Klub Radnych Chełmianie doprowadził półtora miesiąca temu do odwołania z funkcji przewodniczącej Rady Miasta Chełm Doroty Rybaczuk reprezentującej koalicyjny klub PiS. W efekcie oddał prowadzenie sesji przedstawicielce opozycji – wiceprzewodniczącej rady Małgorzacie Sokół z KO. Nie wiadomo, jak długo rada miasta pozostanie bez przewodniczącego, bo radnym najwyraźniej trudno dojść do porozumienia w tej kwestii. Przepisy nie wyznaczają terminu wyboru nowego przewodniczącego w takiej sytuacji, a wojewoda lubelski też nie ma przesłanek do zwołania sesji w tym celu.
31 marca br. Klub Radnych Chełmianie nieoczekiwanie złożył wniosek o odwołanie Doroty Rybaczuk (PiS) ze stanowiska przewodniczącej Rady Miasta Chełm, za czym zagłosowali także radni KO i Polski 2050. W porządku obrad kolejnej sesji, zorganizowanej 29 kwietnia, nie było punktu o wyborze i powołaniu nowego przewodniczącego rady, a podczas tego posiedzenia żaden z klubów radnych nie zawnioskował o rozszerzenie porządku o taki punkt. Piotr Kowalewski, radca prawny Urzędu Miasta Chełm, stwierdził, że obowiązkiem radnych jest powołanie przewodniczącego rady, a sytuacja, w której obecnie znalazła się rada, jest nieszczególna i nie może trwać wiecznie. Mecenas przytoczył art. 19 ustawy o samorządzie gminnym, który mówi: „W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania sesję rady gminy w celu wyboru przewodniczącego zwołuje wojewoda. Sesja ta zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym”. Mecenas Kowalewski oznajmił, że jego zdaniem nie zaszły przesłanki przemawiające za zwołaniem przez wojewodę sesji w celu wyboru przewodniczącego Rady Miasta Chełm (bo mamy odwołanego przewodniczącego rady, ale nadal są wiceprzewodniczący – Kamil Błaszczuk i Małgorzata Sokół), ale stwierdził, że nie wie, jak postąpi wojewoda.
Co na to służby wojewody?
O wyjaśnienie, co dalej w tej sytuacji, zwróciliśmy się do służb wojewody lubelskiego sprawującego nadzór nad działalnością jednostki samorządu terytorialnego, jaką jest miasto Chełm. W Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim przeanalizowali sytuację i zgadzają się, że nie zaszły przesłanki do zwołania przez wojewodę sesji w celu wyboru przewodniczącego Rady Miasta Chełm. Dorota Grabowska, rzecznik prasowa wojewody lubelskiego, informuje jednocześnie, że przepisy prawa nie wyznaczają terminu wyboru nowego przewodniczącego rady gminy w przypadku odwołania albo przyjęcia rezygnacji osoby dotychczas sprawującej tą funkcję. W udzielonej przez rzecznik Grabowską odpowiedzi czytamy: „Zgodnie z przepisami art. 19 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024r. poz. 1465, ze zm.) rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym (ust. 1); zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem (ust. 2); w przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania, sesję rady gminy w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym (ust. 7). W świetle art. 19 ust. 7 ustawy wojewoda jest zatem uprawniony do zwołania sesji rady gminy w celu wyboru przewodniczącego wyłącznie w przypadku „odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania”. Regulacja ta odnosi się do szczególnej sytuacji tam wskazanej tj. braku przewodniczącego rady, a także braku wiceprzewodniczących (por. wyrok NSA z dnia 13 lipca 2017r. sygn. II OSK 1215/17, dostępne www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Jak przyjmuje się piśmiennictwie prawniczym – w przypadku odwołania tylko przewodniczącego rady sesję dalej może prowadzić wskazany wiceprzewodniczący lub wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem (art. 19 ust. 2 u.s.g.) (…) Zgodnie ze Statutem Miasta Chełm przyjętym uchwałą Nr LXXXVIII/709/24. Rady Miasta Chełm z dnia 9 lutego 2024r. (Dz. Urz. Woj. Lubel. z 2024r. poz. 1150). Rada Miasta wybiera ze swego grona Przewodniczącego Rady Miasta i dwóch Wiceprzewodniczących Rady Miasta (§ 10 ust. 1). W obecnej kadencji Rada Miasta Chełm wybrała na Wiceprzewodniczących radnych Pana Kamila Piotra Błaszczuka (uchwała Nr I/2/24 z dnia 17 maja 2024r.) oraz Panią Małgorzatę Sokół (uchwała Nr I/3/24 z dnia 17 maja 2024r.). W związku z podjęciem przez Radę Miasta Chełm uchwały Nr XVIII/128/25 z dnia 31 marca 2025r. w sprawie odwołania z funkcji Przewodniczącego Rady Miasta Chełm nie zaistniały zatem przesłanki zastosowania art. 19 ust. 7 ustawy o samorządzie gminnym, ponieważ wybrani Wiceprzewodniczący Rady Miasta nadal pełnią swoje funkcje. Cel tego przepisu sprowadza się natomiast do wyeliminowania sytuacji, gdy rada gminy nie może funkcjonować z powodu jednoczesnego odwołania lub rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących. Obowiązujące przepisy prawa nie wyznaczają terminu wyboru nowego przewodniczącego rady gminy w przypadku odwołania albo przyjęcia rezygnacji osoby dotychczas sprawującej tą funkcję”.
Wyjść z twarzą
Doprowadzenie przez „Chełmian” do odwołania D. Rybaczuk wywołało oburzenie w PiS i z pewnością popsuło relację pomiędzy tymi dwoma koalicyjnymi klubami. Ale mało kto wierzy, że radni reprezentujący klub PiS nagle przestaną wspierać w radzie inicjatywy Jakuba Banaszka, prezydenta Chełma. Z drugiej strony w PiS chcieliby powrotu D. Rybaczuk na fotel przewodniczącej rady, a na to z kolei „Chełmianom” nie w smak teraz przystać. Niewykluczone jednak, że w koalicyjnych kuluarach nastąpił jakiś przełom, bo promieniejąca D. Rybaczuk zjawiła się w towarzystwie innych radnych z klubu PiS, ale także z klubu „Chełmianie”, na organizowanej przez prezydenta Banaszka konferencji prasowej, poświęconej prezentacji nowych autobusów wodorowych (8 maja).
Najbliższą sesję Rady Miasta Chełm – nadzwyczajną – zaplanowano na 20 maja, ale nie z myślą o wyborze przewodniczącego. Prezydent Banaszek wystąpił o zwołanie tej sesji, aby wyjaśnić sprawę obecności w Chełmie grupy cudzoziemców i emocji, które wywołała. Sesję, tak jak poprzednią, poprowadzi M. Sokół z opozycyjnego Klubu Radnych KO (jako starsza z dwojga wiceprzewodniczących rady). Prowadzenie obrad pozostanie w jej gestii do czasu wyboru przewodniczącego rady. (red)
