(29 sierpnia) W ramach uzyskanego przez Muzeum – Zespół Synagogalny we Włodawie grantu, na polach w gminie Hańsk udało się zademonstrować rekonstrukcję bitwy sprzed stu lat, stoczonej pomiędzy polskimi oddziałami a bolszewicką hordą.
W dniu 17 sierpnia 1920 r. pod Osową 3. Dywizja Piechoty Legionów Polskich stoczyła bój z sowiecką 17. Brygadą Strzelców. Z tej okazji Muzeum zorganizowało inscenizację tej bitwy. Udział w inscenizacji wzięli członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Wrzesień’39 i Grupy Młodzieżowej SIM PCK Włodawa.
Inscenizacji przyglądała się spora grupa zainteresowanych mieszkańców i pasjonatów, w tym wójt gminy Marek Kopieniak, przewodniczący Rady Powiatu we Włodawie Romuald Pryll i członek Zarządu Powiatu we Włodawie – Adam Panasiuk. Całość zgrabnie prowadziła znana erudytka – Anita Lewczuk vel Leoniuk.
Poniżej przedstawiamy fragment monografii 3. pułku artylerii polowej legionów, opublikowanej przez dowódcę pułku kpt. Karola Myrka w 1928 roku.
Bój pod Osową. Przez dzień 17 sierpnia 3-a dywizja piechoty legjonów pozostawała w okolicy Włodawy. O świcie dowództwo dywizji zostało niespodziewanie zaatakowane przez 17-ą brygadę strzelców sowieckich, chcącą przebić się za Bug. Rozpaczliwe natarcie nieprzyjaciela załamało się w ogniu 1-ej i 5-ej bateryj, konni zaś telefoniści i zwiady artyleryjskie wraz z I bataljonem 8-go pułku piechoty rzuciły się do przeciw natarcia, zagarniając kilkuset jeńców oraz wiele wozów i materjału wojennego. Szosa między Osową a Okoniuszkami była zatłoczona nieprzyjacielskiemi taborami piechoty, kawalerji i artylerji.
Podjęte przez 3-ą dywizję piechoty legjonów natarcie, w którem patrole arytlerji posuwały się wspólnie z piechotą, doprowadziło do ostatecznego rozbicia oddziałów 58-ej dywizji sowieckiej. Tu ogniomistrz Misiewicz poprowadził jezdnych i ordynansów, znajdujących się przy przodkach, do przeciwnatarcia i, pomagając sobie ogniem karabinu maszynowego, odrzucił nieprzyjaciela i wziął 19 jeńców, zaś ogniomistrz Kasprzykowski swoim śmiałym wywiadem dopomógł do zdobycia 4 karabinów maszynowych i zabrania 40 jeńców. Podporucznik Antoni Śpiewak z 3-ej baterji w raz ze swym zwiadem zdobył karabiny maszynowe oraz jeńców, a zwiad 1-ej baterji – 3 karabiny maszynowe.
Ogółem zabrano do niewoli 700 jeńców. W boju tym została zniszczona rosyjska grupa bojowa Dotola. Cały dzień zszedł na oczyszczaniu okolicy z rozbitków i zbieraniu zdobyczy, udało się uciec tylko baterji nieprzyjacielskiej, która później i tak dostała się w ręce oddziałów 7-ej dywizji piechoty. Dnia 18 i 19 sierpnia 3-a dywizja legjonów maszerowała wzdłuż Bugu, zwalczając po drodze oddziały cofających się z pod Warszawy na wschód wojsk sowieckich.
Wieczorem dnia 19 sierpnia 8-y pułk piechoty legjonów i I bataljon 7-go pułku piechoty legjonów zajęły Brześć nad Bugiem. Dnia 20 sierpnia przybyło do Terespola dowództwo 3-ej dywizji piechoty legjonów i nakazało obsadzenie fortów i cytadeli oraz przygotowanie do obrony Brześcia nad Bugiem. (opr. pk)
