Żydzi wpisani w to miasto

Przypominamy: w dniach 3-7 lipca br. Ośrodek Brama Grodzka-Teatr NN gości Zjazd Lublinerów (Lubliner Reunion) – dawnych obywateli naszego miasta, gdzie przez wieki kwitła kultura żydowska. Zdaniem organizatorów nie można mówić o historii Lublina bez uwzględnienia tej społeczności.


Żydzi byli związani z Lublinem przez kilkaset lat, kształtując jego tożsamość. Obecnie ich potomkowie są rozsiani po całym świecie.
– Będzie to pierwsze od 70 lat międzynarodowe spotkanie żydowskich mieszkańców miasta i ich rodzin. Nasze zaproszenie na Lubliner Reunion przyjęło 200 osób z całego świata. Są to m.in. obywatele Stanów Zjednoczonych, Australii, Meksyku, Izraela, Kanady, Belgii, Danii, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Norwegii, Szwecji i Polski – mówi Tomasz Pietrasiewicz, dyrektor Ośrodka Brama Grodzka – Teatr NN. – Program obejmie konferencję poświęconą historii i kulturze żydowskiego Lublina, warsztaty genealogiczne, wspólne spacery, upamiętnienia, wydarzenia artystyczne oraz zwiedzanie miasta i regionu. Goście zapoznają się z historią i współczesnym życiem Lublina, odwiedzą dawne dzielnice żydowskie i spotkają się z osobami, które na co dzień troszczą się o pamięć dawnej społeczności w nowym pokoleniu.
Dla gości zjazdu przygotowano bogaty program spotkań. Lublinerzy odwiedzą najważniejsze lubelskie muzea i wezmą udział w wyjazdach do Zamościa, Kazimierza Dolnego, Bełżca, Włodawy. Będą dyskusje, wycieczki, warsztaty, prelekcje i atrakcje artystyczne poświęcone zagadnieniom przeszłości ale i współczesności żydowskiego Lublina. Program został opracowany z myślą, by część artystyczna wydarzeń była dostępna również dla mieszkańców. Każdy z nich może się przyłączyć, lecz pierwszeństwo będą mieć lublinerzy, zatem w niektórych mniejszych salach może być o to trudno. Z konieczności sygnalizujemy jedynie niektóre punkty programu (całość na: www.teatrnn.pl/lubliners).

Już od poniedziałku, 3 lipca

…od godz. 10 na uczestników czeka wystawa „Lublin. Pamięć Miejsca” w Bramie Grodzkiej. Później nastąpi seria warsztatów tematycznych dla zarejestrowanych uczestników.
O godz. 12 archiwa Bramy Grodzkiej w swej prezentacji przedstawią Joanna Zętar i Łukasz Kowalski (sala czarna).
W tym samym czasie (12-13:30, Zamek Lubelski)) wykład „Zarys historii Żydów lubelskich po II wojnie światowej wygłosi dr hab. Adam Kopciowski, a w Domu Słów (ul. Żmigród 1) nastąpi otwarcie wystawy „Siła Wolnego Słowa”. Równolegle spotkanie na placu Zamkowym obejmie zwiedzanie przestrzeni dawnego getta żydowskiego, zaś w Muzeum Wsi Lubelskiej – zapoznanie się z eksponatami żydowskich.
Od godz. 14 na Zamku prezentacja polsko-belgijskiego projektu genealogicznego „Lublin-Antwerpia”, a równocześnie w Jeszywas Chachmej (obecnie Hotel Ilan, ul. Lubartowska 85) będzie miało miejsce zwiedzanie zwiedzanie pamiątek historycznych.
O godz. 16 ceremonia inauguracji Zjazdu Lublinerów na Zamku Lubelskim.
O 19-ej koncert otwarcia Zjazdu w Centrum Spotkania Kultur. Z orkiestrą Filharmonii Lubelskiej wystąpi tu kantor Yaakov Lemmer (dyryguje Elli Jaffe). To jedyne wydarzenie w ramach Lubliner Reunion, na które należy kupić bilety w cenie od 30 do 80 zł.

