Orszak Świętego Mikołaja na 700-lecie

6 grudnia Kościół czcił św. Mikołaja. Z tej okazji pod hasłem „Święty Mikołaj Miastu Lublin z okazji jubileuszu 700-lecia” został zorganizowany czwarty już Orszak Świętego Mikołaja.


Sumie odpustowej w patronalnym kościele przy ul. ks. Michała Słowikowskiego1 przewodniczył ks. bp Mieczysław Cisło, a homilię wygłosił ks. dziekan Jan Domański. Całość uświetnił koncert archidiecezjalnego chóru chłopięco-męskiego „Pueri Cantores Lublinenses”. Dzień później w lubelskiej filharmonii odbył się finał ogólnopolskiego konkursu literackiego i plastycznego „Być dobrym, jak chleb – św. Mikołaj i św. Brat Albert w oczach dzieci i młodzieży”. Na konkurs wpłynęło ponad dwa tysiące prac. Ta artystyczna inicjatywa jest efektem współpracy parafii pw. św. Mikołaja i działającej na jej terenie fundacji „Odkrywamy Talenty”. Odbyła się aukcja charytatywna „ Ratujmy kościół na Czwartku” i koncert Moniki Kowalczyk z zespołem.
W przerwie można było podziwiać wystawę obrazów profesorów oraz studentów Wydziału Artystycznego w Lublinie i Wydziału Artystycznego ASP we Lwowie. Atrakcją wieczoru był koncert symfoniczny „Z sercem dla serca” w wykonaniu zespołu smyczkowego Ladies Quartet i 150 chórzystów z Projektu Akademia Chóralna-Śpiewająca Polska regionu lubelskiego pod dyr. Małgorzaty Nowak, prof. UMCS. W sobotę, 9 grudnia, przez Bramę Krakowską, ulicami: Królewską, Lubartowską, Czwartek, Szkolną na plac kościelny na Czwartku przeszedł barwny korowód. Zainaugurował go przyjazd w samo południe na rynek Starego Miasta biskupa z Miry, który odwiedził też chore dzieci w lubelskich szpitalach i ośrodkach dla dzieci niepełnosprawnych i niewidomych oraz świetlicach.
Uczestników korowodu pobłogosławił metropolita lubelski abp. Stanisław Budzik. Z okazji 700- lecia Lublina wystąpił zespół Hanki Rybka z Zakopanego. O życiu i działalności św. Mikołaja przypomniał spektakl teatralny w wykonaniu Teatru Panopticum. Po występie dziecięcej orkiestry dętej z Szastarki nastąpiło wspólne odśpiewanie najnowszego hitu o św. Mikołaju. Na placu przykościelnym odbył się jarmark świąteczny i nastąpiło oficjalne ważenie figurki św. Mikołaja. Na drugą szalę wagi sypano przyniesione monety. W ramach uroczystości odpustowych wystąpił m.in. zespół dziecięcy „Płomyki Ojca Gwidona” oraz zespół „Razem Z Jezusem”. Po uroczystym błogosławieństwie można było ucałować relikwie św. Mikołaja. Odbyła się też charytatywna loteria.

Symbol hojności i wrażliwości

Ojciec św. Jan Paweł II nazwał św. Mikołaja „patronem daru człowieka dla człowieka” – daru, jaki powinniśmy składać bliźnim swoim sercem, pamięcią, troską i to nie tylko jedynie z okazji 6 grudnia. Święty Mikołaj jest symbolem tego, co najwartościowsze w człowieku: dobroci, wrażliwości, hojności i gotowości do służby. Jest patronem bezinteresownej dobroci. Oprócz tego, ze był człowiekiem wielkiego serca, był też wybitnym pedagogiem, wychowawcą i nauczycielem.
Mikołaj urodził się ok. 270 r. w zamożnej rodzinie na terenie obecnej Turcji nad Morzem Śródziemnym. Był jedynym dzieckiem, długo oczekiwanym, wyproszonym przez rodziców gorącymi modlitwami, postem i jałmużną. Kształtowaniem jego osobowości, oprócz rodziców, zajmował się stryj, również Mikołaj, biskup Miry. To właśnie on, widząc w młodym Mikołaju powołanie kapłańskie, przygotowywał go do stanu duchownego.
Już od dzieciństwa Mikołaj wyróżniał się dobrocią, skromnością i pobożnością. Chętnie pomagał ludziom starszym, chorym i biednym. Kiedy został kapłanem, cechy te pogłębiły się w nim jeszcze bardziej. Po śmierci rodziców, rozdzielił pozostały mu majątek między potrzebujących. Prowadził szeroką działalność charytatywną wyciągając z opresji ludzi, którym grunt usuwał się spod nóg, między innymi trzy siostry, którym zapewnił posag i nie zeszły na złą drogę na, którą kierował je własny, zadłużony ojciec. Według legendy wrzucił worek z pieniędzmi przez komin.

