Ich odpowiedzialność jest inna niż w przypadku dorosłych. Za czyny karalne nie odpowiadają przed zwykłym sądem, a przed sądem rodzinnym. Zamiast więzienia grozi im najczęściej zwykłe upomnienie lub nadzór kuratora, w skrajnych sytuacjach – umieszczenie w poprawczaku. Nic dziwnego, że małoletni tak ochoczo dopuszczają się kradzieży w sklepach i rozbojów.
Za przestępstwa nie odpowiada osoba, która nie ukończyła 17 lat. Zachowanie nieletniego poniżej 13. roku życia, który dopuścił się czynu zabronionego oraz nieletniego od 13-17 roku życia, który dopuścił się wykroczenia niebędącego czynem karalnym lub wykroczenia skarbowego, może być uznane przez sędziego rodzinnego za przejaw demoralizacji w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich. W takich przypadkach sąd stosuje wobec zdemoralizowanych małolatów środki wychowawcze, które w praktyce odnoszą różne (nie zawsze pozytywne) skutki. Co dobitnie pokazują policyjne statystyki, przestępczość nieletnich co roku wzrasta (56 czynów karalnych w 2017 roku i 51 w 2016 roku). Coraz mniej spraw trafia zaś na wokandę i coraz mniej osób poniżej „osiemnastki” ponosi odpowiedzialność za swoje czyny.
W ubiegłym roku do sądu rodzinnego i nieletnich w Chełmie wpłynęło 78 spraw (wobec 33 nieletnich orzeczono środki wychowawcze), w 2016 – 107 spraw (wobec 42 nieletnich orzeczono środki), a w 2015 – 115 spraw (wobec 71 nieletnich orzeczono środki). W pierwszym kwartale tego roku wpłynęło natomiast 19 spraw, a sąd orzekł środki wychowawcze wobec 10 nieletnich.
– Najwięcej spraw, w których brali udział nieletni w wieku 13-17 lat, dotyczyło drobnych kradzieży w sklepach. Nieletni brali też udział w rozbojach i pobiciach – informuje sędzia Anna Górna, prezes Sądu Rejonowego w Chełmie. – Sąd stosuje wobec nieletnich środki wychowawcze w postaci upomnienia, zobowiązania, nadzoru kuratora, a w przypadku osób, wobec których stosowano środki i nie przyniosły one pożądanych rezultatów, sąd stosuje umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym
Umieszczenie w poprawczaku następuje jednak w skrajnych przypadkach. Od 2015 roku do kwietnia tego roku chełmski sąd orzekł o umieszczeniu w MOW-ie zaledwie 26 zdemoralizowanych nieletnich (16 już umieszczono, 1 oczekuje na umieszczenie, a 9 ma odroczenie wykonania orzeczonego środka wychowawczego). (pc)
