Przemoc, narkotyki, alkohol, hazard – to nie zarzuty dla zorganizowanej grupy przestępczej, to problemy, z którymi na co dzień zmaga się równie dobrze zorganizowana grupa psychologów i terapeutów z ośrodka zdrowia psychicznego przy Ogrodowej.
Założycielka Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Ośrodka Profilaktyki, Diagnozy i Terapii Zdrowia Psychicznego, Małgorzata Prystupa, nie przypuszczała pewnie jak bardzo rozwinie się jej skromny z początku projekt. Gdy, zaczynając w 2010 r., przekształcała część własnego domu w gabinety terapeutyczne, bo nie miała gdzie przyjmować pacjentów, chciała leczyć osoby zmagające się z nałogami, a ich rodziny otoczyć opieką psychologa. Z upływem czasu zgłaszało się jednak coraz więcej osób z innymi problemami.
Placówka, wychodząc im naprzeciw, zaczęła stopniowo poszerzać zakres świadczeń. Równolegle do NZOZ-u cały czas funkcjonowało również Stowarzyszenie Integracji Rodzin Przystań. Obie organizacje, uzupełniając się wzajemnie, działały na zasadzie partnerstwa i pomagały osobom z wszelakimi problemami – od uzależnionych, poprzez wykluczonych społecznie, do ofiar przemocy. Dziś, po jedenastu latach od rozpoczęcia działalności i pomocy udzielonej tysiącom potrzebującym, ośrodek zatrudnia cały sztab specjalistów z różnych dziedzin. Do dyspozycji pacjentów pozostają psychologowie, psychiatrzy, pedagodzy, seksuolodzy, doradcy zawodowi, a w razie potrzeby są nawet prawnicy. Nie sposób już zliczyć, ilu ludzi przewinęło się przez placówkę, a to i tak tylko ułamek, bo swoje filie organizacja ma rozsiane po całym regionie.
– Pomocy udzielamy całkowicie bezpłatnie. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że chociaż dostęp do opieki medycznej z założenia powinien być darmowy i powszechny, to w naszym kraju zdrowie psychiczne jest nadal marginalizowane, przez co chorym trudno leczyć się na „fundusz”. A nie każdego przecież stać na prywatne wizyty u psychologa – mówi M. Prystupa. – Chciałam stworzyć miejsce, w którym każdy kto tego potrzebuje mógłby swobodnie porozmawiać o swoich problemach i spróbować rozwiązać je z pomocą terapeuty. Stąd nazwa stowarzyszenia, bo nasza poradnia to taka właśnie przystań dla zagubionych, tyle że nie okrętów, a ludzi – dodaje.
Uzależnienia nadal zbierają żniwo
Przez ponad dekadę funkcjonowania zarząd ośrodka, dostrzegając coraz to nowe potrzeby zmieniającego się społeczeństwa, sukcesywnie poszerzał wachlarz udzielanej pomocy. I choć już dawno zakres działalności placówki wyszedł poza ramy typowych świadczeń psychologicznych, to nadal jej fundamentem jest leczenie osób pogrążonych w nałogach. W działającej Poradni Uzależnienia od Substancji Psychoaktywnych terapeuci są przygotowani praktycznie na każdy typ uzależnienia.
Dodatkowo, dla osób uzależnionych od alkoholu stworzono Dzienny Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu. Chorzy przychodzą tam codziennie na kilka godzin i uczestniczą w terapii grupowej i indywidualnej oraz konsultacjach pielęgniarskich. Są również sposoby na opornych. Jeśli osoba uzależniona nie widzi problemu i nie chce podjąć leczenia, rodzina chorego może wystąpić o sądowy nakaz, który skieruje chorego na przymusowe leczenie. Personel poradni może pomóc w załatwieniu niezbędnych formalności. – Lata pracy z uzależnionymi pokazały mi, że nałóg ma różne oblicza. To nie zawsze musi być alkohol czy narkotyki.
Dzisiaj równie destruktywne mogą się okazać z pozoru niegroźne rzeczy, np. gry komputerowe, internet albo zakupy. Uzależnienie nie wyniszcza tylko chorego. Odbija się też na jego bliskich, którzy niejednokrotnie żyjąc z taką osobą przeżywają prawdziwą gehennę. Najgorsze jest to, że najczęściej cierpią na tym ci najbardziej niewinni, czyli dzieci – M. Prystupa.
Aby zadbać o tych, którzy sami jeszcze nie mogą się obronić, stowarzyszenie prowadzi świetlicę socjoterapeutyczną. Dzieci i młodzież z rodzin dotkniętych ubóstwem, przemocą lub problemem uzależnienia mogą tam przychodzić codziennie. – U nas aktywnie spędzają czas. Organizujemy dla nich dodatkowe zajęcia z j. angielskiego i matematyki. W przyszłości chcemy przeprowadzić warsztaty z technik szybkiego uczenia się. Staramy się również rozerwać te dzieciaki. Urządzamy wycieczki, a także wyjścia do kina czy teatru – mówi koordynatorka projektu Adriana Sztuk. – Opiekunowie pomagają im w lekcjach, a rozmowy z psychologami zapewniają równowagę psychiczną i edukację o zgubnym wpływie uzależnienia, aby nie powtarzali błędów dorosłych – dodaje.
