W lutym miasto podsumowało swój dorobek kulturowy w czasie ostatnich 10 lat. Tysiące wydarzeń kulturalnych rocznie, międzynarodowa współpraca w tej sferze, wielkie jubileusze, świetnie działające miejskie instytucje i organizacje kultury oraz stypendia i nagrody dla artystów i animatorów – to tylko zarys działań Miasta Lublin na tym polu, jakie odnotowano.
Dzięki strategii rozwoju kultury Lublin jest dziś punktem wyjątkowym na kulturalnej mapie Europy, miastem rozpoznawalnym w wielu zakątkach świata. Na pewno jest to powód do wielkiej satysfakcji, wręcz dumy lublinian. Czy wpływa to na podnoszenie jakości ich życia oraz partycypację mieszkańców w sprawy społeczne, w ekologiczne bolączki miasta, to już osobne zagadnienie. Póki nie rozszalała się pandemia puls miasta stanowiła kultura.
– Lublin jest miastem otwartym i inspirującym, a lubelska kultura ma charakter wyjątkowy, który decyduje o jej integrującym i włączającym potencjale. To kultura autentyczna i oryginalna, wyrastająca z lokalnego kontekstu oraz nastawiona na uczestnictwo i różnorodność, na spotykanie się różnych kultur, religii, idei, pobudzając mieszkańców do odkrywania siebie, innych ludzi i świata. Cieszące się popularnością i uznaniem międzynarodowe festiwale odbywają się tu niemal przez cały rok – wskazuje Krzysztof Żuk, prezydent Miasta Lublin. Podkreśla on, że na najbliższe lata nowej dekady miasto wyznacza nowe cele w ramach nowej już strategii: Europejska Stolica Młodzieży 2023, Europejska Stolica Kultury 2029 oraz Nowa Strategia Rozwoju Kultury Lublina 2030.
Miniona dekada pokazała
…że kondycja i potencjał kultury w mieście są zaiste ogromne, dają też wiele możliwości na rzecz rozwoju mieszkańców w wymiarze zarówno osobistym, jak wspólnotowym. Rozkwit kultury nasz gród zawdzięcza przygotowanej i wdrożonej ‘Strategii Rozwoju Kultury w Lublinie na lata 2013-2020’. To pierwszy w historii miasta dokument tej rangi na temat rozwoju kultury. Jego pierwotna wersja powstała w 2011 r. jako załącznik do aplikacji finałowej o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Strategia czerpie z publicznej debaty nad rozwojem kultury miasta, która miała miejsce w Lublinie w ostatnich latach. W rezultacie powstał nowoczesny zapis działań opartych na gruncie różnorodności kulturowej, solidarności, otwartości i współpracy. Obok podstawowego zakresu zadań samorządu w dziedzinie kultury, zawiera on szerokie spektrum prac wymagających budowania partnerskich relacji z innymi podmiotami, uwzględniając potrzeby różnych interesariuszy.
Wydarzeniem dekady był udział Lublina w finale konkursu o tytuł ‘Europejska Stolica Kultury 2016’. W ramach programu Koalicja Miast w latach 2010-11 nastąpiła prezentacja Lublina oraz udział lubelskich artystów, instytucji i organizacji społecznych w obchodach ESK we Wrocławiu, gdy miasto to sięgnęło po tytuł.
Aktualnie Lublin, jako jedno z trzech miast, ubiega się o tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023 będąc w finale tego konkursu. Europejska Stolica Młodzieży to prestiżowy tytuł przyznawany co roku przez European Youth Forum z inicjatywy Rady Europy. Ma wzmacniać znaczenie młodych ludzi w życiu społecznym i zwiększyć zaangażowanie młodzieży na rzecz inicjatyw kulturalnych, sportowych, edukacyjnych, integracyjnych, a tym samym na rzecz rozwoju całego miasta. Zdobywcę tytułu poznamy w marcu.
Przypomnijmy
W minionej dekadzie pojawiło się w Lublinie wiele nowych wydarzeń kulturalnych takich jak: Noc Kultury, Carnaval Sztukmistrzów, Festiwal Wschód Kultury „Inne Brzmienia”, Jarmark Jagielloński, Festiwal Literacki „Lublin – Miasto Poezji”, Międzynarodowy Festiwal Renesansu czy Wielokulturowy Lublin. Gdy jedne z owych przeglądów kultury były dynamicznie rozwijane, inne dopiero pojawiały się na kulturalnej mapie miasta. W sumie festiwale te dały mieszkańcom i gościom grodu szansę uczestniczyć w ciekawych wydarzeniach. Pozwoliły też na kulturalną oraz społeczną aktywizację wielu nowych środowisk. Umożliwiły wreszcie promocję Lublina na niespotykaną dotąd skalę, w mediach ogólnopolskich, ukazując w jaki sposób inwestycje w kulturę przekładają się na budowanie pozytywnego wizerunku miasta, wzmacnianie jego pozycji w Polsce i Europie. Rocznie w mieście odbywa się ponad 10 tys. wydarzeń kulturalnych. Wydatki Miasta Lublin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w latach 2010-2020 wyniosły blisko 717 mln zł.
– Dzięki bogactwu wydarzeń kulturalnych każdy tu znajduje ofertę odpowiadającą indywidualnym oczekiwaniom i zainteresowaniom. Inicjatywy i projekty przygotowywane przez instytucje, organizacje, również przez indywidualnych mieszkańców są realizowane w przestrzeni całego miasta i docierają zasięgiem do każdej dzielnicy. To dzięki nim kultura symbolicznie wkracza w tkankę miasta, stając się istotnym elementem życia obywateli Lublina i naturalną metodą budowania ich kontaktów z otoczeniem – przypomina Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, zastępca prezydenta ds. Kultury, Sportu i Partycypacji.
