25 lipca Kościół katolicki wspominał św. Jakuba Większego. Przydomek „większy” nadaje się mu w celu odróżnienia od innego apostoła Jakuba, „brata Pana”, który jest nazywany „młodszym”.
Jakub Większy był synem Zebedeusza i Salome, bratem św. Jana Ewangelisty. Pochodził z Betsaidy w Galilei, gdzie jego ojciec był rybakiem. Bracia łowili z ojcem ryby, gdy przechodzący obok Jezus wezwał ich, aby za nim poszli. Święty Jakub – świadek i obrońca wiary, to pierwszy z apostołów, który poniósł śmierć męczeńską. Na rozkaz Heroda Agryppy został bez sądu ścięty w Jerozolimie około Wielkanocy, w 44 roku. Według jednego z podań apostoł miał jakiś czas przebywać w Hiszpanii, stąd uważany jest za apostoła i patrona tego kraju. Ślady tej tradycji pochodzą z VII w. Do grobu, gdzie znajdują się relikwie świętego, odkryte w IX w. w Santiago de Compostela, w Hiszpanii, pielgrzymują pątnicy od średniowiecza, do dnia dzisiejszego.
Syn gromu
Na pielgrzymim szlaku do Composteli, nazywanym Drogą św. Jakuba robi się ostatnimi laty wręcz tłoczno, chociaż podczas tej drogi, w odróżnieniu od tradycyjnych pielgrzymek, człowiek idzie sam. Najwięcej pątników ściąga do Composteli 25 lipca, w dniu świętego Jakuba. Uroczystości poprzedza całonocna zabawa, a tańce i sztuczne ognie gromadzą przed katedrą tysiące pielgrzymów.
Św. Jakub, Galilejczyk o porywczym i gwałtownym temperamencie, posiadał wiele ludzkich słabości. Nazywany przez Jezusa ze względu na swą porywczość „synem gromu”, miewał chwile osłabienia wiary, ale przekonany był o potrzebie ewangelizacji. Jakub czasami nie rozumiał swojego Nauczyciela, ale zawsze gotów był pójść za Jezusem i zawierzyć mu. Był ze swoim bratem obecny przy wyleczeniu teściowej św. Piotra, wskrzeszeniu córki Jaira i Przemienieniu oraz w Ogrodzie Getsemanii. W ikonografii przedstawiany jest jako starzec o silnej budowie ciała, w długiej tunice i w płaszczu lub jako pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki i zwój.
W Polsce zaczęło się od źródła w Jakubowie
Oprócz Hiszpanii jest patronem Portugalii oraz wielu parafii. Pierwsze w Polsce sanktuarium św. Jakuba znajduje się 12 km na zachód od Głogowa w Jakubowie. Pierwsze wzmianki o kościele i parafii pochodzą z 991 roku. Jedna z legend głosi, że sam apostoł, wędrując do Hiszpanii, dotarł w to miejsce i napił się wody ze źródła, które nabrało uzdrowicielskiej mocy.
Powstanie lubelskiej parafii pw. Św. Jakuba Większego Apostoła przy ul. Głuskiej 145 datuje się na lata 1395-98. Parafia i pierwszy kościół mieściły się we wsi Abramowice. Wzmianka z początku XVII wskazuje, iż w tym czasie oprócz proboszcza pracował tam także wikariusz. Funkcjonowała też szkoła parafialna. W duszpasterstwie wielką rolę odgrywały bractwa kościelne. Już w XVI w. istniało m. in. Bractwo Miłosierdzia.
Pod koniec lat 80-tych XX w. cześć parafii została włączona do miasta. W miejsce postawionego w 1674 roku zniszczonego, drewnianego kościoła, wybudowano w latach 1786-90 jednonawowy kościół murowany. Konsekrował go 22 maja 1796 roku biskup krakowski Wojciech Skarszewski. Na początku XX w. świątynię powiększono według projektu Jana Szyllera przez dobudowanie zwróconego w kierunku zachodnim prezbiterium i dwóch kaplic.. Wykonano też nową więźbę dachową. Świątynia na planie krzyża rzymskiego zachowała styl późnego baroku. W latach 1925-27 Czesław Miklasiński namalował secesyjną polichromię przedstawiającą sceny ze Starego Testamentu, srebrne orły oraz pnącą latorośl.
W pierwszej poł. XIX w. kościół został otoczony murem, a w latach 1993-96 – powiększony i na nowo ogrodzony. Na terenie parafii, w Dominowie, istnieje murowana, czworoboczna kapliczka z przełomu XVIII/XIX w. z figurą św. Jana Nepomucena.
Od 1997 roku proboszczem liczącej obecnie 4849 wiernych parafii św. Jakuba Apostoła jest ks. Zbigniew Pietrzela. Przy parafii działają liczne wspólnoty, m.in. Prezydium Legionu Maryi, schole młodzieżowa i dziecięca, chór, ministranci, lektorzy, kółka Różańcowe, Stowarzyszenie Apostolstwa Dobrej Śmierci, Bractwo Różańcowe, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich, Stowarzyszenie Zespołu Tańca Ludowego „Mały Głusk” i Akademia Młodzieżowa.
Elżbieta Kasprzycka
