Po odnalezieniu w dawnej cerkwi unickiej pw. Św. Mikołaja w Chełmie kapsuły czasu i dziecięcych szczątków, archeolodzy dokonali kolejnego sensacyjnego odkrycia. Tym razem pod podłogą świątyni natrafili na tajemniczą kryptę z ludzkimi kośćmi.
Murowana kaplica unicka pw. św. Mikołaja jest najstarszą istniejącą świątynią Chełma, a w budynku tym od lat mieści się jeden z działów Muzeum Ziemi Chełmskiej. Niedawno rozpoczął się kompleksowy remont i zagospodarowanie otoczenia kaplicy. Ze względu na wartość historyczną budynku roboty są tam prowadzone pod nadzorem archeologicznym i konserwatora zabytków. Podczas prac natrafiano tam najpierw na dziecięce groby, a kilka dni później na kapsułę czasu.
Minął niespełna miesiąc od tamtych sensacyjnych odkryć, a chełmska delegatura Lubelskiego Konserwatora Zabytków informuje o odnalezieniu pod podłogą cerkwi tajemniczej krypty wypełnionej ludzkimi kośćmi. Krypta orientowana jest w linii wschód-zachód. W żadnych dokumentach nie była wzmiankowana. Wybudowana została z kamienia oraz w górnej partii z cegieł i kamienia.
Ma wymiary około 280 cm (długość) na 160 cm (szerokość) oraz 130 cm (wysokość). – Szczyt grzbietu sklepienia znajduje się 30-40 cm poniżej betonowej wylewki, na której ułożona była współczesna podłoga – informuje Paweł Wira, dyrektor chełmskiej delegatury wojewódzkiego konserwatora zabytków w Lublinie. – Podczas budowy krypty zostały zniszczone pochówki ze starszego cmentarza. Wewnątrz znajdowało się 10 pochówków trumiennych, w trumnach łączonych drewnianymi kołeczkami, bez użycia gwoździ – dodaje.
Trzy pochówki były prawdopodobnie pochówkami osób dorosłych, pozostałe to pochówki dziecięce. – Dwa pochówki zostały złożone do trumien malowanych na czarno, z ornamentem w postaci krzyża o ramionach zakończonych w formie trójlistnej koniczyny oraz malowanych na biało kropek. Najniżej znajdowała się postawiona na cegłach trumna z pochówkiem prawdopodobnie osoby duchownej. Na niej ustawiono małą trumnę dziecka, prawdopodobnie dziewczynki – opisuje Wira.
W kilku trumnach znaleziono fragmenty tkanych taśm z nici metalowych, obrączkę i pierścionek oraz pozostałości tkanin i nici. Zarejestrowano również pozostałości ziół, wyściełających trumny. W zasypce krypty znaleziono fragmenty ceramiki i monety z XVII-XVIII w. oraz kilka fragmentów pucharków ze szkła, używanych w czasie obrzędów liturgicznych. Na podstawie wstępnej analizy ustalono, że pochówki z krypty można datować na drugą połowę XVII w. lub pierwszą połowę XVIII w.
– Wszystkie trumny zostały zniszczone i przemieszczone, ponieważ krypta była pierwotnie niezamurowana i niezamknięta. Do wnętrza krypty wsypano ziemię z innych grobów podczas wykonywania bezpośrednio przed kryptą jamy grobowej lub podczas wnoszenia trumien. Wówczas kryptę częściowo zasypano – dowiadujemy się. W trakcie eksploracji wnętrza pod cerkwią pw. Św. Mikołaja przeprowadzone zostały badania antropologiczne, które pozwolą na określenie wieku i płci zmarłych, oraz, być może, wskażą na ewentualne więzi pokrewieństwa między pochowanymi osobami. (kg, fot. LWKZ Delegatura Chełm)