Akcentuje ona stworzenie i realizację programu Dzielnice Kultury. W ciągu siedmiu edycji programu wdrożono ponad 1000 projektów na kwotę blisko 10 mln zł, a jego celem jest zwiększenie potencjału 27 dzielnic Lublina. Pierwsza, pilotażowa edycja Dzielnice Kultury odbyła się w 2013 roku. Od tego czasu program skutecznie uzupełniał propozycje kulturalne oferowane głównie w centrum Lublina, podtrzymywał wzrastające wśród lublinian zainteresowanie kulturą. Zwieńczeniem programu była publikacja „Kultura w dzielnicach. Projekty realizowane w Lublinie w ramach programu Dzielnice Kultury”.
Mega oferta artystyczna
Na co dzień zapewnia ją 11 instytucji tej branży: Centrum Kultury, Warsztaty Kultury, Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN, Teatr Stary oraz Teatr im. Hansa Christiana Andersena, Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża”, Galeria Labirynt, Zespół Pieśni i Tańca „Lublin” im. Wandy Kaniorowej oraz Miejska Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego. Na mapie miejskich instytucji kultury znajduje się również szereg Dzielnicowych Domów Kultury, jak Węglin czy Bronowice.
W latach 2010-20 łączna kwota dofinansowania instytucji wyniosła 450 mln zł, natomiast środki zewnętrzne pozyskane przez placówki kultury to 22,5 mln zł. W zakresie działań kulturalnych Miasto wspiera również lubelskie organizacje pozarządowe. W ostatnich dziesięciu latach przeprowadzono 53 konkursy i udzielono ponad 2300 dotacji na łączną kwotę dofinansowania blisko 40 mln zł. Dzięki wsparciu miasta możliwa była organizacja Festiwalu Fantastyki „Falkon”, Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe”, Europejskiego Festiwalu Smaku czy konkursu Etiud Nowego Cyrku Cyrkulacje.
Międzynarodowy prestiż
W ciągu tych lat kultura stała się czynnikiem budującym pozycję Lublina w świecie. W sferze międzynarodowej współpracy kulturalnej z udziałem środków europejskich zrealizowano projekty o łącznej wartości ponad 1,3 mln euro, z czego dofinansowanie wynosiło ponad 1,1 mln euro. Najważniejsze z nich to: „Bliżej siebie. Trzy kultury, jedna Europa – współpraca instytucji kultury, organizacji pozarządowych i animatorów” (z Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-13), „Inwestycja w kulturę. Działania systemowe na rzecz edukacji kulturalnej” (z tego samego programu), „CreArt. Sieć miast na rzecz twórczości artystycznej” (z Programu Kreatywna Europa).
Ostatnie lata to również czas jubileuszy. W 2017 roku Lublin świętował Jubileusz 700-lecia lokacji grodu. Był to moment przełomowy w historii miasta, m.in. za sprawą bogatego programu kulturalnego, który został przygotowany wspólnie z mieszkańcami. Wydarzenia podczas obchodów jubileuszu: „Poczuj energię” i „Wielkie Dzieje się” wypełniły rozrywką przestrzeń miasta wzbudzając ogromne zainteresowanie mieszkańców i turystów. W 2017 roku realizowano ponad 100 programów edukacyjnych oraz działań w dzielnicach. Powstało kilkadziesiąt publikacji dotyczących różnych aspektów dziedzictwa Lublina, zorganizowano tysiące wydarzeń artystycznych.
Z kolei rok 2018 to lubelskie obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę pod hasłem „Lublin 1918-2018. Inspiruje nas wolność”. Program lubelskich obchodów 100-lecia wolnej Polski miał charakter otwarty, był współtworzony przez mieszkańców, instytucje, stowarzyszenia, fundacje oraz parafie i związki wyznaniowe. Trzecim ważnym wydarzeniem kulturowym był Jubileusz 450-lecia Unii Lubelskiej obchodzony w 2019 roku, skupiający uwagę na naszym mieście na skutek udziału w nim delegacji państw zza wschodniej granicy RP.
Stypendia i nagrody kulturalne
Miniona dekada w lubelskiej kulturze to również wyróżnienia prezydenta miasta. W latach 2010-20 przyznano 815 stypendiów w łącznej wysokości blisko 3,5 mln zł. Ponadto, każdego roku są przyznawane Nagrody Miasta Lublin w Dziedzinie Kultury. Otrzymują je wybitni przedstawiciele świata kultury: artyści, twórcy, animatorzy i menedżerowie, których dokonania sprawiają, że mieszkańcy Lublina mają możność uczestniczyć w kulturze atrakcyjnej, nieszablonowej i pełnej emocji. W tym czasie przyznano 740 nagród za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury oraz nagród okolicznościowych na łączną kwotę blisko 2,5 mln.
Lublin ma bardzo wiele do zaoferowania filmowcom. Dzięki wsparciu Lubelskiego Funduszu Filmowego powstało ponad 30 produkcji filmowych. Lublin był tłem w serialu „Wszystko przed nami”, filmu fabularnego „Carte Blanche”, komedii „Panie Dulskie” oraz „Volta” Juliusza Machulskiego. W roku 2019 zrealizowano tu również produkcje kinowe „Młody Piłsudski” i „Zieja”. Nie można zapomnieć o produkcji telewizyjnej „Wojenne dziewczyny”. Marek Rybołowicz
