W wieku 83 lat, w dniu 4 maja, po długiej i ciężkiej chorobie, zmarł Ryszard Jankowski, jeden z najbardziej rozpoznawalnych uczestników chełmskiej podziemnej Solidarności.
Był absolwentem policealnej Państwowej Zaocznej Szkoły Ekonomicznej w Lublinie. Ukończył ją w 1964 r. Od 1952 r. pracował w przedsiębiorstwach budowlanych. Na fali wydarzeń w kraju w 1956 r. i odwilży popaździernikowej, wraz z kolegami, podjął zamysł stworzenia organizacji niepodległościowej. W wyniku dekonspiracji, w marcu 1957 r., został aresztowany pod zarzutem kradzieży, na potrzeby tejże organizacji, maszyny do pisania.
Otrzymał wyrok czterech lat więzienia (po wniesieniu rewizji został zmniejszony do dwóch lat). W listopadzie 1957 podjęto decyzję o jego zwolnieniu. W kolejnych latach pracował w kilku zakładach na terenie Chełma i Zamościa. W l. 1972-1982 był pracownikiem Oddziału Osobowego PKS w Chełmie. Jesienią 1980 r. należał do inicjatorów powołania w Zakładzie NSZZ Solidarność.
Zasadniczy, niekwestionowany wkład w dziedzictwo chełmskiej Solidarności wnosił od 1982 r., podjęty w warunkach wyjątkowo trudnych, bo znaczonych rygorami stanu wojennego. To wówczas, używając poetyckiej metafory, został porwany przez liberum conspiro (łac. wolna konspiracja, kategoria historyczna, której renesans przyniosła noc grudniowa z 1981 r.).
W marcu 1982 r. uczestniczył w kolportowaniu ulotek, odręcznie wykonanych, na osiedlu Zachód. Wtedy, z braku wykrycia sprawców, sprawę umorzono. W dniu 17 listopada 1982 r. funkcjonariusze SB przeprowadzili rewizję osobistą, podczas której ujawniono przy nim banknot 20-złotowy, z naniesionym wizerunkiem L. Wałęsy i napisem Uwolnić. Rewizja została przeprowadzona również w domu i miejscu pracy. Zatrzymano go na 48 godz. Równocześnie wszczęte zostało śledztwo, z formalnym zarzutem uszkodzenia środka płatniczego.
Pobrane wzory jego pisma posłużyły do badań identyfikacyjnych ulotek z marca. Ekspertyza wskazywała, że autorem jednej z nich był śp. Ryszard. W dniu 20 grudnia 1982 r. w jego mieszkaniu przeprowadzona została kolejna rewizja, ponownie został zatrzymany, a 22 grudnia tymczasowo aresztowany. W dniu 15 kwietnia Sąd Rejonowy w Chełmie skazał go na półtora roku więzienia, z zawieszeniem na 3 lata i karę grzywny.
W dniu 5 marca 1984 r. chełmski aparat bezpieczeństwa rozpoczął największą akcję operacyjno-śledczą dekady lat 80. Przez miesiące marzec-czerwiec, w związku z tą sprawą, różnymi formami represji, dotkniętych zostało ponad 50 osób, aresztowano 11, a aktem oskarżenia objęto 16 osób. Śp. Ryszarda aresztowano 23 marca, pod zarzutem kontynuowania nielegalnej działalności. Wszyscy więzieni zostali zwolnieni po 25 lipca, na mocy amnestii.
Kolejne aresztowanie bezspornie go nobilitowało. Swoją postawą świadczył o podjętych wyborach ideowych. Odtąd należał do ścisłego grona chełmskich ekstremistów. Nadal kolportował pisma podziemne. Jednak jego podstawowe zadanie sprowadzało się do roli stałego, poufnego łącznika, głównie pomiędzy Bogusławem Mikusem, zbierającym teksty do „Informatora Regionalnej Komisji Koordynacyjnej NSZZ Solidarność Region Chełm”, a Barbarą Majek, która przepisywała je na maszynie i nanosiła na matryce. Od niej odbierał też przygotowane matryce do druku. Robił to na tyle skutecznie, że do stycznia 1989 r. nie pojawiła się żadna dekonspiracja. Środowisko chełmskiej Solidarności z okresu podziemnego wychodziło z zauważalnym dorobkiem piśmienniczym.
W dniu 16 stycznia 1989 r. należał do 22-osobowej grupy osób rozpoczynających jawną działalność Związku, poprzez powołanie Międzyzakładowego Komitetu Organizacyjnego NSZZ Solidarność Region Chełm. Znalazł się w jego 8-osobowym Sekretariacie. Aktywnie uczestniczył w kampanii wyborczej przed 4 czerwca 1989 r. W 1983 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Nie była ona wysoka.
Od tego okresu zajął się pszczelarstwem. Od 1987 r. był członkiem Nadbużańskiego Związku Pszczelarzy, a od 2008 r. zastępcą przewodniczącego Rejonowego Koła Pszczelarzy w Chełmie. Nie ukrywał swojej chrześcijańskiej postawy, zaangażowania na rzecz parafii. Odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wolności i Solidarności. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 8 maja, został pochowany na cmentarzu przy ul. Mościckiego. Eugeniusz Wilkowski
