Ośrodek „Brama Grodzka -Teatr NN” podsumował rok 2018. To 94 wydarzenia, w tym dwa nowe: Marsz Pamięci w rocznicę akcji „Reinhardt” i spacer śladami Julii Hartwig. Wydano poczytną gazetę o historii Lublina.
W minionym roku Ośrodek miał duży udział w obchodach 100-lecia odzyskania polskiej niepodległości. W bieżącym skupi się na promocji 450-lecia Unii Lubelskiej. A to wszystko dla wielu tysięcy ludzi
– Miniony rok w Ośrodku Brama Grodzka – Teatr NN zdominowały wydarzenia związane z rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości – mówili na konferencji podsumowującej Joanna Zętar i Grzegorz Jędrek z działu PR.
Ich zdaniem, najważniejszym rocznicowym projektem było czasopismo PA.RA. Ukazało się 18 numerów gazety o łącznym nakładzie 66 tys. egz. Periodyk można było otrzymać bezpłatnie. Jego salonik prasowy działał na placu Litewskim. PA.RA była dostępna także w innych dużych miastach Polski. W sumie zamieszczono w niej 217 artykułów 38 autorów ilustrowanych przez 503 fotografie i grafiki.
Tematyka publikacji: np. „Czy patriota śpi w pościeli z orłem?”, „100 lat praw wyborczych kobiet w Polsce.”, „Osiedla przedwojenne Lublina.”, „Wielka miłość Józefa Czechowicza.”, „Zdjęcie z historią: Tajemnicze zlecenie księgarza.”, „Zdjęcie z historią: Nieudane fotografie ze skupu surowców.”, „Kto pokonał supermana?”
PA.RA była również dostępna w Internecie, jej statystyka to m.in. 14.327 odbiorców, 21.812 sesji, 55.862 odsłon. Publikacja powstała we współpraca z czasopismem „Sensor” w III LO, także w oparciu o warsztaty i spotkania w lubelskich szkołach i placówkach kultury.
Drugim, równie ważnym projektem 2018 roku była Akademia Opowieści. – W ramach projektu pt. „Nieznani bohaterowie naszej niepodległości” nadesłano ponad 600 zgłoszeń osób, które pragnęły podzielić się z nami swoją historią – mówią pracownicy. – Pierwszą nagrodę otrzymała Joanna Ciechanowska-Barnuś za opis działalności Stanisława Fenrycha. Prócz 3 nagrodzonych prac Ośrodek uhonorował 30 autorów wyróżnieniem I stopnia, a 50 wyróżnieniem II stopnia.
Inne duże projekty
Zdaniem Joanny Zętar sztandarowe to: „Opowieści z Bramy” czy Akcja „Reinhardt” – w kręgu Zagłady. Przypomina też projekt zakończony w kwietniu ub. roku: „Rewitalizacja studni” na placu manewrowym dworca autobusowego, jako wymownej pamiątki po zrównanej z ziemią dzielnicy żydowskiej Lublina. – To pan Julian Mahari, sponsor ze Szwajcarii, sprawił, że udało się wyremontować ten obiekt – podkreśla. – Dzieło zwieńczyła okolicznościowa publikacja dotycząca losów tej budowli oraz kwerendy badawczej na temat lubelskich przedwojennych wodociągów.
Grzegorz Jędrek wymienia dwa projekty, które były efektem prac Działu Historii Mówionych. To „Lubelskie cegielnie. Materia miasta” oraz „Tajne nauczanie. Cisi bohaterowie”. Zwłaszcza drugi to mrówcza, tytaniczna praca kilku osób, które dokumentują działalność tysięcy ludzi zaangażowanych w konspirację. Ich nazwiska z terenu całej Lubelszczyzny znajdziemy w leksykonie opracowanym w następstwie projektu.
W 2018 roku kontynuowano program „Historia Mówiona”, w którego ramach zebrano 190 nagrań świadków historii. Dziś archiwum Ośrodka zawiera 22.991 tematycznych relacji świadków historii (znajdują się w bibliotece multimedialnej), z czego 5067 jest udostępnionych.
Miniony rok wpisał do kalendarza Bramy także dwa nowe cykle: 17 marca – Marsz Pamięci w rocznicę akcji „Reinhardt” i 14 sierpnia – spacer śladami Julii Hartwig.
Brama to formy teatralne…
51 spektakli Teatru NN wystawiono głównie w jego siedzibie, ale także w Świdniku, Wojsławicach na Zamojszczyźnie, w Sanoku, Warszawie, Ostrogu (Ukraina), Spiskiej Novej Vsi (Słowacja), Rishon LeZion (Izrael) oraz w Nowym Jorku i Bostonie (USA).
