21 stycznia Kościół katolicki obchodził wspomnienie św. Agnieszki dziewicy. W tym roku w liturgii było ono zastąpione III niedzielą zwykłą.
Święta Agnieszka jest jedną z niewielu świętych wymienianych każdego dnia w Kanonie mszy św. Patronka dzieci doskonale wpisuje się w Rok Świętego Stanisława Kostki. On zmarł, jako 18-latek, ona, ginąc męczeńską śmiercią, miała 12 lat. Oboje, mimo że byli nastolatkami, wiedzieli, czego tak naprawdę chcą i co jest dla nich najważniejsze. Połączyła ich miłość do Boga, którą rozpalili w sobie w ciągu swojego krótkiego ziemskiego życia.
W starożytności św. Agnieszka była jedną z najbardziej znanych i najświętszych męczenniczek rzymskich Urodziła się około 291 roku w Rzymie.
Olśniewająco piękna
Uroda jej sprawiała, że zwracało na nią uwagę wielu bogatych, młodych mężczyzn i wielu zalotników rywalizowało o jej rękę. Wśród nich syn prefekta miasta. Jak wielu niedojrzałych ludzi młody człowiek mylił miłość z chęcią bycia kochanym. Obdarowywał więc Agnieszkę cennymi prezentami, pragnąc pozyskać jej względy. Jednak dziewczyna, niezłomna w postanowieniu wierności tylko Jezusowi, odrzucała wszystkich zalotników, twierdząc, że „jest zaręczona z innym, który jest o wiele bogatszy.” Chcąc złamać jej opór, niedoszły kochanek oskarżył ją o to, że jest chrześcijanką, za co groziła wtedy kara śmierci. Doprowadzona przed sąd Agnieszka nie uległa ani łagodnym namowom, ani groźbom.
Cud włosów
Rozniecono ogień, przyniesiono narzędzia tortur, ale ona przyglądała się temu z niewzruszonym spokojem. Prawo rzymskie nie pozwalało skazywać na śmierć dziewic, wobec tego odesłano ją do domu publicznego, gdzie próbowano za wszelką cenę pozbawić ją czystości. Była jednak strzeżona przez anioła. Jej postać budziła taki respekt i szacunek, że żaden z grzesznych mężczyzn odwiedzających ten przybytek nie śmiał się do niej zbliżyć. A jeden z nich, który usiłował ją zgwałcić, został porażony ślepotą i upadł w konwulsjach. Agnieszka wyszła z domu rozpusty niepokalana. Legenda mówi, że Agnieszka ku uciesze pogan, rzucona całkowicie naga na stadion, okryła się za sprawą cudu włosami.
Spłonęła jako czarownica
Choć zachowała dziewictwo, została jednak skazana na śmierć jako czarownica, która sprowadziła ślepotę na napastnika. Stos, na którym miała spłonąć, nie zapalił się, więc bohaterska dziewica została skazana na ścięcie. Miała wówczas, jak stwierdzono na początku XX wieku, w trakcie przeprowadzonych badań jej doczesnych szczątków, około 13 lat. Jak mówi święty Ambroży: „Udała się na miejsce kaźni szczęśliwsza niż inne, które szły na swój ślub”. Wśród powszechnego płaczu ścięto jej głowę. Jej młodość i niewinność oraz silna wiara tak wstrząsnęły poganami, że odnotowano ponad 160 nawróceń. Po wielu latach, za rządów Konstantyna Wielkiego, jego córka Konstancja, została uzdrowiona po żarliwej modlitwie do św. Agnieszki. Cesarz w dowód wdzięczności w miejscu grobu świętej męczennicy wystawił świątynię. Powołano też do życia klasztor.
Na miejscu kaźni świętej jest dzisiaj Piazza Navona – jedno z najpiękniejszych i najbardziej uczęszczanych miejsc Rzymu. Tuż obok, w bazylice pod jej wezwaniem co roku poświęca się, zgodnie ze starym zwyczajem, dwa białe baranki (łac. agnus – baranek). W Wielki Czwartek wełnę z tych baranków bierze się do utkania tzw. paliuszy, które papież rozsyła świeżo mianowanym metropolitom Kościoła katolickiego. Paliusze to wąskie, białe stuły z sześcioma krzyżykami z czarnego jedwabiu.
W ikonografii święta przedstawiana jest najczęściej jako młoda dziewczyna z krzyżem męczeńskim w ręce, z barankiem i nimbem. Ukazywana jest również z dwiema koronami – dziewictwa i męczeństwa. Jej atrybutami są ponadto: gałązka palmowa, kość słoniowa, lampka oliwna, lilia, miecz i zwój. Jest patronką dzieci, panien i ogrodników.
Patronka Kalinowszczyzny
Budowa pierwszego, augustiańskiego kościoła pw. św. Agnieszki w Lublinie rozpoczęła się w 1646 r. Wówczas był to jedyny kościół zakonny na ziemiach polskich posiadający to wezwanie. 20 lat później ukończona już całkowicie świątynia pw. świętej Agnieszki przy obecnej ul. Kalinowszczyzna, została konsekrowana 23 września 1866 roku. Obraz świętej Agnieszki w kościele na Kalinowszczyźnie, malowany na desce, znajduje się w głównej części dębowego ołtarza. Kościół jest przykładem późnorenesansowej architektury lubelskiej, choć nawy noszą równocześnie cechy barokowe. Obok obrazu św. Agnieszki w ołtarzu znajdują się jeszcze obrazy św. Augustyna ze św. Moniką i Matki Bożej Pocieszycielki Strapionych z Dzieciątkiem Jezus na ręku
W głównej nawie stoją ławki dębowe, a w prezbiterium po obu stronach stalle ufundowane przez dawnych właścicieli majątków: Grafa i Grodzickiego. Na chórze muzycznym od 1896 zamontowane są organy z firmy Blomberga. Zakrystia została wybudowana razem z kościołem w stylu renesansu lubelskiego.
Obok świątyni znajduje się obelisk z figurą Matki Bożej z 1873 roku. Parafia liczy obecnie 4901 wiernych. W pobliżu jest założony w 1868 roku cmentarz. Cmentarnej kaplicy patronuje św. Maksymilian Kolbe.
Elżbieta Kasprzycka