Biskup Miry

W krótkim czasie został biskupem Miry. Jak głosi tradycja za jego przyczyną zdarzyło się wiele cudów, między innymi uratował żeglarzy, którym sztorm nie pozwalał dopłynąć do portu. Bronił niesłusznie skazanych. Walczył przeciw innowiercom. Podczas panowania cesarza Dioklecjana, które przypadło na lata 284-305, został uwięziony i dopiero edykt mediolański cesarza Konstantyna, wydany w roku 313, przywrócił mu wolność. W 325 r. Mikołaj wziął, jako przeciwnik arianizmu, udział w soborze w Nicei, gdzie ustanowiono dogmat Trójcy Świętej. Zmarł w opinii świętości 6 grudnia ok. 350 r.
Po śmierci Mikołaja jego kult szybko i spontanicznie zaczął się rozpowszechniać w całym chrześcijańskim świecie. Biskup został otoczony wielką czcią i szacunkiem zarówno przez wiernych Kościoła prawosławnego, gdzie tytułowany jest Mikołajem Cudotwórcą, jak i katolickiego. Wkrótce ku jego czci zaczęto budować liczne świątynie. Najstarsze ślady kultu napotykamy w VI w., kiedy to cesarz Justynian wystawił świątynię w Konstantynopolu, jedną z najwspanialszych bazylik.

Historia relikwii

W 1087 r., w obawie przed muzułmanami, którzy opanowali Mirę, relikwie świętego zostały wykradzione i przewiezione do Bari nad Adriatykiem w południowych Włoszech. Znajdują się tam do dzisiaj w bazylice wystawionej ku czci. św. Mikołaja, konsekrowanej przez papieża Urbana II w 1089 r. W tej bazylice ma również swój grobowiec Bona – polska królowa pochodząca z książąt Bari, Sforzów, żona Zygmunta Starego W Bari spędziła ostatni rok swojego życia. Została otruta przez swojego dworzanina i dopiero Anna Jagiellonka, jej córka, doprowadziła do wybudowania grobowca w bazylice, gdzie znajduje się od 1089 r. sarkofag św. Mikołaja.
Kult św. Mikołaja szerzył się nie tylko na zachodzie, ale i na wschodzie, z czasem objął całą Ruś. Do rewolucji w Rosji w 1917 roku Bari było jednym z głównych miejsc pielgrzymkowych wiernych prawosławia. Mikołaj jest ukazywany tam na niezliczonych ikonach, które należą do najbardziej popularnych w prawosławnych świątyniach i domach.
W 1957 r. przeprowadzono ekspertyzę naukową, która wykazała, że święty był niskiego wzrostu, ok. 167 cm, ale za to miał silną budowę ciała.

Biskup od cudów

Na obrazach występuje przeważnie w stroju biskupim z laską, pastorałem i w wysokim nakryciu głowy zwanym mitrą. Obok niego często przedstawiane są sceny cudów, które wydarzyły się za jego pośrednictwem.
Jest wzywany we wszystkich naglących potrzebach, stąd bardzo liczna grupa profesji, którym patronuje. Jest adresatem modlitw w wielu intencjach. Jego pamięć jest szczególnie czczona 6 i 19 grudnia. Mikołaj cudotwórca, jak go nazywają, jest patronem Rosji. Wierni modlą się do niego o przywrócenie wzroku i w innych chorobach oczu. O wsparcie proszą podróżujący lądem i morzem, a także ludzie będący w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej, mający problemy rodzinne. Ponadto uważany jest za świętego sprawującego opiekę nad dziećmi, rodziną, wdowami i sierotami. Wedle tradycji jest obrońcą przed sztormem, zarazą, mrozem, śniegiem i ogniem. Wspiera ofiary niesprawiedliwych wyroków. Oprócz Rusi jest patronem Albanii i Grecji. Pod jego opiekę oddały się Moskwa, Nowogród, Antwerpia, Aberdeen w Szkocji i Berlin.
W Polsce kiedyś jego kult był bardzo popularny. Św. Mikołaj jest patronem Bydgoszczy, Chrzanowa w województwie małopolskim i Głogowa. Jeszcze dzisiaj pod jego wezwaniem jest aż 327 kościołów. W poznańskim co siódmy kościół był wystawiony ku jego czci.

