Dnia 1 kwietnia 2016 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (Dz. U.. RP. Z 2016 r., poz. 744). W ramach realizacji postanowień tego dokumentu organy samorządowe zostały zobowiązane do zmiany tych nazw. Jednak w praktyce dochodzi do kuriozalnych pomyłek w interpretacji nazw. Jedna z tych pomyłek dotyczy nazwy ulicy 1 Korpusu Pancernego w Sawinie.
Jak powszechnie wiadomo, w okresie od lipca 1944 roku do 25 sierpnia 1944 roku jednostka ta (największa jednostka pancerna wojska polskiego w okresie II wojny światowej) była formowana i szkolona w Berdyczowie na Ukrainie, a następnie do lutego 1945 roku w rejonie Chełma (od Sawina do Zawadówki). Dowództwo korpusu oraz Oficerską Szkołę Czołgów umieszczono w budynkach starego szpitala (obecnego Medycznego Studium Zawodowego im. Władysławy Szoc) w Chełmie przy ulicy Szpitalnej. Na początku lutego 1945 roku 1 Korpus Pancerny wyruszył na front. Przerzucany w rejon Piły i Krzyża w Wielkopolsce, a następnie pod Wrocław na Dolnym Śląsku, ostatecznie skierowany został nad Nysę Łużycką i podporządkowany gen. Karolowi Świerczewskiemu – dowódcy II Armii Wojska Polskiego. Razem z tą armią sforsował w dniu 16 kwietnia 1945 roku rzekę i podjął walki w rejonie Budziszyna i Drezna. Swój szlak bojowy korpus zakończył na terenie Czech w rejonie miejscowości Melnik koło Pragi. Po powrocie do kraju jednostki pancerne rozlokowane były na Dolnym Śląsku i pomagały strzec granicy z Czechosłowacją. Za zasługi wojenne korpus otrzymał nazwę: 1 Drezdeński Korpus Pancerny Wojska Polskiego. Rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nr 278/org z 5 października 1945 roku jednostka ta została rozwiązana, sztandar jej przekazano do Muzeum Wojska Polskiego, a dokumentacja znalazła się w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego. I temu właśnie 1 Drezdeńskiemu Korpusowi Pancernemu Wojska Polskiego i jego żołnierzom została poświęcona jedna z ulic Sawina. Mieszkańcy tej osady kultywują pamięć 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego Wojska Polskiego, którego byli żołnierze spotykają się nad Lepietuchą od lat podczas Ogólnopolskich Zlotów Kombatantów 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego Wojska Polskiego. Kultywują pamięć tej właśnie jednostki, zwłaszcza że wielu mieszkańców obecnej gminy Sawin i powiatu chełmskiego w niej służyło i walczyło w jej składzie ale z Niemcami na froncie. Z całą pewnością nie chodzi tu o inny 1 Korpus Pancerny sformowany w 1949 roku (wtedy po 1 Drezdeńskim Korpusie Pancernym nie pozostało żadnego śladu (oprócz żyjących kombatantów, archiwaliów w CAW i sztandaru w Muzeum Wojska Polskiego) i przekształcony na początku lat pięćdziesiątych XX wieku w 1 Korpus Zmechanizowany, który zakończył swoją działalność w 1957 roku. Tak więc IPN wydał opinię o zupełnie innej jednostce niezwiązanej w ogóle z Sawinem i Ziemią Chełmską.
A wystarczyło sięgnąć do źródeł czy opracowań historycznych (np. do jednej z najnowszych książek tematycznych pióra znawcy tematu płka Zbysława Szymczaka) lub zadzwonić do Centralnego Archiwum Wojskowego, ewentualnie do Urzędu Gminy Sawin, by zasięgnąć wiadomości, z którym 1 Korpusem Pancernym jest związany Sawin. No cóż, po raz kolejny wyszło lenistwo i wygodnictwo niektórych oraz ich nieznajomość historycznych faktów.
Biorąc to wszystko pod uwagę ośmielę się podpowiedzieć włodarzom Gminy Sawin, aby skonkretyzowali dokładnie nazwę wspomnianej ulicy. Proponuję, aby nosiła miano: „Ul. 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego”. Jeżeli podejmie się taką uchwałę, będzie ona całkowicie zgodna z faktami historycznymi, nie będzie podlegała restrykcjom wynikającym ze wspomnianej na początku ustawy, a pamięć o żołnierzach tej jednostki będzie uczczona nadal w sposób godny i należyty. Paweł Kiernikowski
