25 stycznia 2023 r. w Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza odbył się „Wieczór wspomnień” poświęcony postaci chełmskiego nauczyciela, krajoznawcy i muzealnika – Kazimierza Janczykowskiego.
Impreza, której głównym organizatorem był Zarząd Oddziału PTTK im. Kazimierza Janczykowskiego Chełmie, została przygotowana w 135. rocznicę urodzin jednego z najbardziej zasłużonych chełmskich regionalistów i była podsumowaniem działań prowadzonych w ubiegłym roku w związku z 50. rocznicy śmierci Kazimierza Janczykowskiego, w trakcie których odsłonięto tablicę pamiątkową w budynku muzeum przy ul. Lubelskiej 57 oraz przygotowano wystawę poświęconą życiu i działalności obecnego patrona Oddziału.
Podczas spotkania, które zgromadziło ponad 70 osób, głównie działaczy PTTK, absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Czarnieckiego i muzealników, obok prezentacji postaci Kazimierza Janczykowskiego, odbyła się promocja jego przewodnika Wszystkie drogi prowadzą do Chełma, nad którym autor pracował w ostatnich latach życia i traktował jako podsumowanie prowadzonej od 1918 r. działalności w zakresie poznawania walorów przyrodniczych, historycznych i kulturowych regionu.
Jego marzeniem było wydanie tej publikacji. W 1968 r., przewodnik opatrzony przedmową dr. Stanisława Michalczuka (adiunkta Wydziału Historii Sztuki KUL) w zasadzie był gotowy (taki rok widnieje na zachowanych maszynopisach), jednak do śmierci Kazimierza Janczykowskiego w 1972 r. nie został wydany.
Do realizacji tego zamierzenia nie doszło również w kolejnych latach. Mimo że od powstania przewodnika minęło ponad pół wieku, w kręgu chełmskich działaczy PTTK zrodził się pomysł wydania przygotowanego przez Kazimierza Janczykowskiego materiału, przede wszystkim jako niezwykle malowniczej, gawędziarskiej opowieści o dziejach Chełma i ziemi chełmskiej, pełnej często zapomnianych szczegółów, osobistych refleksji i ciekawych dygresji. Cennym walorem był również fakt, że znaczna część tekstu została przygotowana przez autora na bazie własnych pieszych wędrówek.
Wydawnictwo miało być też najbardziej godnym uczczeniem wieloletniej i bezinteresownej działalności Kazimierza Janczykowskiego w niwie krajoznawstwa i turystyki. Przedsięwzięcie udało się zrealizować dzięki wsparciu finansowemu Województwa Lubelskiego i Miasta Chełm. Działania organizacyjne przeprowadzili działacze Oddziału. W publikacji umieszczono pocztówki i zdjęcia ze zbiorów Muzeum Ziemi Chełmskiej oraz Oddziału PTTK. Przygotowaniem edytorskim i drukiem zajęło się chełmskie Wydawnictwa TAWA Waldemara Taurogińskiego.
Pierwszy egzemplarz przewodnika otrzymała obecna na spotkaniu córka Kazimierza Janczykowskiego – Teresa Kossowska, która bardzo serdecznie podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do wydania przewodnika po wielu latach zapomnienia. Następnie podzieliła się wspomnieniami o swoim ojcu. W kolejnej części spotkania zabrali głos uczestnicy, przede wszystkim dawni uczniowie Kazimierza Janczykowskiego w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czarnieckiego, którzy wspominali lekcje i wędrówki z zasłużonym regionalistą. Podkreślano jego wielorakie pasje i zainteresowania oraz niezwykłą otwartość i humor.
Zapamiętany obraz dziadka przybliżyli także wnukowie Kazimierza Janczykowskiego – Andrzej i Wojciech Kossowscy. Swoje wspomnienia o Kazimierzu Janczykowskim i jego działalności zaprezentowali także: chełmski archeolog Stanisław Gołub oraz literat Zbigniew Waldemar Okoń. W większości wystąpień podkreślano ogromne zasługi Kazimierza Janczykowskiego w poszukiwaniu i gromadzeniu materiałów o przeszłości Chełma i regionu oraz w popularyzacji różnorodnych walorów okolic Chełma.
Przypominano jego działalność w zakresie badań archeologicznych, aktywność pisarską (był autorem ponad 80 publikowanych tekstów i pozostawił szereg prac w maszynopisach), udział w organizacji i popularyzacji aktywności sportowej oraz zasługi przy tworzeniu chełmskiego Muzeum, którego był jednym z głównych organizatorów i wieloletnich kierowników. (zl, fot. Grzegorz Zabłocki)