Punkt badań genealogicznych

– a w nim spotkania z ekspertami Ośrodka Brama Grodzka – będzie działać każdego dnia Zjazdu od wtorku, 4 lipca od godz. 10. Równocześnie w sali czarnej Joseph Dakar dokona prezentacji działalności „Ziomkostwa Lubelskiego w Izraelu”. Od godz. 12 w Jeszywas Anna Chipczyńska – przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, w Warszawie wygłosi odczyt „Współczesna gmina żydowska – fakty i mity”. O godz. 14 „Powrót do Lublina” – Witold Dąbrowski prowadzi wywiad z Leorą Tec (Ośrodek Brama Grodzka).
Tego dnia uczestnicy zwiedzą też Państwowe Muzeum na Majdanku oraz lubelskie cmentarze żydowskie. A o godz. 16 „Jidyszland: Literacki obraz Lublina i regionu lubelskiego” wykład prof. dr hab. Moniki Adamczyk-Garbowskiej (Brama Grodzka).
O godz. 17 w Bramie Grodzkiej „Album rodzinny” – film o rodzinie Arnsztajnów (reż. Andrzej Titkow), a od 18-ej posłowie do tego filmu – spotkanie z jego twórcą. O 18-tej współczesne życie lubelskich Żydów w wystawie fotografii „Jesteśmy” – synagoga Chewra Nosim.
A z wydarzeń artystycznych: o godz. 18 i 19 spektakle: „Wciąż wracamy” (Zamek) i „Tajbełe i jej demon” (Brama). O 20-tej koncert: „Się gra” (Hades-Szeroka, ul. Grodzka 21), 20:30 Michał Hochman w koncercie piosenek (Hotel Ilan).

„Dialog religii. Kontekst lubelski”

To tytuł otwartego spotkania z ludźmi polskiego Kościoła katolickiego w auli KUL w środę, 5 lipca, od godz. 12. Wcześniej lublinerzy wezmą udział w upamiętnieniu miejsca kaźni Umschlagplatz przy ul. Zimnej. W południe, w Jeszywas „Żydzi w Lublinie lata 1960-1990” – członkowie lubelskiej społeczności żydowskiej (spotkanie z jej żyjącymi przedstawicielami). A o 14-ej na Zamku prezentacja „Lublin w Muzeum Polin w Warszawie”, której dokona Krzysztof Bielawski. O godz.15 „Czy za nami tęsknią? Czym jest dla Żydów współczesna Polska?” – warsztat z Leorą Tec (Brama). O godz.16 „Żydowska prasa jidisz w przedwojennym Lublinie” – wykład dr hab. Adama Kopciowskiego (Zamek).
O godz. 17 wspólna fotografia uczestników zjazdu w spotkaniu przed Bramą Grodzką.
Kwadrans później: „Judaistyka w Lublinie” – spotkanie z naukowcami na Zamku moderuje prof. dr hab. Monika Adamczyk-Grabowska. Również o 17:15 w Bramie Grodzkiej „Karski i władcy ludzkości” – film edukacyjny, reż. Sławomir Grunberg. O 18:15 po filmie, spotkanie z jego autorem. W tym samym czasie alternatywa kulinarna: „Żydowska i polska kuchnia”. Dyskusję, warsztat i degustację poprowadzą Esther Minars i Waldemar Sulisz (w Hades-Szeroka, ul. Grodzka 21).
A w ciągu wydarzeń artystycznych: o godz.19 „Wciąż wracamy” – spektakl w Zamku Lubelskim, o 20-ej „Hebrajskie melodie” – koncert smyczkowy w synagodze Chewra Nosim. Także o 20-ej koncert: Boris Somerschaf (Hotel Ilan), a o 21-ej „Twarze nieistniejącego miasta” – film Nataszy Ziółkowskiej-Kurczuk (Brama Grodzka).

Ostatnie dni Zjazdu

W czwartek, 6 lipca, o godz. 10 prezentacja judaików Archiwum Państwowego w Lublinie (ul. Jezuicka 13), o godz. 16 „Shtetl Routes: Dziedzictwo pogranicza Polski, Ukrainy i Białorusi” – Emil Majuk w prezentacji projektu Bramy Grodzkiej, a o następnie również tutaj kolejno: o 19-ej „Był sobie raz…” – spektakl Witolda Dąbrowskiego i Bartłomieja Stańczyka na podstawie opowiadania I.B. Singera (Brama Grodzka), o 20-ej „Widzący z Lublina” – film o rabinie Jacobie Icchaku Horowicu (reż. Grażyna Stankiewicz), a o 21-ej film „Magiczne Miasto” w reż. N. Ziółkowskiej-Kurczuk.
W piątek o godz. 10 ponowna prezentacja judaików w Archiwum Państwowym w Lublinie (ul. Jezuicka 13). O 12-ej „Dzielnica żydowska i getto” – zwiedzanie przestrzeni zlikwidowanej dzielnicy żydowskiej (plac Zamkowy). Także w południe „Współczesne życie lubelskich Żydów” – spotkanie z Lubą i Pawłem Matraszek na temat działalność lubelskiej filii Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce (synagoga Chewra Nosim). O godz. 15 prezentacja w Jesziwie (Hotel Ilan) społeczność żydowska w Lublinie „Wczoraj, dziś i jutro”. Tam także o 17-ej ceremonia zamykająca Lubliner Reunion z koncertem chóru Kairos. O 19-ej również tam „Erev Shabbat” – ceremonia z udziałem gości i mieszkańców Lublina. To opowieść o tradycjach szabasu prowadzona przez aktorów Teatru Polskiego. Spotkanie przyjmie zasady szabasu, rabin odprawi modlitwy w tutejszej synagodze. Marek Rybołowicz

News will be here