Dodatkowo 8 spektakli stworzyli artyści z Danii, Francji, Włoch i Polski w ramach VI edycji Międzynarodowego Festiwalu „Spotkania z Opowiadaczami Świata” (21-24 czerwca).
Wśród nich są pokazy VIII edycji Międzynarodowego Festiwalu „Śladami Singera” (16-29 lipca), który zawitał do 12 miejscowości (Chełm, Piaski, Szczebrzeszyn, Krasnobród, Józefów, Biłgoraj, Tyszowce, Janów Lub., Bychawa, Kraśnik, Kock).
Brama Grodzka kontynuuje również inne swoje festiwale. W dniach 23-26 maja 2018 odbywało się tu Miasto Poezji. XI odsłona pt. „Słowa na wolności” była poświęcona rocznicy odzyskania niepodległości. Główne eventy poetyckie festiwalu gościł na swoim podwórku Dom Słów. W tejże filii Bramy przy ul. Podgrodzie miało ponadto miejsce 10 spotkań z cyklu „Seryjni Poeci”, oraz szereg wydarzeń promujących literaturę z cyklu „W stronę”, bowiem Dom Słów to samodzielna, bardzo aktywna placówka Ośrodka. We wszystkich organizowanych tu wydarzeniach wzięło udział blisko 15 tys. osób (Zwiedzających obiekt było 1971, w warsztatach uczestniczyło 3719, na wystawach było 2778, na spotkaniach tematycznych 485, koncertów wysłuchało 150. Inne działania, akcje w Domu Słów przyciągnęły 5750 widzów.
Różne są oblicza Bramy
Słynna wystawa „Pamięć miejsca” jest nieustającą wizytówką ośrodka przy ul. Grodzkiej 21. Tę stałą ekspozycję odwiedziło w minionym roku 7119 osób, to najwyższa frekwencja od początku istnienia wystawy.
W stosunku do 2017 roku frekwencja wzrosła o ponad 30% – szczycą się twórcy kultury z Ośrodka. Blisko 80% odwiedzających stanowią obcokrajowcy: głównie Izrael, Niemcy, USA. Frekwencja samych grup izraelskich wzrosła o ponad 60%.
Inne ekspozycje gościły znów w Domu Słów – ten celuje w typografii, stąd wystawa „Po pierwsze litery. 10 lat Izby Drukarstwa” składająca się z afiszy, druków akcydensowych i niskonakładowych publikacji, powstałych w tradycyjnej technice druku. Wszystkie prace zostały wykonane w pracowniach Izby przez ich opiekunów: w zecerni – Robert Sawa, papierni – Sylwia Woźniak i introligatorni – Alicja Magiera. Tu wydano m.in. 115 „Poematów o mieście Lublinie” Józefa Czechowicza – bibliofilską edycję 100-lecia.
Dni 9-11 listopada przyniosły wydarzenia w ramach „TypoLub”. Był to cykl spotkań dedykowanych typografii i grafice użytkowej, próba włączenia projektowania graficznego do globalnej dyskusji na temat roli komunikacji międzykulturowej. – Chcemy, by Lublin stał się miejscem wymiany doświadczeń między tradycją typograficzną Wschodu i Zachodu – twierdzą inicjatorzy tych warsztatów.
Aż 6 spotkań z cyklu „Rozmowy o mieście” przyniósł 2018 rok w ramach Forum Kultury Przestrzeni – Brama firmuje je od 13 lat. Odbywają się tam popularne i wzięte debaty na niezbyt wygodne dla miasta tematy. Za działalność FKP odpowiada Marcin Skrzypek. Dzięki niemu Forum prowadzi również słynną kampanię „Miasto dla ludzi” mającą kolejne odsłony i w tzw. realu i w Internecie. Pozwala to lublinianom zabierać głos w sprawach takich jak nielegalne parkowanie, utrudnienia dla pieszych, zbędne progi i bariery komunikacji, pomysły na Lublin, obszary zieleni w mieście zurbanizowanym.
Plany ośrodka na rok 2019 obejmą m.in. 450. rocznicę Unii Lubelskiej, rocznicę wyborów 4 czerwca 1989, Ogólnopolskie Forum Tras Podziemnych (marzec). Będzie także kontynuacja festiwali: Miasto Poezji (23-25 maja), Spotkania z Opowiadaczami Świata (27-29 czerwca), Śladami Singera (12-25 lipca).Marek Rybołowicz
