Do końca czerwca 2023 r. można będzie oglądać w przestrzeni Galerii 72 Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie wystawę fotografii Marka Szymańskiego „Artysta i dzieło”. Pokaz złożony z pięćdziesięciu czterech fotograficznych wizerunków wybitnych twórców sztuk plastycznych, ma charakter niecodzienny.
Obok zdjęcia każdego z artystów wyeksponowane zostało dzieło jego autorstwa. Prezentowane utwory w znaczącej części należą do kolekcji Galerii 72, kilkanaście z nich użyczyli sami autorzy, jak również kolekcjonerzy prywatni.
Marek Szymański ujawnia fizjonomie twórców utworów plastycznych, które zazwyczaj ukryte są za pracami pokazywanymi na wystawach. Bohaterów swoich zdjęć portretuje zazwyczaj w pracowni, która stanowi najbliższy twórcy anturaż a zarazem miejsce, gdzie rodzą się idee i kształtują dzieła. Poznajemy otoczenie malarza, grafika, rzeźbiarza, ceramika, projektanta tkanin i ubioru, książki artystycznej, autora filmu animowanego, sztuki wideo, a także murali i wielu innych realizacji w przestrzeni publicznej. Zdjęcia przybliżają bogaty zestaw utensyliów, które składają się na warsztat autora dzieł plastycznych. Wielu twórców swój talent i umiejętności plastyczne rozpisało na kilka partytur, dedykując się różnym gatunkom sztuki jednocześnie i żadnemu z nich nie oddając pozycji priorytetowej.
Autor projektu fotograficznego rozłożył swoje zadanie na dwa etapy: pierwszy zrealizował w latach 2012-2013, kolejny w 2022 roku. Stąd na wystawie pokazani zostali również artyści, których nie ma już wśród nas: Wojciech Fangor, Edward Dwurnik, Dorota Grynczel, Janusz Orbitowski, Jerzy Kałucki, Ewa Pełka, Mieczysław Wiśniewski, Stanisław Koguciuk.
Dominują twórcy należący do środowiska warszawskiego; pozostali wywodzą się z Krakowa, Lublina, Torunia, Poznania, Wrocławia. Są też tacy, którym przyszło tworzyć w nowym środowisku (Tadeusz Mysłowski w Nowym Jorku, Tomek Kawiak we Francji). Kilkoro powróciło do kraju po wieloletniej pracy artystycznej na obczyźnie (Hanna Zawa-Cywińska, Janusz Kapusta, Wojciech Fangor). Wielu zajmuje wysokie pozycje w hierarchii akademickiej, a kilku spośród nich przywdziało w swej karierze togi rektorskie (Adam Myjak, Adam Wsiołkowski, Błażej Ostoja Lniski, Marcin Berdyszak). Najstarszy uczestnik pokazu przyszedł na świat w 1922 roku, najmłodsi zaś należą do pokolenia urodzonego w latach osiemdziesiątych minionego stulecia. Niezależnie od wieku i stażu, każdy z prezentowanych artystów ma na swoim koncie nagrody i odznaczenia w uprawianej przez siebie dziedzinie sztuki. Są w tym gronie również nieliczni, którym przypadło w udziale reprezentowanie swojego kraju na najbardziej prestiżowych imprezach międzynarodowych, takich jak Biennale Sztuki w Wenecji, Biennale w Sao Paulo czy Documenta w Kassel.
Wystawę będącą kompilacją różnych wypowiedzi, technik, rodzaju użytych materiałów, wyróżnia żywy, polifoniczny charakter. To opowieść, która oddaje różne temperamenty, rodzaje ekspresji, upodobania kolorystyczne, struktury materii, sposoby operowania światłem i kształtowania przestrzeni.
Ta wystawa spełnia różne upodobania. Pokaz zadowala zarówno zwolenników figuracji, jak i tych, którym bliski jest abstrakcyjny zapis refleksji i zadumy nad światem. To zróżnicowanie postaw artystycznych staje się największą wartością projektu, do którego Marek Szymański podszedł z wielkim pietyzmem, uwagą i skupieniem.
Ujawnił w nim nie tylko swój kunszt fotograficzny, ale dokonał niezwykłej odsłony każdego z autorów. W efekcie oglądamy bogatą mozaikę postaw i osobowości, a do każdej z nich należało znaleźć właściwy klucz. Wymagało to ze strony fotografa wielkiej intuicji, wrażliwości, szacunku dla artysty i jego dzieła.
Realizacja tego wymagającego wiele starań projektu stała się możliwa dzięki wsparciu ze strony Stowarzyszenia Autorów ZAiKS w Warszawie.
Jagoda Barczyńska, Kurator wystawy, fot. Grzegorz Zabłocki, Muzeum Ziemi Chełmskiej
