Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie w ramach konkursu stypendialno-grantowego Fundacji Forum Dialogu realizuje zadanie: Upamiętnić Zagładę.
Ekspozycja: Życie i Zagłada chełmskich Żydów w 80 rocznicę „likwidacji” getta w Chełmie.
Zapraszamy na wystawę outdoorową, prezentującą jedno z najtragiczniejszych wydarzeń miasta, jakim była Zagłada chełmskiej społeczności żydowskiej.
Na ekspozycję złożyły się: afisze, zdjęcia i archiwalia ze zbiorów: Muzeum Ziemi Chełmskiej im. W. Ambroziewicza w Chełmie, Archiwum Państwowego w Lublinie – Oddział w Chełmie, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, The Yad Vashem Institute, Ghetto Fighters House Lohamei HaGeta’ot, Archiwum Obrazu Dziedzictwa Pruskiego – Bildagentur oraz zbiorów prywatnych. Na wystawie zaprezentowano wspomnienia osób, które przeżyły getto chełmskie i zostawiły świadectwo. Mają one ogromną wartość informacyjną oraz są bezprecedensowym nośnikiem ludzkich przeżyć.
80. rocznica jest właściwą okazją do przybliżenia współczesnym mieszkańcom Chełma tematyki Zagłady z perspektywy Ocalałych i świadków. Poprzez wspólne działania w ostatnich latach udaje się nam odbudować utracone relacje z drugim, trzecim pokoleniem chełmskich Żydów ocalonych z Holokaustu i rozproszonych po wielu zakątkach świata. Dowodzi to o triumfie nad złem, triumfie życia nad Zagładą. Dziś gdy dramat wojny w Ukrainie rozgrywa się na oczach całego świata, gdy wciąż istnieją totalitarne reżimy i wybuchają nowe konflikty zbrojne, świadectwo o tamtych czasach jest szczególnie ważne. Na nas spoczywa obowiązek troski aby je przypominać, utrwalać prawdę i przekazywać ją kolejnym pokoleniom ku przestrodze.
Ekspozycja plenerowa Życie i Zagłada chełmskich Żydów w 80 rocznicę „likwidacji” getta w Chełmie prezentowana będzie od 6 listopada br. na skwerze Szmula Zygielbojma, ul. Mickiewicza 6.
***
W ramach „akcji Reinhardt” w maju 1942 r. Niemcy rozpoczęli Zagładę chełmskiej społeczności żydowskiej. Był to początek deportacji ludności do pobliskiego obozu zagłady w Sobiborze. W tym a także kolejnych transportach zginęło szczególnie dużo kobiet z dziećmi oraz ponad 1000-osobowa grupa Żydów słowackich (przybyli do Chełma 11 i 12 maja 1942 r.)
Największa akcja deportacyjna nastąpiła jesienią i zimą 1942 r. 6 listopada 1942 r. komendant policji i Służby Bezpieczeństwa SS na dystrykt lubelski zarządził całkowity zakaz wstępu do dzielnicy żydowskiej do 15 listopada 1942 r. pod karą śmierci. Była to najbrutalniejsza akcja, która zakończyła istnienie społeczności żydowskiej Chełma, liczącej przed wybuchem wojny 15 000 osób. (drb)
