Państwowe Muzeum na Majdanku w zakończonym 2019 roku obchodziło 75-lecie likwidacji Konzentrationslager Lublin i 75. rocznicę swojego powstania. Uroczystościom towarzyszyły wydarzenia znane z lat poprzednich i te realizowane po raz pierwszy.
Najważniejszym w 2019 r. była 75. rocznica likwidacji KL Lublin. Przy tej okazji zorganizowano trwający w dniach 20–22 lipca Zjazd Rodzin Więźniów Majdanka „Pokolenia”. Organizatorzy chcieli, by obchody jubileuszu spoiły przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Zjechali na nie z całej Polski bliscy więźniów KL Lublin i potomkowie tych, którzy im pomagali. W jego trakcie zapoznali się z dziejami obozu, przyjrzeli się pracy muzealników, mieli kontakt z muzealnymi obiektami, archiwaliami i muzealiami. Opowiadali też o swoich krewnych naznaczonych piętnem Majdanka, co zachęciło pracowników Muzeum do dogłębniejszego poznania ich losów. Dodatkowo między uczestnikami zadzierzgnęły się węzły przyjaźni, które dobrze wróżą na przyszłość.
Rok 2019 to także pierwszy w historii Muzeum komiks – „Chleb wolnościowy” – autorstwa Pawła Piechnika – opowieść o losach 11 więźniów oparta na ich relacjach. Jego premiera miała miejsce 11 maja w MBP im. H. Łopacińskiego. Lublinianie mogli się z nim zapoznać dzięki 15 planszom w przestrzeni miasta prezentującym jego karty. Tytułowy „chleb wolnościowy” wypiekany poza obozem był symbolem wolności i domu.
Po raz pierwszy Muzeum upamiętniło wydarzenie ze swojej historii – 75-lecie powstania – w formie muralu. Jego autor – Marcin Czaja – namalował go na murze u zbiegu ul. Wolskiej oraz Drogi Męczenników Majdanka. Nieprzypadkowo przedstawił na nim przedmioty osobiste i te kojarzące się z życiem obozu – to z leżącej w pobliżu rampy kolejowej więźniowie rozpoczynali marsz z wolności w stronę obozu.
Nowością była też pierwsza konferencja naukowa „Obiektywy nad obozami”, poświęcona wykorzystaniu zdjęć wykonanych podczas zwiadów lotniczych nad obozami koncentracyjnymi i obozami zagłady oraz innymi miejscami eksterminacji w praktyce muzealniczej.
2019 r. to również 50. rocznica odsłonięcia monumentalnego Pomnika Walki i Męczeństwa autorstwa Witolda Tołkina i Janusza Dembka. Wydarzeniu była poświęcona debata „Rzeźba, która zmieniła krajobraz Lublina – 50 lat pomnika Majdanka”, która odbyła się 19 września w Akademickim Centrum Kultury „Chatka Żaka” w Lublinie.
Jak co roku obchodzone były rocznice i dni pamięci: pierwszego transportu z Pawiaka oraz Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu (obie w styczniu),
„Aktion Reinhardt” (marzec), Narodowy Dzień Pamięci Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady (czerwiec), wybuchu II wojny światowej, co upamiętniła m.in. gra miejska oraz akcji „Erntefest”. Niezwykle zróżnicowane były w roku jubileuszu propozycje przygotowane w ramach cyklu „Niemi świadkowie historii”, dające możliwość poznania wydarzeń i osób w kontekście zachowanych muzealiów.
W bieżącym roku placówka zmieniła identyfikację wizualną na nową, minimalistyczną, łączącą trzy miejsca pamięci – Państwowe Muzeum na Majdanku oraz jego oddziały: Muzeum i Miejsce Pamięci w Bełżcu oraz Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze.
Joanna Dudziak
