Ministerstwo Zdrowia uchyliło wprowadzoną 20 marca br. rekomendację w sprawie wstrzymania z powodu epidemii koronawirusa obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci. Immunizacja, tak jak wcześniej, ma być realizowana, w przychodniach lekarzy rodzinnych.
Głos w tej kwestii zabrała dr hab. n. med. Iwona Paradowska-Stankiewicz, prof. Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH), krajowa konsultant w dziedzinie epidemiologii. Stwierdziła, że decyzja o wstrzymaniu szczepień, wydana na 30 dni, miała na celu zwiększenie bezpieczeństwa Polaków w sytuacji rozprzestrzeniania się nowego wirusa SARS-CoV-2 w Polsce. Wyznaczony okres minął. W międzyczasie wzrosła wiedza o patogenie, co pozwoliło na powrót do realizacji różnych świadczeń medycznych, w tym szczepień.
Dodatkowo międzynarodowe organizacje zalecały powrót do immunizacji. Krajowa konsultant uspokaja, że większość szczepień można realizować z kilkutygodniowym opóźnieniem. Największe problemy mogą wystąpić ze szczepionką przeciwko rotawirusom, gdyż obie dawki z czterotygodniowym odstępem powinny mieć miejsce przed 24., a jeszcze lepiej 16. tygodniem życia dziecka.
Krajowa konsultant rozwiewa wątpliwości odnośnie niebezpieczeństwa, jakie miałoby nieść dla organizmu dziecka wykonywanie kilku szczepień podczas jednej wizyty: – W świetle opublikowanych danych organizm małego dziecka potrafi odpowiedzieć na ogromną liczbę – liczoną w milionach – antygenów podanych w kilku szczepionkach. Tak więc nie trzeba się obawiać, organizm dziecka poradzi sobie nawet z kilkoma szczepionkami podanymi jednocześnie – uspokaja.
W obliczu obiekcji rodziców, zaniepokojonych faktem, że dziecko może zetknąć się w przychodni z nowym wirusem, dr Parandowska-Stankiewicz przypomina, że w myśl zaleceń Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego personel pracujący w POZ stosuje maseczki i jednorazowe rękawice. Jest zobowiązany dbać o higienę rąk, przyjmuje w odzieży ochronnej, ma obowiązek dezynfekować powierzchnie, z którymi zetknął się dany pacjent w trakcie udzielania pomocy medycznej.
Szczepienia powinny być przeprowadzane w wydzielonych pomieszczeniach, w których nie przyjmuje się osób chorych z objawami infekcji (tzw. separacja przestrzenna). Dzieci należy umawiać indywidualnie na określoną godzinę i tylko z jednym opiekunem po to, by w poczekalni przebywało jednocześnie jak najmniej osób (tzw. separacja czasowa). Jeżeli w placówce nie ma poczekalni i gabinetu przeznaczonych tylko dla dzieci zdrowych, szczepienia powinny się odbywać w pierwszych godzinach po otwarciu przychodni – przed godzinami przyjęć pozostałych pacjentów.
Rodzice muszą być przygotowani na włączenie teleporady medycznej na etapie wywiadu epidemiologicznego i wstępnej kwalifikacji do szczepienia w myśl zalecanego indywidualnego podejścia do szczepień. Wywiad telefoniczny, jak podkreśla dr Parandowska-Stankiewicz, oszczędza czas i nie naraża dziecka i rodzica na dodatkowy stres związany z pobytem w poradni. Powinien odbyć się jak najbliżej planowanego terminu wizyty szczepiennej. Personel w trakcie jej ustalania poinformuje rodzica czy opiekuna, że z dzieckiem na szczepienie może przyjść tylko jedna osoba – bezwzględnie bez objawów infekcji.
Zostanie też przeprowadzony wywiad dotyczący stanu zdrowia pozostałych domowników – indywidualna kwalifikacja do szczepień została bardziej poszerzona o wywiad epidemiologiczny, mający wyeliminować prawdopodobieństwa narażenia dziecka, które ma być poddane szczepieniu, na ryzyko zakażenia SARS-CoV-2. – Szczepienia należy odroczyć, jeśli w domu znajduje się osoba z infekcją dróg oddechowych o nieustalonej przyczynie, osoba objęta kwarantanną lub poddana izolacji w warunkach domowych.
Natomiast można je przeprowadzić w sytuacji, gdy nie ma epidemiologicznych czynników zakażenia SARS-CoV-2 zarówno u dziecka, jak i u jego opiekunów lub innych domowników – podkreśla dr Parandowska-Stankiewicz. Krajowa konsultant informuje, że powinno się prowadzić wszystkie szczepienia zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczególnie te obowiązkowe na oddziałach noworodkowych, które powinny być wykonane do 24. miesiąca życia, szczepienia uwzględniające indywidualną sytuację dzieci z chorobami przewlekłymi, dla których istnieją szczególne wskazania zdrowotne oraz szczepienia poekspozycyjne, podejmowane po kontakcie z czynnikiem zakaźnym lub materiałem potencjalnie zakaźnym, mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia zakażenia u osoby narażonej (przeciwko wściekliźnie, tężcowi, odrze, ospie wietrznej, WZW typu B według wskazań medycznych we wszystkich grupach wieku). Dotyczy to także innych szczepień, których „konieczność podania lub dokończenia wynika z Charakterystyki Produktu Leczniczego”.
Dr Parandowska-Stankiewicz przypomina, że rekomenduje się upowszechnianie szczepień przeciw pneumokokom oraz grypie w grupach ryzyka wśród dorosłych, w tym osób po 60. roku życia i przewlekle chorych, ponieważ przewlekłe choroby płuc, układu krążenia, cukrzyca, nowotwory, niewydolność nerek i zaburzenia odporności sprzyjają zachorowaniom na zapalenie płuc, które moż prowadzić do powikłań lub zgonów. Kobiety w ciąży powinny szczepić się przeciwko krztuścowi.
Opr. JD
W dniach 20-26 kwietnia br. obchodziliśmy już 15 edycję Europejskiego Tygodnia Szczepień, któremu patronuje Światowa Organizacja Zdrowia. Jego celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat szczepień oraz podkreślanie ich znaczenia w ochronie naszego zdrowia przez całe życie. Temat przewodni tegorocznej edycji wydarzenia nawiązywał do ogłoszenia przez WHO bieżącego roku rokiem pielęgniarki i położnej, które pomagają chronić matki i ich dzieci poprzez szczepienia.
WHO przy tej okazji podkreśliło również znaczenie wykonywania szczepień w czasie pandemii COVID-19. Szczepienie chronią przed m.in. chorobami zakaźnymi i ich powikłaniami, nowotworami, wadami wrodzonymi z powodu różyczki wrodzonej czy zapaleniem wątroby typu B i jego powikłaniami. Wiarygodne informacje na temat szczepień i szczepionek można znaleźć na stronie NIZP-PZH #Szczepieniainfo.
