Wśród uczestników powstania warszawskiego związanych z Chełmem szczególne miejsce zajmuje kpt. Cyprian Odorkiewicz, którego pseudonim („Krybar”) stał się nawet nazwą zgrupowania walczącego na Powiślu. Innym dowódcą, którego pseudonim stał się nazwą zgrupowania, był płk Jan Szczurek-Cergowski „Sławbor”, który w okresie międzywojennym między innymi służył w stacjonującym w Chełmie 2 Pułku Artylerii Ciężkiej.
Jan Szczurek-Cergowski urodził się 22 grudnia 1897 roku w Cergowej w powiecie krośnieńskim jako syn Jana i Franciszki z Drozdów Szczurków (nazwiskiem Szczurek-Cergowski posługiwał się od 1938 roku). Przed wybuchem I wojny światowej uczył się w szkole realnej w Krośnie, w której ukończył szóstą klasę (maturę uzyskał eksternistycznie w gimnazjum w Grudziądzu w 1924 roku). Od 1912 roku należał do tajnego skautingu, a od 1913 roku do Związku Strzeleckiego w Krośnie. Od sierpnia 1914 roku służył w Legionach, z których został zwolniony w listopadzie tego roku z powodu choroby. W 1915 roku powołany został do armii austro-węgierskiej i walczył na frontach: rosyjskim, rumuńskim i włoskim. W trakcie służby ukończył szkołę podoficerską i szkołę oficerów rezerwy. Od listopada 1918 roku przebywał w niewoli włoskiej, a w marcu 1919 roku wstąpił do Armii gen. Józefa Hallera we Francji, z którą powrócił do kraju.
Od sierpnia 1919 roku Jan Szczurek-Cergowski był kierownikiem składów amunicyjnych III Korpusu, następnie dowódcą kolumny amunicyjnej Nr 629, a od stycznia 1920 roku dowódcą oddziału w Parku Uzbrojenia 16 Dywizji Piechoty. W lutym 1921 roku został mianowany referentem w Urzędzie Uzbrojenia Dowództwa Okręgu Generalnego Pomorze, przemianowanym następnie na Szefostwo Artylerii i Uzbrojenia Dowództwa Okręgu Korpusu VIII Toruń. W styczniu 1926 roku został przydzielony do 8 Pułku Artylerii Ciężkiej, w którym po ukończeniu kursu w Szkole Młodszych Oficerów Artylerii w Toruniu dowodził baterią. Od maja 1933 roku był wychowawcą i instruktorem w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. W sierpniu 1936 roku został dowódcą dywizjonu w 2 Pułku Artylerii Ciężkiej w Chełmie. Funkcję wypełniał prawie trzy lata. Tuż przed wybuchem II wojny światowej (w kwietniu 1939 roku) został zatrudniony jako wykładowca w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.
Podczas kampanii wrześniowej Jan Szczurek-Cergowski służył w 3 Dywizji Piechoty Legionów, pełniąc obowiązki oficera sztabu płk. Stanisława Tatara, dowódcy artylerii dywizyjnej, a następnie dowódcy utworzonej z resztek dywizji zgrupowania (oddział sformowano pod Chełmem), walczącego w składzie 1 DP na Lubelszczyźnie. Po zakończeniu działań wojennych podjął nieudaną próbę przedostania się na Węgry, jednak został aresztowany przez Niemców. Po dwóch tygodniach zdołał jednak zbiec z aresztu. Od października 1939 roku działał w konspiracji. Należał do Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej na terenie Zamojszczyzny. Posługiwał się pseudonimami „Cios” i „Mestwin”. Współpracował nadal z płk. S. Tatarem (ps. „Erazm”). Wiosną 1941 roku po przybyciu do Warszawy przeszedł do Narodowej Organizacji Wojskowej, obejmując w stopniu majora funkcję Komendanta Okręgu Stołecznego (miasto i województwo warszawskie). Na początku 1942 roku wraz z częścią swojego Okręgu przeszedł do Armii Krajowej, zostając szefem Wydziału Artylerii III Oddziału KG AK (jako „Sławbor”). Został również awansowany do stopnia podpułkownika. W trakcie powstania od 3 sierpnia 1944 roku dowodził improwizowanym Zgrupowaniem „Sławbor” w rejonie Śródmieścia Południowego (Al. Ujazdowskie i Pl. Trzech Krzyży), w składzie którego znalazła się grupa oficerów Wydziału Artylerii KG AK oraz oficerowie i żołnierze z różnych jednostek Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Po powołaniu Warszawskiego Korpusu Armii Krajowej (20 września 1944 roku) został dowódcą 72 pp, wchodzącego w skład 28 DP AK im. Stefana Okrzei. W powstaniu walczyło również jego dwóch synów: kpr. pchor. Lech Stefan Cergowski ps. „Kadet” (był celowniczym ckm w kompanii B-1 Batalionu „Bałtyk” Pułku „Baszta” i został ciężko ranny 14 września) i sierż. pchor. Wiesław Jan Cergowski ps. „Rawicz” (dowódca plutonu w kompanii B-1 batalionu „Bałtyk” Pułku „Baszta”).
Po upadku powstania Jan Szczurek-Cergowski wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Od października 1944 roku pełnił funkcje komendanta Obszaru Zachodniego AK, następnie Organizacji „Nie”, a od kwietnia 1945 roku Delegatury Sił Zbrojnych na Obszar Zachodni. Był współzałożycielem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość i następnie prezesem Zarządu Obszaru Zachodniego organizacji. Po aresztowaniu płk. Jana Rzepeckiego, dotychczasowego prezesa WiN (5 listopada 1945 roku), został wybrany prezesem Zarządu Głównego, jednak tego samego dnia został również aresztowany. W śledztwie odmówił zeznań, zabierając głos dopiero na rozprawie sądowej. Wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie z 3 lutego 1947 roku został skazany na 7 lat więzienia. Po ułaskawieniu przez Bolesława Bieruta (ówczesnego prezydenta) został zwolniony z więzienia. Od lutego do września 1947 służył w stopniu pułkownika w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. W 1950 roku został ponownie aresztowany i 2 lipca 1953 roku skazany na 15 lat więzienia. W 1956 roku został zwolniony z więzienia i zrehabilitowany. Odznaczony był: Medalem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Virtuti Militari V kl. (wręczony osobiście przez gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego 22 września 1944 r.). Zmarł 14 listopada 1972 roku w Warszawie. Jego obszerny biogram można odnależć w Słowniku biograficznym konspiracji warszawskiej 1939-1944 Krzysztofa Kunerta (tom 2 z 1987 roku).
