15 sierpnia Kościół katolicki obchodził uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Cerkiew prawosławna też w wyjątkowy sposób celebruje to święto, zamyka ono wschodni rok liturgiczny i jest nazywane świętem „Zaśnięcia Matki Bożej” lub świętem „Odpocznienia Matki Bożej” (uroczystości wg kalendarza gregoriańskiego obchodzone są 28 sierpnia).
Nowy Testament nie wspomina o ostatnich dniach życia ziemskiego Maryi ani o jej śmierci i „wniebowzięciu”. Choć, jako dogmat zostało ono ogłoszone w Kościele katolickim dopiero 1 listopada 1950 roku przez papieża Piusa XII, to chrześcijanie obchodzili to święto już od V wieku.
W Polsce święto Wniebowzięcia znane jest także, jako uroczystość Matki Boskiej Zielnej lub korzennej, jak w Czechach. W Bawarii i Nadrenii jako święto Matki Bożej Kwietnej, a w Estonii – Matki Bożej Żytniej. Zarówno w Kościele katolickim, jak i w Cerkwi wierni przynoszą tego dnia do świątyń zboża i zioła, żeby kapłanie je poświęcili.
Trzydziestki Maryjne
W Polsce święto Wniebowzięcia NMP opatrzone jest dodatkowo historycznym symbolem cudu nad Wisłą z czasów wojny polsko – bolszewickiej 1920 roku i Dniem Wojska Polskiego. Z Wniebowzięciem łączą się liczne zwyczaje ludowe. Pielęgnowany jest też zwyczaj tzw. trzydziestki maryjnej, rozpoczynającej się 15 sierpnia. Od tego dnia przez 30 dni w kościołach głównie z tytułami maryjnymi, wierni uczestniczą w nabożeństwach i procesjach ku czci Matki Bożej. W ciągu tych 30 dni przypadają także święta: NMP Królowej – 22 sierpnia, NMP Częstochowskiej – 26 sierpnia, święto Narodzenia NMP – 8 września, Najświętszego Imienia NMP – 12 września i NMP Bolesnej – 15 września.
Korzenie w Kościele wschodnim
Uroczystość Wniebowzięcia ma swoje początki w Kościele wschodnim, który wprowadził ją w 431 roku. Tradycja przedstawia ciało Matki Bożej unoszone przez aniołów w promienistym świetle do nieba. W taki sposób ukazuje wniebowzięcie większość dzieł sztuki. W Niemczech tematyka ta pojawia się przede wszystkim na barokowych freskach kościołów Bawarii. Często na sklepieniach można zobaczyć freski ukazujące Maryję otoczoną aniołami i unoszącą się na obłoku.
„ Wniebowzięcie Maryi” Petera Paula Rubensa z 1626 roku znajduje się w Galerii Sztuki w Waszyngtonie. Hiszpański malarz okresu baroku, Bartolome Esteban Murillo poświęcił temu tematowi w 1675 roku dzieło, którego oryginał znajduje się obecnie w petersburskim Ermitażu. Do najpiękniejszych obrazów o tej tematyce zalicza się „ Assunta” („Wniebowzięta” ) Tycjana w kościele Santa Maria Gloriosa ( Matki Bożej Chwalebnej) w Wenecji. Ten wielki obraz w głównym ołtarzu namalowany w latach 1516 – 18, należy do mistrzowskich dzieł wielkiego malarza.
Zapis w 20 starożytnych apokryfach
Wniebowzięcie Maryi, to główny temat około 20 starożytnych apokryfów, znanych pod ogólnym tytułem Transitus Mariae. Apokryfy te przytaczają między innymi opowieść o tym, że w dzień odejścia Maryi zjechali się do Jerozolimy z odległych krańców ziemi apostołowie, aby pochować Jej ciało u podnóża Góry Oliwnej. Święty Tomasz, którego nie było przy śmierci Maryi (zwykle się spóźniał) poprosił o otworzenie Jej grobu. Gdy odsunięto kamień, okazało się, że grobowiec jest pusty i leżą w nim tylko pachnące lilie i wianki z kwiatów. Jakimś echem tej opowieści jest właśnie święcenie w dzień Wniebowzięcia kwiatów i ziół, a w przeszłości nawet całych snopów zboża, ziół i nadzianych na patyk owoców.
Wg apokryfów Matka Boża została zabrana do nieba w obecności otaczających ją apostołów 12 lat po śmierci swego Syna. Św. Jan Paweł II w 1997 roku stwierdził, że skoro dramatu śmierci doznał Jezus, trudno przyjąć, że nie przeżywała tego Jego Matka. Dogmatowi o Wniebowzięciu przeciwstawiają się protestanci, podając, jako argument brak jakiejkolwiek wzmianki na ten temat w Piśmie Świętym.
W 1960 roku komuniści zawiesili obchodzenie święta Wniebowzięcia NMP w Polsce. Przywrócono je dopiero po 1989 roku. W Kalwarii Zebrzydowskiej do dziś odbywa się inscenizacja Wniebowzięcia Maryi. W czasie procesji, która kończy uroczystość, posąg Matki Bożej niesiony jest na marach, a następnie podnosi się go i pokazuje wiernym.
Elżbieta Kasprzycka
