Jeden z mieszkańców gminy Sawin dokonał sensacyjnego odkrycia. Odnalazł średniowieczny relikwiarz, na dodatek zachowany w bardzo dobrym stanie. Eksponat trafi do chełmskiego muzeum.
Lubelskie Konserwatorium Zabytków nie zdradza na razie, gdzie dokładnie i w jakich okolicznościach mieszkaniec gminy Sawin dokonał sensacyjnego odkrycia. Mówi tylko o przypadkowym jego charakterze. Na co natrafił mężczyzna? Fachowo przedmiot ten określa się nazwą enkolpion (z greckiego) lub pektorał (z łaciny). Przedmiot jest charakterystyczny dla sztuki średniowiecznej.
– Jest to relikwiarz przeznaczony do noszenia na piersi, w którego wnętrzu umieszczano i przechowywano relikwie świętych lub fragmenty tekstów biblijnych, pisanych na pergaminie – informuje Paweł Wira, dyrektor chełmskiej delegatury Lubelskiego Konserwatorium Zabytków.
Noszone przez chrześcijan enkolpiony przybierały różne formy: krzyża, ryby, serca, kotwicy. Enkolpiony w kształcie krzyża nosili cesarze, dostojnicy kościelni. Były one zarówno znakiem dystynkcji, jak i formą wyznania wiary, prośbą o opiekę i ochronę przed złem, upamiętniały również chrzest lub pielgrzymkę do Ziemi Świętej, odbywaną często w okresie średniowiecza, głównie w XII-XIII w.
Odnaleziony pod Sawinem relikwiarz ma kształt krzyża łacińskiego, jest otwierany, odlany z brązu, pierwotnie pozłacany (zachowały się ślady złocenia). Zakończenia ramion krzyża-relikwiarza są zaokrąglone, uformowane w kształcie medalionów z charakterystycznymi guzkami, które podkreślają przejście ramion w medaliony. Na awersie enkolpionu znajduje się doskonale czytelne, wykonane w formie płaskiego rytu przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego.
Natomiast na rewersie, w centralnej części, wyobrażono, również w formie rytu, krzyż prawosławny o ramionach lekko rozszerzających się ku zakończeniom oraz napisy: na belce pionowej НИКА (gr. NIKA – Zwycięzca/Zwycięża), natomiast na belce poprzecznej: od lewej do prawej monogram IC XC (gr. Iesous Christos – Jezus Chrystus).
Wysokość całkowita zabytku (z zawiasami i uszkiem) to 75 mm (sam krzyż ma wysokość 50 mm), szerokość 42 mm i grubość 6 mm. – Relikwiarz zachowany jest w bardzo dobrym stanie i prawie kompletny. Brakuje tylko nitu łączącego dwie połówki krzyża w dolnej partii i ma uszkodzone dolne uszko do przewlekania nitu – informuje dyr. Wira.
Enkolpion ma trafić do zbiorów Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie. (kg)
