Znany działacz społeczny, historyk i dziennikarz Marian Turski otrzymał 23 marca br. tytuł doktora honoris causa UMCS. Wyróżnienie to nadano mu m.in. za przywracanie wiary w sprawczą moc wolnego słowa i stanie na straży pamięci polsko-żydowskiej historii.
Marian Turski od wielu lat współpracuje z Wydziałem Politologii i Dziennikarstwa UMCS. Wielokrotnie odwiedzał jednostkę, m. in. jako uczestnik konferencji i spotkań w salonie „Polityki”. Od 2012 r. zasiada w Kapitule Stypendium im. Leopolda Ungera, która jest afiliowana przy UMCS. Sprawuje merytoryczną opiekę nad laureatami stypendium, a także praktykantami z naszego Uniwersytetu w redakcji „Polityki”. W uznaniu związków z UMCS i Lublinem 14 stycznia 2019 r. przyznano mu Medal Amicis Universitatis i Medal 700-lecia Miasta Lublin.
Jest on szefem działu historycznego tygodnika „Polityka”. To także wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, od 2021 r. prezydent Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, a także jeden ze współtwórców Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i przewodniczący Rady Muzealnej. Całe swoje życie poświęcił pracy na rzecz kultury oraz walce o prawa człowieka, za co otrzymał wysokie odznaczenia zarówno polskie, jak i zagraniczne, m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Nagrodę Honorową Komisarza NZ ds. Praw Człowieka.
Zacne wyróżnienie
Senat UMCS postanowił nadać tytuł doktora honoris causa red. Turskiemu za szlachetne wypełnianie misji strażnika pamięci wspólnej, polsko-żydowskiej historii, przywracanie wiary w sprawczą siłę wolnego słowa oraz głęboki moralny wymiar przykazania „Nie bądź obojętny”, które staje się uniwersalnym ludzkim zobowiązaniem wobec bliźnich i świata. Przyznanie tytułu doktora honoris causa jest najwyższym wyróżnieniem i zarazem największym uznaniem ze strony uniwersytetu dla osób szczególnie zasłużonych dla nauki oraz godnych naśladowania.
Wydarzenie, które odbyło się 23 marca, zainaugurował rektor UMCS prof. dr hab. Radosław Dobrowolski. Podczas uroczystości laudację wygłosiła prof. dr hab. Iwona Hofman, dyrektor Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach, będąca jednocześnie promotorem nadania tytułu dhc red. Turskiemu.
– Wydany w 2021 r. wybór wystąpień i wywiadów Mariana Turskiego nosi tytuł „XI Nie bądź obojętny” i jest dedykowany Romanowi Kentowi, wieloletniemu prezydentowi Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, który użył tej frazy, przemawiając z okazji 70. rocznicy wyzwolenia obozu. Marian Turski, wyjaśniając istotę zła wynikającego z obojętności, a także zaniechania, konformizmu, bezrefleksyjności, braku empatii i współczucia, umieścił w centrum rozważań przykazanie sformułowane przez Kenta, by nadać mu walor uniwersalnej prawdy, wektora przyszłości adresowanego do ludzkości – podkreślała prof. Iwona Hofman.
Nie pozostajemy obojętni
W związku z wojną toczącą się za naszą wschodnią granicą podczas uroczystości pojawiło się wiele nawiązań do sytuacji w Ukrainie oraz faktu, jakie znaczenie mają obecnie słowa „nie bądź obojętnym”.
– Dzisiaj pierwszym wymogiem jest zrozumieć, że tam obok nas umierają ludzie, że to nie jest konflikt wewnętrzny, to jest agresja. W tym momencie nie jest ważne, czy były dawniej jakieś konflikty wojenne, oskarżenia, to jest agresja, która jednocześnie zabija i niszczy. Zabija ludzi – cywili, dzieci, matki – i niszczy kulturę. Jeżeli to zrozumiemy, to potem nasza obojętność musi być przezwyciężona taką formą pomocy, na jaką nas stać. Oni [społeczeństwo ukraińskie] w pewnym sensie walczą o wolność, więc każdy z nas musi pomyśleć, w jaki sposób im pomóc. Dzisiaj na tym polega niepozostawanie obojętnym – powiedział red. Marian Turski.
Podczas swojego przemówienia gość honorowy ponownie wrócił do tematu związanego z obecną sytuacją na świecie, ale też podkreślił, jak ważną rolę w życiu człowieka odgrywa przyjaźń. – Jeśli na waszej liście doktorów honoris causa jest obecnie 86 nazwisk, to pozwólcie, że wymienię jedno, z powodu którego bardzo się cieszę, że mogę być kolejny. To jeden z najbliższych mi przyjaciół, nieodżałowanej pamięci Leopold Unger. Ale najważniejszą częścią mojego szczęścia jest to, że tu jesteście – dodał red. Turski. – Parafrazując słowa Marka Twaina, szczęściem jest, kiedy możesz swoją radością dzielić się z najbliższymi; szczęściem jest, kiedy ci najbliżsi chcą być uczestnikami twojej radości.
Następnie red. Turski wygłosił wykład pt. „Dlaczego powstanie wybuchło tak późno?”, który dotyczył powstania w getcie warszawskim. MG
