Ksiądz Ryszard Koper, przez lata związany z Sanktuarium na Górze Chełmskiej ma na swoim koncie około 50 książek, w tym albumy i przewodniki. Niedawno ukazała się jego kolejna publikacja pt. „Zapis serca. Tradycje ludowo-religijne”. Ta książka to swoista podróż w czasie. Autor zabiera nas w świat ludowych tradycji i wierzeń, wspomnień oraz opowieści zasłyszanych w rodzinnym domu. W najbliższą niedzielę z ks. Koperem odprawi mszę w kościele w Wojsławicach.
Ks. Ryszard Koper to postać dobrze znana wielu mieszkańcom Chełma. Pochodzi z Oseredka na Roztoczu (powiat tomaszowski). Przed laty pracował jako wikariusz w parafii w Wojsławicach, a następnie w Sanktuarium Narodzenia NMP w Chełmie. Do dziś chętnie odwiedza nasze strony.
– Czas posługi w parafii na Górce wspominam jako najpiękniejsze lata mojego kapłaństwa. Proboszczem był wtedy ks. infułat Kazimierz Bownik, który „zmontował” grupę siedmiu młodych wikariuszy. Zaczynaliśmy tutaj. Nawet nie miałem początkowo pokoju – spałem w sali katechetycznej – ale to nie miało znaczenia. Prowadziliśmy duszpasterstwo młodzieży, pielgrzymki, oazy, pracowaliśmy jako katecheci – opowiada ks. Koper.
Miłość do podróży
W 1991 roku ks. Ryszard został skierowany do pracy duszpasterskiej wśród Polonii nowojorskiej. Przez 23 lata posługiwał w parafii Świętego Krzyża w Maspeth, a następnie w parafiach Matki Bożej Częstochowskiej na Brooklynie oraz św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Queensie. Choć w 2022 roku przeszedł na emeryturę, wciąż aktywnie angażuje się w życie Kościoła, dzieląc swój czas między Nowy Jork a Polskę.
Jego wielką pasją są podróże. Prowadzi Nowojorski Klub Podróżnika, z którym odwiedził już wszystkie kontynenty z wyjątkiem Antarktydy, ale to wkrótce się zmieni, ponieważ jest w trakcie formowania grupy, z którą planuje odwiedzić ten najbardziej niedostępny zakątek świata
– Pielgrzymki, szczególnie te do Ziemi Świętej i sanktuariów maryjnych, są bardzo skuteczną formą ewangelizacji. Kto pojedzie do Ziemi Świętej, wraca odmieniony. To już inny człowiek – uważa ksiądz.
Filmy i zdjęcia z podróży ksiądz Ryszard publikuje w internecie. Prowadzi dwie strony: nytravelclub.pl – Nowojorski Klub Podróżnika oraz swoją autorską: ryszardkoper.pl. Jest również aktywny na dwóch kanałach YouTube i profilach na Facebooku, gdzie publikuje homilie, artykuły, filmy i fotografie. Ks. Ryszard Koper jest autorem około 50 książek. Swoje teksty publikował m.in. w tygodniku „Niedziela”, a obecnie współpracuje z nowojorskim „Kurierem Plus”, ukazującym się w kilku stanach USA.
– Po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych znajomi z Chełma często pytali mnie o życie w Ameryce. Swoje spostrzeżenia zacząłem publikować w „Niedzieli”, a z czasem powstała z tego książka „Listy z Nowego Jorku”. Gdy zorientowałem się, że w Nowym Jorku brakuje katolickiej prasy z treściami religijnymi, rozpocząłem współpracę z „Kurierem Plus” i piszę tam do dziś – opowiada.
„Zapis serca” – podróż w czasie
Najnowsza książka ks. Kopra nosi tytuł „Zapis serca. Tradycje ludowo-religijne”. Jak sam mówi, to zapis osobistych wspomnień i obserwacji.
– Książka ułożona jest według roku liturgicznego – znajdziemy w niej tradycje związane z Bożym Narodzeniem, Wielkanocą, Adwentem i wiele innych. To osobiste wspomnienia wzbogacone pamięcią rodziców, dziadków i pradziadków. „Zapis serca” nie pretenduje do miana naukowego opracowania – to raczej zapis wspomnień spisanych z potrzeby serca. Zapisałem to, co zapamiętałem, siedząc na ławie przy piecu w rodzinnym domu, a w naszym domu zawsze było pełno ludzi, którzy snuli opowieści. Niektóre z nich sięgają XVII i XVIII wieku. Chciałem ocalić pamięć o tym, co powoli zanika – mówi autor.
W książce znajdziemy opisy dawnych zwyczajów, przejawów ludowej pobożności oraz ich związków z chrześcijaństwem.
– Opisuję np. Noc Świętojańską, która ma korzenie pogańskie, ale z czasem napełniono ją nową, chrześcijańską treścią. Ta książka to również forma duszpasterstwa – poszerzanie wiedzy religijnej o element tradycji ludowej. Nawet w dokumentach Kościoła zachęca się do pielęgnowania pobożności ludowej – podkreśla kapłan.
Są też opowieści związane z magią. Ks. Koper przytacza historię o czarownicy, która miała „zabrać” mleko krowie i wyprawie dziadka do czarownika.
– Nie oceniam, czy to prawda, czy nie – relacjonuję, jak wówczas ludzie wierzyli – zaznacza.
Publikacja wzbogacona jest zdjęciami pejzaży, budowli oraz dawnych narzędzi codziennego użytku, których znaczenie i funkcję dziś zna już niewielu. Autorem wszystkich fotografii jest sam ksiądz Ryszard.
W planach ma kolejne publikacje. Jak mówi ma przygotowanych jeszcze ok. 10 książek.
– Najprawdopodobniej ukażą się w formie e-booków. Dziś papierowe wydania nie cieszą się już taką popularnością – sam chętnie korzystam z czytnika, bo w jednym niewielkim urządzeniu można mieć całą bibliotekę. Wiem jednak, że są i tacy, którzy cenią sobie dotyk papieru. Planuję także napisać „Baśnie Roztocza”, które będą dopełnieniem niegdyś opowiadanych, ale niedokończonych historii – zapowiada ksiądz Ryszard.
Książkę „Zapis serca. Tradycje ludowo-religijne” można kupić na stronie Wydawnictwa Diecezjalnego i Drukarni w Sandomierzu (wds.pl). Stacjonarnie w Chełmie będzie dostępna w księgarni „Apostoł” (ul. Szkolna 2). Natomiast w najbliższą niedzielę, 15 czerwca, z autorem będzie można się spotkać w kościele w Wojsławicach, gdzie wygłosi homilię. Ks. Koper planuje spędzić tegoroczne Boże Narodzenie w rodzinnych stronach. W IV niedzielę Adwentu (21.12) odwiedzi Bazylikę NNMP w Chełmie i będzie głosił kazania na wszystkich mszach świętych – wtedy również będzie można nabyć jego książkę. (w)
