnictwo osób w warsztatach wychowawczych dla rodziców realizowanych przez MOPR (OIK).

Odnotowuje się wzrost liczby problemów natury psychicznej, z którymi zgłaszają się osoby potrzebujące pomocy. Wśród powyższych problemów wymieniono w strategii m.in. zaburzenia emocjonalne, stany lękowe, nerwice, depresje, próby samobójcze mające często swoje podłoże w trudnej sytuacji rodzinnej czy też w traumatycznych doświadczeniach. Odnotowuje się też wzrost liczby zgłaszanych problemów rodzinnych. Na pierwszym miejscu są tu konflikty i kryzysy małżeńskie oraz trudności wychowawcze. W związku z narastająca liczbą trudności rodzinnych wzrasta również ilość udzielanych porad w zredagowaniu pism urzędowych i sądowych dotyczących alimentów, separacji i rozwodów. (opr. mo)

News will be here