Na Czwartku

Lubelski kościół na Czwartku wznosi się na wzgórzu o wysokości 192 m n. p. m. Prawdopodobnie jeszcze w X w. została tu zbudowana drewniana świątynia, ale w XIV w. był to już kościół murowany. Obecnie istniejący, z XVI w., jak potwierdziły ostatnie badania, wybudowany za jednym podejściem, nie etapami, został przebudowany w stylu renesansu lubelskiego. Konsekrowano go w 1644 r. W ciągu wieków było on kilkakrotnie remontowany i odnawiany. W czasie gruntownego remontu, w latach 1874 –1875 dobudowano przedsionek przed głównym wejściem. Natomiast w 1900 r. boczny przedsionek przerobiono na kaplicę Matki Bożej Nieustającej Pomocy i dobudowano zakrystię. Po II wojnie światowej kościół został wyremontowany. Na zewnątrz, w 1947 r. i 1966 r. położono nowe tynki. Wnętrze pomalowano w 1952 i 1965 r. Na skutek znacznych zniszczeń po pożarze z 1976 r. ponownie przeprowadzono remont. Zniszczeniu uległ wtedy głównie dach, sufit nad organami i organy.

Piękno renesansu

W ostatnich latach konserwatorzy odsłonili piękno renesansowego sklepienia. Świątynia jest jednonawowa. W prezbiterium znajduje się dębowo-sosnowy ołtarz główny, sprowadzony w 1874 r. z kościoła pokapucyńskiego.
Pierwotnie znajdowała się w nim scena Pasji. Pozostałością po niej są figury Matki Bożej i św. Jana, które niegdyś stały po obu stronach krzyża. Znajdował się on w centralnej części ołtarza, tam, gdzie teraz jest drewniana figura z XVII w. przedstawiająca św. Mikołaja. U szczytu ołtarza znajduje się symbol Bożej Opatrzności. Mensa ołtarzowa jest murowana. Wisi nad nią obraz św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus. W 1964 r. wykonano tzw. ołtarz soborowy. W kościele znajdują się trzy ołtarze boczne, również drewniane. Dwa z nich zostały nabyte z kościoła pomisjonarskiego, obecnie seminaryjnego w 1901 r. W ołtarzu przy ambonie, w centralnym miejscu umieszczony jest obraz Trójcy Świętej. Obok chrzcielnicy znajduje się ołtarz św. Walentego. Oprócz obrazu tego świętego ołtarz ma dwa wymienne obrazy: Jezusa Miłosiernego i św. Maksymiliana Marii Kolbego. Nad nim wisi obraz św. Małgorzaty Marii Alacoque. Pod ołtarzem znajduje się krypta św. Walentego. Kościół posiada też jego relikwie. Natomiast w kaplicy znajduje się ołtarz barokowy z obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, otoczony dwoma cherubinami, sprowadzony z Rzymu w 1901 r. Pod prezbiterium i zakrystią znajdują się krypty, w których złożono dobroczyńców kościoła. Posadzka jest z terakoty; w zakrystii jest ona specjalnie drążona. Na wyposażenie kościoła składają się ponadto chrzcielnica z 1903 r. i w nawie głównej ławki z 1974 r. Na chórze znajdują się 12-głosowe organy zakupione w firmie braci Biernackich.
Na południe od kościoła usytuowana jest dzwonnica z kamienia i cegły z zawieszonymi na niej dwoma dzwonami. Poprzednie zostały wywiezione przez Rosjan. Obok dzwonnicy znajduje się kapliczka Pana Jezusa Miłosiernego. Pierwotnie znajdowała się u zbiegu ul. Lubartowskiej i Biernackiego. Ustawili ją tam mieszkańcy w czasie cholery panującej na terenie parafii w 1848 r. Po stronie północnej znajduje się drewniany Krzyż Misyjny upamiętniający misje święte przygotowujące do jubileuszu 1000-lecia chrześcijaństwa w Polsce. Obok niego stoi kapliczka Najświętszej Marii Panny Niepokalanego Poczęcia z 1904 r., wzniesiona w 50. rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Parafia pw. Św. Mikołaja liczy obecnie 6935 wiernych.

Elżbieta Kasprzycka

News will be here