Badania naukowe i innowacje, transformacje gospodarczą i cyfrową, ochronę zasobów środowiska i klimatu, efektywne wykorzystanie energii, zrównoważony system transportu, rozwój infrastruktury społecznej i zdrowotnej, a także poprawę jakości i dostępności edukacji – to działania, na które wydamy unijne pieniądze w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) na lata 2021-2027.
Województwo lubelskie według projektu Umowy Partnerstwa otrzyma 1,768 mld euro (więcej dostanie tylko śląskie – 2,365 mld euro). Lubelszczyzna dodatkowo będzie mogła liczyć na środki z unijnego programu Polska Wschodnia, w którym do podziału pomiędzy sześć regionów jest 2,5 mld euro, a także z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (w sumie 4,4 mld euro).
W piątek w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie odbyły się konsultacje społeczne projektu Umowy Partnerstwa – najważniejszego dokumentu określającego, w co Polska zainwestuje Fundusze Europejskie na realizację m.in. nowego Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) na lata 2021-2027. Województwo lubelskie jest piątym regionem, w którym Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zorganizowało spotkanie online z przedstawicielami władz samorządowych, przedsiębiorcami, organizacjami samorządowymi i mieszkańcami.
Spotkanie, w którym nasz region reprezentowali wicemarszałkowie Michał Mulawa oraz Zbigniew Wojciechowski, otworzyła wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak. – Województwo lubelskie bardzo skutecznie sięga po fundusze europejskie. W obecnej perspektywie 2014-2020 tylko z programów krajowych pozyskało dodatkowo 9,9 mld zł na inwestycje, więc zakładamy, że również w ramach nowych programów krajowych będzie taka aktywność województwa, żeby pozyskać dodatkowe środki – mówiła minister Jarosińska-Jedynak.
– Fundusze unijne w przyszłej perspektywie to wielka szansa dla rozwoju naszego regionu. Jesteśmy teraz na etapie negocjowania jak najlepszych warunków programu na lata 2021-2027, a pieniądze z polityki spójności i innych programów będą dużym wsparciem dla naszego województwa – przekonywał wicemarszałek Mulawa.
Projekt Umowy Partnerstwa określa cele i sposób inwestowania funduszy unijnych z polityki spójności, w tym także środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (4,4 mld euro). Łącznie to 76 mld euro wkładu UE dla Polski. Program regionalny nie jest jedyną kopertą finansową jaką otrzyma woj. lubelskie: skorzysta również z kontynuacji Programu Operacyjnego dla Polski Wschodniej (2,5 mld euro wkładu UE).
Decydował algorytm
Pieniądze na programy regionalne podzielono według algorytmu opartego na obiektywnych kryteriach. Brano pod uwagę między innymi liczbę ludności, wartość PKB na mieszkańca, ubytek ludności, nakłady na B+R na mieszkańca, emisję zanieczyszczeń pyłowych przez zakłady szczególnie uciążliwe, wskaźnik międzygałęziowej dostępności transportowej (kolejowy/pasażerski), stopę bezrobocia osób w wieku 50+ (według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności) oraz funkcjonowanie organizacji według głównej dziedziny działalności (rozwój lokalny). Dotychczas podzielonych około 75% środków, a blisko 25% pozostałych planuje się rozdysponować pomiędzy programy regionalne
na późniejszym etapie programowania (w ramach negocjacji kontraktu programowego). Powyższa kwota wynosi 7,104 mld euro środków UE i rozdysponowana zostanie na 16. województw.
Na co planujemy przeznaczyć fundusze unijne z nowego RPO WL na lata 2021-27? Program będzie podzielony na dziesięć Osi Priorytetowych: Oś I – Badania naukowe i innowacja, Oś II – Transformacja gospodarcza i cyfrowa, Oś III – Ochrona zasobów środowiska i klimatu, Oś IV – Efektywne wykorzystanie energii, Oś V – Zrównoważony system transportu, Oś VI – Rozwój infrastruktury społecznej i zdrowotnej, Oś VII – Zwiększenie spójności społecznej, Oś VIII – Zaspokajanie potrzeb rynku pracy, Oś IX – Lepsza edukacja, Oś X – Rozwój zrównoważony terytorialnie. GK
Opozycja bije na alarm, że środków będzie mniej
– Bardzo niepokojące jest to, że możemy dostać około 2 miliardów złotych mniej niż w poprzedniej perspektywie – ocenia wielkości wsparcia dla województwa lubelskiego w nowej perspektywie RPO, Krzysztof Grabczuk, były marszałek województwa lubelskiego, obecnie poseł na Sejm RP, wiceprzewodniczący Platformy Obywatelskiej na Lubelszczyźnie, Grabczuk podkreśla, że planowane wsparcie to około 900 złotych mniej na mieszkańca regionu niż wcześniej. – Jesteśmy jednym z biedniejszych regionów w Unii Europejskiej, te pieniądze są potrzebne nam jak tlen – dodaje.
Samorządowcy z PO, w tym Krzysztof Żuk, prezydent Lublina, a także szef regionalnych struktur PO, domagają się zwiększenia puli pieniędzy dla regionów. K. Żuk zapowiedział, że wystąpi z taką propozycją na komisji wspólnej rządu i samorządu. Pieniądze miałyby pochodzić z rezerwy, 7 mld euro. Opozycji nie podoba się także to, że większość, bo aż 60 procent unijnej kasy będzie dzielona w Warszawie. – To oznacza, że mniejsze samorządy będą miały trudniejszy dostęp do funduszy europejskich. I to jest niepokojące – dodaje prezydent Krzysztof Żuk, tłumacząc że programy krajowe dotyczą największych inwestycji, na które trzeba mieć duży wkład własny, a na co średnich i małych miast nie będzie stać. LB