Rodzinom, w których występuje problem uzależnienia lub przemocy zapewniana jest kompleksowa opieka. Poza wsparciem psychologicznym, w razie potrzeby można skorzystać z konsultacji psychiatrycznych, a także pomocy prawnej.
Pokrzywdzeni mogą liczyć na wsparcie
We współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości stowarzyszenie prowadzi Ośrodek Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem, gdzie ofiary mogą bezpłatnie skorzystać z usług prawnika i w razie potrzeby otrzymać opiekę psychologa. Formy pomocy oferowanej przez ośrodek są dostosowane do poszczególnych potrzeb poszkodowanych. Gdy np. ofiary przemocy domowej są prześladowane przez jednego z domowników, mogą liczyć na pomoc w znalezieniu nowego lokum i pokrycie kosztów trzymiesięcznego czynszu. Pieniądze pochodzą z Funduszu Sprawiedliwości. W sytuacjach szczególnie trudnych potrzebujący mogą uzyskać wsparcie finansowe na żywność lub ubrania. Prawnicy udzielają bezpłatnych porad oraz pomagają w postępowaniach sądowych. W razie potrzeby poszkodowanemu przydzielany jest do pomocy osobisty asystent, który pomaga załatwić formalności w sądzie czy prokuraturze. Są organizowane także warsztaty umiejętności psychospołecznych dla osób pokrzywdzonych, gdzie osoby o podobnych przeżyciach wspierają się nawzajem. – Warsztaty są bardzo ważnym elementem pomocy poszkodowanym, ponieważ pomagają nauczyć się potrzebnych w kryzysie umiejętności psychospołecznych oraz mogą wytworzyć silną więź między ludźmi, dzięki której nie czują się osamotnieni w zmaganiu z przeciwnościami losu – mówi A. Sztuk.
Najliczniejszą grupą podopiecznych ośrodka, są niestety ofiary przemocy w rodzinie, ale na pomoc mogą liczyć także poszkodowani w innych przestępstwach, takich jak oszustwa, kradzieże, czy pokrzywdzeni w wypadkach samochodowych. Ludzie są naprawdę różni, a nie każdy jest na tyle odporny psychicznie, by poradzić sobie z niektórymi problemami. Wielu nie stać na wynajęcie prawnika. Staramy się pomagać w miarę naszych możliwości i nie lekceważymy żadnej ze spraw, z jakimi ludzie do nas przychodzą – zapewnia A. Sztuk.
Jeszcze więcej
Z roku na rok, pod wodzą energicznej pani psycholog i jej zespołu, ośrodek realizuje coraz więcej prospołecznych projektów. Nie tak dawno dobiegło końca Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego, dzięki któremu osoby z zaburzeniami psychicznymi otrzymały kompleksowe wsparcie. Chorzy i ich opiekunowie z powiatów chełmskiego, hrubieszowskiego, krasnostawskiego i włodawskiego zostali objęci opieką psychiatryczną, terapeutyczną oraz medyczną. A wiele osób, które przeszły kryzys psychiczny, udało się „podnieść” i zaaktywizować zawodowo. Ponadto, rzesza funkcjonariuszy publicznych, takich jak lekarze, nauczyciele, kuratorzy i pracownicy służb mundurowych, została przeszkolona z zakresu rozpoznawania wczesnych oznak zaburzeń psychicznych.
Kilka lat temu udało się też pozyskać fundusze na Dzienny Ośrodek Rehabilitacyjno – Pielęgnacyjny dla Osób Starszych. To miejsce stworzone dla osób od 55 lat+ z Chełma i powiatu chełmskiego, którzy na skutek niepełnosprawności, schorzeń lub podeszłego wieku mają problemy z samodzielnością. Samochód z przydzielonym kierowcą codziennie zabiera kilkunastu podopiecznych z ich domów i zawozi do ośrodka. Tam dla uczestników projektu przewidziano m.in. ćwiczenia usprawniające ruchowo, zajęcia rekreacyjne i kulturalne, a także porady dietetyczne. W każdej chwili do dyspozycji podopiecznych pozostaje fizjoterapeuta, psycholog i pielęgniarka. – Wszystkie nasze realizowane projekty mają jakiś konkretny cel – mówi kierownik administracji NZOZ-u Beata Miksza. – Praca w ośrodku nauczyła mnie jednego. Nie może być tak, że osoby z zaburzeniami czy uzależnione będą odsyłane od drzwi do drzwi i pozostawione samemu sobie. To nie ludzie powinni szukać miejsca gdzie mogą znaleźć pomoc. To miejsce, które chce uchodzić za lecznicę, powinno umieć się zaadoptować i dostosować do potrzebujących. (sr)
Stowarzyszenie Integracji Rodzin PRZYSTAŃ NZOZ
Ośrodek Profilaktyki, Diagnozy i Terapii Zdrowia Psychicznego:
Chełm, ul. Ogrodowa 46 i 47
tel. 82 564 36 32
